چارلز دیکنز با نام کامل «چارلز جان هوفام دیکنز» یکی از برجستهترین نویسندگان انگلیسی در قرن نوزدهم میلادی است. چارلز دومین پسر جان دیکنز، کارمند نیروی دریایی، 7 فوریه 1812 در «پورتسموث» متولد شد. هیچکس فکر نمیکرد این پسر کوچک روزی یکی از بزرگترین نویسندگان انگلیسی شود و منتقدان او را تأثیرگذارترین نویسندهی انگلیسی پس از شکسپیر و بزرگترین نویسندهی عصر ویکتوریا در انگلستان بدانند.
پدر دیکنز مرد خوشگذرانی بود و گاهی هم قمار میکرد. همین مسائل باعث شد شغلش را از دست بدهد و مدتی به زندان بیافتد. این اتفاق زندگی خانوادهی آنها را به همریخت و مادرش مجبور شد برای مدتی برای تأمین مخارج خانه او را به یک کارخانه واکس سازی بفرستد. در این زمان چارلز دیکنز دوازدهساله بود و بنابراین مجبور شد مدتی درس خواندن را کنار بگذارد. بعدها دیکنز در نوشتن رمان آرزوهای بزرگ از این دوران الهام گرفت. بسیاری از منتقدان شخصیت «پیپ» در این رمان را برگرفته از شخصیت خود دیکنز در سالهای کار در کارخانهی واکس سازی میدانند.
پس از آزادی پدر چارلز از زندان او دوباره به مدرسه بازگشت و تحصیلاتش را به پایان رساند. سپس در دفتر یک وکیل مشغول به کار شد. در همین دوران بود که به مطبوعات هم راه پیدا کرد و توانست در دفتر روزنامهی شهر مشغول به کار شود. استعداد دیکنز در نوشتن و ذوق و قریحهی باورنکردنی او باعث شد بهسرعت در کارش پیشرفت کند و ظرف مدت کوتاهی و درحالیکه تنها بیست سال داشت خبرنگار پارلمانی روزنامهی «مورنینگ کرونیکل» شد. او در همینجا متوقف نشد و توانست تا سردبیری مجلهی «بنتلیز مسیلانی» پیش برود. او بعدها خودش نیز مجلهای به نام «هاوسهولد وردز» و هفتهنامهای به نام «سرتاسر سال» تأسیس کرد.
چارلز دیکنز در جوانی عاشق دختری به نام ماریا بود؛ اما اختلاف طبقاتی مانع ازدواج این دو نفر شد. بعدها او در داستان دیوید کاپرفیلد از این عشق الهم گرفت. سرانجام سال 1835 بود که او با «کاترین هوگارت» آشنا شد و مدتی بعد ازدواج کردند. هرچند این ازدواج پایان خوشی نداشت و سرانجام در سال 1858 به جدایی کشید اما این دو نفر صاحب 10 فرزند شدند.
چارلز دیکنز یکبار در حادثهای در تصادف با قطار آسیب دید. پسازاین اتفاق پزشکان به او توصیه کردند مدتی را استراحت کند، اما دیکنز بیوقفه مشغول کار بود و به توصیههای پزشکان توجهی نداشت. سرانجام این بیتوجهیها باعث شد او بهصورت جزئی فلج شود. چارلز دیکنز سرانجام در نهم ژوئن 1870 در سن 58 سالگی براثر سکتهی قلبی ناگهانی درگذشت. او در کلیسای «وست مینستر» به خاک سپردهشده است.
دیکنز نویسندهای است که آثارش سرچشمه گرفته از تجربیات شخصی و اجتماعی اوست. او شخصیتی بود که بسیار به فضای اجتماع خود حساس بود و نوشتههایش کاملاً گواه این است که وجدانی آگاه و بیدار داشت. او در رمانهایش تلاش میکرد راوی طبقات پایین جامعه باشد و مشکلات بیشمار آنها را روایت کند.
دیکنز در ایران نیز نویسندهی مشهور و محبوبی است و بسیاری از آثارش چندین و چند بار به فارسی برگردانده شدهاند. «یادداشتهای پیک ویک»، «الیور توئیست» و «نیکلاس نیکلبی» مشهورترین آثار این نویسندهاند. «عتیقهفروشی» یکی دیگر از آثار ارزشمند اوست که انیمیشن جذاب و خاطرهانگیز «دختری به نام نل» از روی آن ساخته شد.
از میان آثار دیگر چارلز دیکنز میتوان رمانهای «آرزوهای بزرگ»، «دیوید کاپرفیلد»، «سرود کریسمس»، «داستان دو شهر»، «علامتچی»، «روزگار سخت»، «خانه اشباح» و «شبگردیها» را نام برد.
از روی بسیاری از آثار چارلز دیکنز فیلمهای سینمایی مختلفی هم ساختهشده است. «دیوید کاپرفیلد»، «نیکلاس نیکلبی» و «آرزوهای بزرگ» مشهورترین آثاری است که از روی آنها فیلم ساختهشده است.
چارلز دیکنز نویسندهای است که در سراسر جهان شناختهشده است. یادبودهایی زیادی برای او در سراسر جهان ایجادشده است. در بسیاری از نقاط جهان میتوانید مجسمهای از این نویسندهی بزرگ انگلیسی ببینید.
خانهی محل تولد دیکنز در پورتسموث امروزه به شکل موزه درآمده است. سال 2014 مجسمهای از این نویسنده در اندازهی واقعی در این شهر رونمایی شد. مجسمهی بسیار معروف دیگری از چارلز دیکنز در فیلادلفیای آمریکا قرار دارد. این مجسمه که «فرانسیس ادوین الول» سال 1981 آن را ساخته است دیکنز را کنار دخترک کوچکی نشان میدهد. این مجسمه به نام «دیکنز و نل کوچک» شهرت دارد. در شهر سیدنی استرالیا نیز مجسمهای از دیکنز قرار دارد.
خانهی چارلز دیکنز در لندن که او رمانهای «یادداشتهای پیک ویک»، «الیور توئیست» و «نیکلاس نیکلبی» را در آنجا نوشته است نیز به شکل موزه درآمده و به نام موزهی چارلز دیکنز شناخته میشود.
موزهی «ویکتوریا و آلبرت» هم یکی از موزههایی است که یادبودهای دیکنز در آن نگهداری میشوند. نسخهی اصلی بسیاری از رمانهای چارلز دیکنز و بسیاری از تصاویر شخصی او در این موزه قرارگرفتهاند. بسیاری از این تصاویر و مدارک از مجموعهی شخصی دوست نزدیک دیکنز «جان فارستر» بهدستآمدهاند.
دویستمین سالگرد چارلز دیکنز سال 2012 در انگلستان برگزار شد. به مناسبت بزرگداشت این نویسندهی بزرگ عکسش را روی سکههای دو پوندی هک کردند و بسیاری از شبکههای انگلیسیزبان در سراسر دنیا فیلمها و سریالهایی را که بر اساس آثار او نوشتهشده بود پخش کردند.