کتاب صوتی بارون درخت نشین نشر آوانامه

به قلمروی پر شاخه و برگ کوزیموی جوان خوش آمدید، جایی که خودش فرمانروای آن است و قوانین عجیب و غریبی هم برای آن تعیین کرده است. کوزیموی دوازده ساله قهرمان محبوبی است که «ایتالو کالوینو» آن را خلق کرده، تا در پس داستانی جذاب و پرکشش بتواند عمیق‌ترین و دردناک‌ترین حرف‌هایش را بزند و ایده‌های آزادی‌خواهانه‌اش را به روشی جدید ابراز کند. «بارون درخت نشین» یکی از کتاب‌های مجموعه‌ی سه‌گانه‌ی کالوینو محسوب می‌شود. این مجموعه شامل دو کتاب دیگر به نام‌های «شوالیه نامرئی» و «ویکنت دونیم شده» است. این کتاب که نخستین بار در سال 1957 در ایتالیا منتشر شد، طی چندین دهه توانسته همچنان از آثار تحسین‌شده‌ی ایتالو کالوینو و ادبیات معاصر ایتالیا، نه فقط در این کشور، که در تمام دنیا، باشد. این کتاب به شیوه‌ی پست‌مدرن نوشته‌شده است و در دسته‌ی بهترین رمان‌های پست‌مدرن قرن بیستم قرار می‌گیرد. بارون درخت نشین با ترجمه‌ی «مهدی سحابی» و صدای «آرمان سلطان زاده» با همکاری انتشارات نگاه و آوانامه منتشر شده است.

خلاصه داستان کتاب صوتی بارون درخت نشین

سال 1767 است. کوزیمو دوازده سال دارد. او دومین فرزند خانواده‌ای اشرافی و بزرگ‌زاده در روستایی به نام لیگوریان ریورا است. سبک زندگی و قوانین دست و پا گیر اشرافی چندان با روحیه‌ی سرکش و پرانرژی کوزیمو سازگاری ندارد. کار به جایی می‌رسد که کوزیمو به خاطر شیطنتی کودکانه باعث خشم پدرش می‌شود. اینجاست که از خانه می‌گریزد و به درخت پناه می‌برد. او روی درختان زندگی روی زمین، آدم‌ها و حیوانات را کمی از بالاتر می‌بیند و تجربیات تازه‌ای پیدا می‌کند. حالا حتی اگر خانواده‌اش بخواهند او به خانه برگردد، این کوزیمو است که دیگر نمی‌خواهد برگردد: او خانه و میهن واقعی خود را پیدا کرده است.

برای مردم و دور از مردم

کوزیمو نماینده‌ی تمام و کمال انسان‌های آزادی‌خواه و سرکشی است که همیشه برای رسیدن به آزادی و آزادگی می‌جنگند و تلاش می‌کنند. نمادهای سرمایه‌داری این کتاب از همان شروع داستان روی هم آوار شده‌اند: وسایل و اشیای عتیقه، ناهار و شام‌های تشریفاتی و حوصله‌سربر، رسم و رسومات خانوادگی و اجتماعی نخ‌نما، همه چیزهایی هستند که کوزیموی کوچک هیچ وقت لزوم اعتقاد و احترام به آن‌ها را درک نکرده است. زمانی که او طی بازی‌ها و شیطنت‌های کودکانه، پدرش را عصبانی می‌کند، از همه چیز می‌گریزد و به درخت پناه می‌برد. پدرش می‌گوید «وقتی آمدی پایین، نشانت می‌دهم!». و اینجاست که کوزیمو می‌گوید «اما من دیگر پایین نمی‌آیم». او می‌ترسد، از پدرش، از مادرش، از قدرت، از قانون. و دقیقا همین ترس است که او را شجاع می‌کند و به او دل می‌دهد تا دست به کارهایی بزند که اگر روی زمین و توی همان خانه بود، شاید هیچ وقت فکرش را هم نمی‌کرد.

در خانه‌ی پدری کوزیمو، انگار از همان وقتی که به دنیا می‌آیی محکومی کلاه گیس گرد و خاک گرفته و پوسیده روی سرت بگذاری و خوراک حلزون بخوری، به کشیش احترام بگذاری و به مقدسات اشراف‌زاده‌ها توهین نکنی. کوزیمو در اینجا به دنیا آمده است، جایی که هر یک از اعضای خانواده‌ به نوعی نشانی از میراث منسوخ و نخ‌نمای اشرافیت هستند. آرمینیوس لاورس دو روندو، پدر خانواده، از بارون‌های اشرافی بازمانده از نسل قدیم اشرافیت است. در کنار او ژنرال کنرادین دولاورس، مادر خانواده است؛ زنی سخت‌گیر، جدی و نظامی. این خانه‌ی بزرگ و قدیمی عرصه‌ی خوبی برای اتحاد نیروهای نظامی مادر و ثروت اشرافی پدر شده است. اتحاد ثروت و قدرت از نظر آن‌ها تنها راه سرکوب کردن هر نوع فکر و شیوه‌ی آزادی‌خواهانه است. آن‌ها می‌توانند با نفوذ و قدرت خود، باتیستای جوان را به جرم عاشق شدن و سرکشی از قوانین خانه، سر جای‌اش بنشانند و او را از دختری جسور و سرکش به راهبی خاموش و گوشه‌نشین تبدیل کنند. اینجاست که کوزیمو صدای‌اش را بلند می‌کند و در سن دوازده سالگی می‌زند زیر همه چیز و عطای چنین زندگی مشقت‌باری را به لقای‌اش ترجیح می‌دهد. کوزیمو در دوازده سالگی مسیر آزادی و آزادگی را پیدا می‌کند، چیزی که خیلی از آدم‌ها تا پایان عمر هم به آن نمی‌رسند.

جمهوری درختستان: هر درخت، یک انسان

 درختان از قهرمانان اصلی این داستان هستند: استوار، قدرتمند و مستقل. حالا دیگر در ذهن کالوینو، درخت و طبیعت بستری برای تعریف و توصیف اتفاقات نیست. هر یک از این درخت‌های گردو، بلوط، و چنار هر کدام شخصیت و هویتی مجزا دارند و پابه‌پای انسان در تمام ماجراجویی‌ها و قانون‌شکنی‌های کوزیمو با او همراه می‌شوند.

درختان قانون‌شکنان بزرگ طبیعت هستند. درخت تنها پدیده‌ی روی زمین است که در اوج بی‌نظمی و سرکشی، وجودی مشخص و متحد دارد. هر شاخه به سویی کشیده شده و هر برگ شکل خودش را دارد. قانون جاذبه و کشش زمین در آن‌ها بی‌تاثیر است. آن‌ها سر به آسمان دارند، آن هم در حالی که همچنان وفادار به زمین هستند و در اعماق آن ریشه دارند. پس می‌توان هم زمینی بود و هم آسمانی، هم با مردم بود و هم دور از آن‌ها، هم وجود داشت و هم نداشت.

کوزیمو از انسان‌ها جدا شده، اما از چرخه‌ی زندگی و هستی دور نمانده. او که از آدم‌ها و بایدها و نبایدهایی که دست و بال‌اش را بسته‌اند، ناامید شده، از جماعت آدمیان می‌گریزد و به لشکر درختان می‌پیوندد. حالا او  هم یک درخت است؛ درخت جوانی که کم کم می‌بالد و رشد می‌کند و به آسمان می‌رسد. کوزیمو در میان شاخ و برگ درختان است که خود واقعی‌اش را پیدا می‌کند و معنای زندگی را می‌فهمد. او از بالای همین درختان عاشق انسان و انسانیت می‌شود. کوزیموی رها و آزاده، حتی با این که در تعلیق میان آسمان و زمین در نوسان است، تعهد و مهر خود را به زمین با احترام به اهل زمین نشان می‌دهد، جایی که آدم‌ها و حیوانات روی همان خاکی که او هم در آن ریشه‌ دارد، می‌روند و می‌آیند و با او دورادور هم‌زیستی می‌کنند. جایی که از آن بالا زندگی خانواده‌اش را می‌بیند، به شورشیان کمک می‌کند، آتش جنگل را خاموش می‌کند و با گروهی تبعیدی که روی درختان نزدیک مرز زندگی می‌کنند، آشنا می‌شود.

درباره ایتالو کالوینو، کاشف جمهوری خودمختار درختستان

کالوینو، نویسنده‌ و روزنامه‌نگار ایتالیایی، چندان نیازی به معرفی ندارد. او به خاطر آثار پست‌مدرنسیم و رئالیست‌های جادویی‌اش در ایران شهرت زیادی دارد. او از نویسندگان و پیشگامان داستان‌های بلند و کوتاه در ادبیات اروپا شناخته می‌شود. کالوینو استاد سبکی است که خودش آن را خلق کرده: تخیل قدرتمند، طنز ظریف، واقع‌گرایی و توجه به تاریخ‌ همه چیزهایی است که آثار این نویسنده را مثل یک معجون جادویی به خورد مخاطب می‌دهد. او جهان تازه‌ای خلق می‌کند، قوانین دنیا و آدم‌ها را زیر پا می‌گذارد و بی‌محابا هر چه در سر دارد را می‌نویسد. «زمان صفر و ماجراها»، «مارکو والدو» و البته «مورچه‌ی آرژانتینی» از آثار محبوب و خواندنی این نویسنده هستند. کالوینو در سال 1985 در سن 61 سالگی در ایتالیا در گذشته است.

در بخشی از کتاب بارون درخت نشین می‌خوانیم

از هنگامی که بر سر میز همگانی می‌نشستیم، حس می‌کردیم که همه فشارهای خانواده بر ما وارد می‌شود. و این غم‌انگیزترین دوره کودکی ما بود. پدر و مادرمان لحظه‌ای چشم از ما برنمی‌داشتند: «مرغ را با کارد و چنگال بخور، راست بنشین، آرنج‌هایت را از روی میز بردار» پایانی نداشت. از همه بدتر خواهرمان باتیستا بود که شکنجه‌مان می‌داد. هرچه بود سرکوفت و خودخواهی و سرزنش و ترشرویی بود؛ تا اين که کوزیمو از خوردن حلزون سر باز زد و بر آن شد که راه خودش را از ما جدا کند.
بعدها، بهتر فهمیدم که مفهوم آن همه بغض و کینه تلمبار شده چه بود. اما در آن زمان تنها هشت سال داشتم. همه چیز به نظرم بازی می‌رسید. درگیری ما با بزرگ‌ترها را همه کودکان دیگر نیز داشتند. در آن زمان نمی‌فهمیدم که خیره‌سری برادرم انگیزه بس ژرف‌تری دارد.
زندگی در خانه ما همواره حالتی داشت که انگار برای شرکت در میهمانی دربار تمرین می‌کردیم. کدام دربار؟ درست نمی‌دانم. اگر، مثلا، خوراک بوقلمون داشتیم، پدر زیرچشمی ما را می‌پایید تا ببیند که آیا گوشت بوقلمون را به شیوه‌ی درباری می‌بُریم و می‌خوریم یا نه.