کتاب در ستایش شرم نشر آوانامه - نسخه صوتی

پژوهشگر تاریخ و روانشناسی اجتماعی ایران

«حسن قاضی مرادی» نویسنده، پژوهشگر و جامعه‌شناس ایرانی است که سال 1332 در تهران متولد شده است. او که فارغ‌التحصیل رشته‌ی مکانیک است، عموماً در زمینه‌ی تاریخ اجتماعی و سیاسی ایران و نیز روان‌شناسی اجتماعی مردم ایران به پژوهش پرداخته و آثاری نیز در این حوزه‌ها منتشر کرده است. «در پیرامون خودمداری ایرانیان» که رساله‌ای است در روان‌شناسی اجتماعی مردم ایران، «در ستایش شرم» که به جامعه‌شناسی حس شرم در ایران می‌پردازد، «استبداد در ایران»، «کار و فراغت ایرانیان»، «ملکم خان» که نگاهی می‌اندازد به سرگذشت نظریه‌پرداز نوسازی سیاسی در عصر مشروطه، «نوسازی سیاسی در عصر مشروطه»، «تأملی بر عقب‌ماندگی ما» که نگاهی به کتاب «دیباچه‌ای بر انحطاط ایران» نوشته‌ی دکتر جواد طباطبایی انداخته، «درآمدی بر تفکر انتقادی»، «پویایی نقد» و «شوق گفت‌وگو و گستردگی فرهنگ تک‌گویی در میان ایرانیان»، فهرست آثاری است قاضی مرادی بین سال‌های 1387 و 1395 منتشر کرده است. علاوه بر این آثار تألیفی، او به‌همراه «محمود عبادیان» دو اثر از «کارل مارکس» به نام‌های «رساله‌ی دکترای فلسفه» که به بررسی اختلاف بین فلسفه‌ی دموکریتی و اپیکوری می‌پردازد و «نقد فلسفه‌ی حق هگل» را به فارسی ترجمه کرده است.

وقتی شرم، حقیقت را آشکار می‌کند

در ستایش شرم اثری است ژرف‌کاو، تامل‌برانگیز و شورانگیز که تلاش می‌کند نگاهی دیگرگون به یکی از پیچیده‌ترین و اغلب طردشده‌ترین احساسات انسانی داشته باشد: شرم. حسن قاضی مرادی در این اثر، شرم را نه به‌مثابه ضعفی اجتماعی، بلکه به‌عنوان نیرویی انسانی و سازنده تحلیل می‌کند؛ احساسی که اگر درست فهمیده شود، می‌تواند گره‌گشای بحران‌های هویتی، اخلاقی و حتی فرهنگی باشد. او در این کتاب، با بهره‌گیری از نگرش فلسفی، جامعه‌شناختی و روان‌شناختی، نشان می‌دهد که شرم، برخلاف باور عمومی، نه‌فقط عامل سکوت و انزوا نیست، بلکه آغازگر گفت‌وگویی درونی با خویشتن و زمینه‌ساز تحول و بیداری است. در بستری از تاملات تاریخی، اجتماعی و فردی، این کتاب دعوتی‌ است به بازاندیشی در احساسی که سال‌ها زیر سایه‌ی قضاوت‌ها و سوءبرداشت‌ها دفن شده است. در ستایش شرم، مخاطب را به کندوکاوی صادقانه در خویش فرا می‌خواند؛ سفری درونی به سوی شفافیت، صداقت و رهایی.

بخشی از کتاب «در ستایش شرم»

«شرم، نوعی خشمِ به خویشتن است. به نظر نمی‌رسد در این تعریف جنبه‌ی ناروشنی وجود داشته باشد. شرم، خشمی است معطوف به خود. اما آنچه مستلزم تأمل است این است که خشم به خویشتن ناشی از چیست؟ جایگاه «خود» در این خشم کجاست و این «خود»، کیست؟ خشم به خود چگونه برانگیخته می‌شود؟ در احساس شرم، خشم، معطوف به چه چیز خود است؟ هدف از این خشم چیست؟ و اصلاً چرا شرم، نوعی خشم به خود است؟

از این‌جا شروع کنیم که خشم به خویشتن ناشی از چیست:

در پاسخ به این سؤال، دو وجه برای احساس شرم در نظر می‌گیریم:

1 ـ هیچ انسان کامل یا مطلقی وجود ندارد و نمی‌تواند وجود داشته باشد. از این‌رو کردارهای هر فردی با مجموعه‌ای از محدودیت‌ها، نابسندگی‌ها، ناآگاهی‌ها، ناتوانایی‌ها و... آسیب‌پذیری‌ها آمیخته است. همین ویژگی‌های قطعاً موجود است که در هنگام عمل، ممکن است هر کردار فرد را به نتایجی سوق دهد خلاف آن‌چه او از پیش، هدف کردار خود در نظر داشته است؛ نتایجی که می‌تواند هم برای خود او و هم برای دیگرانی که با کردار او درگیرند آزارنده و آسیب‌رسان باشد. وقتی فرد با سنجش تأثیر نتایج کردارهایش بر خود و یا بر دیگران به این دریافت برسد که چنان ویژگی‌های او عامل اصلی چنین نتایجی بوده است. به خاطر برخورداری از این ویژگی‌ها، به خود خشم می‌گیرد. این نوع خشم، معرف احساس شرم است. این، یک وجه احساس شرم است.

2 ـ هر کردار فرد می‌تواند متأثر و ناشی از برخی ناراستی‌ها، حقارت‌ها، زشتی‌ها، پلیدی‌ها و... در مجموع، برآمده‌ی منافع و مصالح شخصی‌ای باشد که او را برمی‌انگیزد مثلاً به آزار، ستم، غارت و سلطه بر دیگران اقدام کرده و یعنی حقوق دیگران را نادیده گیرد و پایمال کند. فردی با چنین انگیزه‌ها و یا منافعی، رفتارهایی با دیگران دارد که ممکن است نتایج‌شان او را با خود، درگیر و نسبت به خود خشمگین کند. این نوع خشم نیز، معرف وجه دیگر احساس شرم است.»

کتاب صوتی «در ستایش شرم»

کتاب صوتی «در ستایش شرم» اثر «حسن قاضی مرادی» است با همکاری نشر صوتی آوانامه و «انتشارات اختران» تهیه و تولید شده است. شنوندگان این اثر می‌توانند کتاب صوتی «در ستایش شرم» را با گویندگی «تایماز رضوانی» تهیه کنند.