کتاب صوتی عروسک خانه نشر آوانامه

- از پایه‌گذاران رئالیسم در تئاتر اروپا: «هنریک یوهان ایبسن» نمایش‌نامه‌نویس، درام‌نویس و شاعر سرشناس نروژی است که مارس ۱۸۲۸ متولد شد و در میِ ۱۹۰۶ درگذشت. ایبسن را از پایه‌گذاران رئالیسم در تئاتر اروپا می‌دانند که تأثیری بزرگ و عمیق بر نویسندگان پس از خود داشت؛ تا جایی که او را در ردیف بزرگان هنر تئاتر در تمامی دوران یعنی سوفوکل و شکسپیر می‌دانند. کودکی ایبسن با فقر شدید خانواده و طرد از اجتماع همراه بود و همین امر در بسیاری از آثار او نمود پیدا کرده است. در دوره‌ی جوانی شور و حال انقلابی دورانش، بر او نیز تأثیر گذاشت که او را به عضویت در اتحادیه‌ی کارگری کشاند. جایی که مقالات سیاسی و هنری پرشوری می‌نوشت و در انتشار چند روزنامه همکاری داشت، اما پس از چندی، از سیاست بیزار شد و به تئاتر روی آورد. ایبسن که در جوانی به مطالعه‌ی تاریخ روم، انقلاب فرانسه و خطابه‌های سیسرون نیز پرداخته بود، دیدی عمیق‌تر به نوشته‌هایش داد. او پس از فراز و نشیب زیاد و جلای وطن، در ایتالیا به شکوفایی رسید و توانست سبکی را به اجرا درآورد که با عنوان «نمایش ایده» شناخته می‌شد. بیش از بیست نمایش‌نامه از او به جا مانده که بسیاری از آن‌ها به فارسی برگردان شده و برخی از آن‌ها در زمان خود بسیار جنجال‌برانگیز بوده‌اند. - سنت‌ستیز و جریان‌ساز: ایبسن در دو نمایش‌نامه‌ی عروسک‌خانه و اشباح با دیدی نقادانه به سنت‌های اروپایی می‌تازد. این سنت‌ستیزی جنجال‌برانگیز، عدم اجرای آن‌ها تا دو سال و واکنش منتقدین و روزنامه‌نگاران، ایبسن را به نوشتن نمایش «دشمن مردم» ترغیب می‌کند. جایی که هنریک نزدیکی فکری زیادی با شخصیت اصلی آن، یعنی دکتر استوکمان دارد. او نیز مانند ایبسن شخصیتی پیشرو دارد و در مقابل اکثریت زورگو، در کنار اقلیت قرار می‌گیرد. ایبسن عروسک‌خانه را در سال ۱۸۷۹ نوشت اما همان‌طور که گفته شد، به‌دلیل سنت‌ستیزی‌اش به مذاق عموم خوش نمی‌آید و باعث می‌شود نویسنده چندی به گوشه‌نشینی بگراید. با این حال، گذر سال‌ها و تغییر تفکر ملت که آثار خود ایبسن هم در آن مؤثر بودند، به‌مرور غبارهای عروسک‌خانه را می‌زدایند و ارزش‌های این اثر بزرگ نمایان می‌شود. به‌طوری که اکنون در بسیاری از مدارس و دانشگاه‌ها تدریس می‌‎شود و اقتباس‌های بسیاری هم از آن روی پرده رفته‌اند. فیلم «سارا» که «داریوش مهرجویی» در سال ۱۳۷۱ ساخت نیز با الهام از عروسک‌خانه‌ی ایبسن تولید شده است. بر صحنه‌ی تئاتر نیز آمار این نمایش خیره‌کننده است: نزدیک به چهارهزار اجرا، به ۳۵ زبان و در ۸۷ کشور در سراسر دنیا! - روایتی از بی‌هویتی: داستان عروسک‌خانه از شهری در دانمارک و حوالی کریسمس روایت می‌شود؛ از خانه‌ی زوجی به نام هلمر. توروالد هلمر حقوق‌دان است و داستان بیشتر حول احوال همسرش نورا می‌گردد. در ابعاد زمانی نخستین اجراهای این نمایش، آن را می‌توان اعتراضی دانست به تئاترهای خوش‌ساخت، بی‌آزار و عامه‌پسند که از زندگی میان‌مایگان برخاسته. عروسک‌خانه‌ی ایبسن، روایتی از بی‌هویتی است. از زنی که یک عمر هویت خود را به ارزش‌های دیگران گره زده و انگار در میان خواسته‌های اطرافیان، «خود» را گم کرده است. ایبسن با تعلیقی پرکشش، فریب و پنهان‌کاری میان زن و شوهر و البته با پایان‌بندی غیر قابل انتظارش، چون بادی گرد تئاترهای مرسوم زمانه‌اش را کنار زد و همان‌طور که خودش را شاعری می‌دانست که رسالتش «توصیف آدمی» است، بی‌آن‌که به دام آوازه‌گری و فلسفه‌بافی بیفتد، از هویت، حقیقت و تنهایی آدمی سخن می‌گوید و مخاطب را نیز به تأمل وادار می‌کند. - آثار ایبسن در آوانامه: نمایش صوتی «عروسک‌خانه» سومین اثر «هنریک ایبسن» است که طی همکاری نشر صوتی آوانامه و «نشر بیدگل» تولید و منتشر شده است. پیش از این دو اثر ارزشمند این نویسنده یعنی «مرغابی وحشی» و «دشمن مردم» توسط آوانامه صوتی شده‌اند. ترجمه‌ی این اثر نیز همچون دو اثر پیشین، برعهده‌ی «بهزاد قادری» بوده است. «آرمان سلطان‌زاده»، «آزاده رادمهر»، «مریم پاک‌ذات»، «مهدی صفری» و «ایمان رئیسی» نقش‌آفرینان عروسک‌خانه‌اند. نمایش را «آرمان سلطان‌زاده» کارگردانی کرده و تدوین و فضاسازی آن را «یحیی محسن‌پور» انجام داده است.