کتاب استادانِ استادان چه کردند؟ نشر نی

علم‌آموزی و علم‌ورزی مدرن در ایران داستان دلکش اما پرتنشی است. علم‌آموزی جدید بخشی از طرح بزرگ‌تری است که می‌توان از آن به «رنسانس ناتمام ایران معاصر» تعبیر کرد، که اندکی بعد درباره‌اش بیشتر سخن خواهیم گفت. علم‌ورزی مدرن در ایران قصه‌ای بی‌غصه نبود. در این کتاب، با فرازونشیب‌های این کاروان طی چند منزل از منازل سلوکش همراهی می‌کنیم. خاستگاه بحث در کتاب حاضر یکی از نخستین نهادهای آموزش عالی در ایران است: دارالمعلمین. در این نهاد، پیشروترین آموزش‌های بعد از متوسطه در ایران ارائه شده است. در کلاس‌های دارالمعلمین، استادانِ استادانِ استادانِ این سرزمین درس داده‌اند. بزرگانی پشت نیمکت‌های دارالمعلمین نشستند، تحصیل کردند و آنگاه خودْ از نخستین استادان نسل برجستۀ دانشگاهیان ایران شدند. در آزمایشگاه دارالمعلمین، اولین تحقیقات علوم پایه در سطح بعد از متوسطه و دانشگاهی آغاز شد، نخستین لذت‌های پرسشگری و دانایی نوین ایرانی به‌همراه تنش‌های تردیدآمیز فلسفی و شک علمی در فضاهایش تجربه شد و زمزمۀ معرفتی پی‌درپی در عمق ذهن و جان استادان و دانشجویانش طنین انداخت: «آهان! الآن فهمیدم، وه که در این‌جا هنوز هم پرسشی به‌قوتِ خود باقی است.»