کتاب جاهایی که باید دید نشر انتشارات کتاب‌سرای نیک

برخی از مهم‌ترین اماکن دیدنی همچنان فقط در رؤیاها وجود دارند: چشم‌اندازها و شهرهایی خیالی و زاده‌ی ذهن متفکرانِ آرمان‌شهری که کوشیده بودند دریابند که زندگی آرمانیِ ما چگونه است، ظاهر آرمانی خانه‌هایمان به چه صورت است، ارزش‌های آرمانی ما کدام‌اند و عشق‌ورزی آرمانی به چه می‌ماند. این اماکن شاید واقعی نباشد، اما چیزی‌اند مهم‌تر: ما را به هیجان و تکاپو می‌اندازند تا بخواهیم واقعیت کنونی را، به امید آینده‌ای تحمل‌پذیرتر و رضایت‌بخش‌تر، تغییر دهیم.

کلود-نیکلاس لودو، معمار آرمان‌شهریِ فرانسه در قرن هجدهم، شهرهایی متصور می‌شد بهتر از هر شهری که خودش در آن زندگی و کار کرده بود. می‌خواست اماکنی بسازد که آرام، معاشرت‌پذیر، برابر و زیبا باشند. لودو طی سال‌ها یک شهرک آرمانی طراحی کرد که، در تصوراتش، در منطقه‌ی جنگلیِ شو، نزدیک بزانسون[۱۳] در شرق فرانسه، جا داشت. نقشه‌ای تهیه کرد از خیابان‌های پهناور مناطق مسکونی، میدان‌های عمومی دلپذیر، خانه‌ی اتحاد که مردم بتوانند شب‌ها آنجا گرد هم آیند، و نیز معبد یادها که بتوانند یاد و خاطره‌ی مردگان را در آن گرامی بدارند و تغییر فصل‌ها را جشن بگیرند. شهرِ شو هرگز رنگ واقعیت نگرفت، اما صِرف وجودش همچنان ذهن ما را (در این آشفته‌بازار شهری خودمان) به این سؤال سوق می‌دهد که شهرها باید چگونه باشند و، اگر این‌قدر خموده و در قیدوبند سازه‌های سنتی نباشیم، چه چیزهایی را می‌توانیم بهبود بخشیم.

امروزه «تفکر آرمان‌شهری» به نوعی ناسزا تبدیل شده است؛ از ما انتظار می‌رود به خود ببالیم که واقع‌بین و منطقی و جدی هستیم. اگر هم جسارت به خرج دهیم و آینده را تصور کنیم، با عادت عجیبی این کار را انجام می‌دهیم: براساس روندهای کنونی، محتاطانه، از خود می‌پرسیم که آینده چگونه خواهد بود. یک سؤالِ مهم و فلسفی را تقریباً هرگز نمی‌پرسیم: آینده چگونه باید باشد؟ ما آینده‌اندیشانی خرده‌پا هستیم و آینده را چیزی می‌بینیم که باید حدسش زد، نه فیلسوفان آرمان‌شهریِ جسور و هدفمندی که طرح و نقشه‌ای برای آینده‌ی دلخواهمان بریزیم.

-از متن کتاب-