کتاب صوتی کتاب ویران نشر آوانامه

«کتاب ویران» شاهکاری بی‌چون و چرا اثر «ابوتراب خسروی» و از آثار ماندگار و تحسین‌برانگیز ادبیات داستان‌نویسی معاصر ایران است. داستان‌های این کتاب در سبک پست‌مدرنیسم و سوررئال نوشته شده، تلفیقی کم‌نظیر که پیش از این کمتر در ادبیات ایران دیده شده است. در تمام این داستان‌ها، درون‌مایه‌هایی از کشمکش‌های پدر و فرزندی، خانواده‌های آشفته، مرگ، زندگی و زمان دیده می‌شود. کتاب ویران در سال 97 در نشر چشمه منتشر شده و آوانامه نسخه‌ی صوتی آن را با صدای «آرمان سلطان زاده» منتشر کرده است.

خلاصه داستان‌های کتاب ویران

«تفریق خاک» ماجرای پدری است که مال و مکنت فراوانی دارد. او از پسرش می‌خواهد از اموال‌اش به خوبی مراقبت کند. طی داستان وجود واقعی این پدر و پسر در سایه‌ای از ابهام قرار می‌گیرد و همین باعث جذابیت بیشتر داستان می‌شود.
«پیک نیک» داستانی را روایت می‌کند که در باغی بسیار بزرگ اتفاق می‌افتد. در این باغ آدم‌های زیادی در رفت و آمد هستند. داستان زمانی اوج می‌گیرد که پدر به طرز مشکوکی می‌میرد و جنازه‌‌اش پیدا می‌شود. تمام اهالی باغ به پسر بزرگ مقتول مشکوک هستند، اما این پسر اصرار دارد که شمایلی از پدرش در باغ حضور دارند و قتل کار یکی از همین شمایل‌ها است.
«مرثیه باد» ماجرای سربازی است که در دوران سربازی‌، همسرش به ملاقات‌اش می‌آید. این ملاقات‌ها کم‌کم در مرز واقعیت و خیال سرگردان می‌شوند و حالا خواننده باید داستان واقعی زندگی این سرباز را از درون ذهن آشفته‌ی او کشف کند.
«قاصد» داستان دختری بیست ساله است که یک روز کیف و کتاب‌اش را برداشته و از خانه بیرون رفته، اما هرگز برنگشته است. حالا بیست سال از آن روز می‌گذرد و مادر همچنان به دنبال دخترش است، به این امید که او را روزی در کوچه و خیابان‌های شهر پیدا کند یا دست‌کم خبری از او بشنود.
«یک داستان عاشقانه» ماجرای عشقی است که راوی باید آن را به خواست عموی‌اش بنویسد. او هرگز عموی‌اش را ندیده و تنها زمانی با او را ملاقات می‌کند که او درگذشته و جنازه‌اش به ایران می‌رسد. راوی حکایت این عاشقی را از دیده‌ها و شنیده‌های اطرافیان‌اش می‌نویسد.
«رویا یا کابوس» داستان زندگی مامور اعدامی را تعریف می‌کند که برای اجرای یک حکم جدید باید از همسر و فرزندانش جدا شود و به قرارگاه برود. در این قرارگاه، ناگهان همه چیز تغییر می‌کند. ناگهان او تبدیل به مردی می‌شود که برای ماموریت به شهری دیگر رفته و باید نقش همسر یک زن غریبه را بازی کند.
«آموزگار» ماجرای آموزگاری است که باید به یک آبادی گمنام و دورافتاده برود، جایی که اهالی آن شباهت زیادی به انسان ندارند. این معلم خودش را به سختی به این آبادی می‌رساند تا حالات انسانی را به اهالی آنجا آموزش دهد.
«داستان ویران» آخرین داستان کوتاه این مجموعه است. فراداستانی که معرفی آن در کلمه و جمله جا نمی‌گیرد. روایتی عجیب و غریب و پیچیده که فقط باید آن را شنید و مهارت نویسنده را در ساخت و پرداخت چنین داستانی، تحسین کرد.

درباره کتاب صوتی کتاب ویران

کتاب ویران، موضوعاتی ساختارشکن و عجیب دارد، ضمن این که تمام تکنیک‌های داستان کوتاه مدرن در آن‌ها دیده می‌شود. خط داستانی، شخصیت‌ها و گفتگوها، منحصربه‌فرد و تکرارنشدنی است. ماجراها بیشتر در بخش‌‌های مرکزی و جنوبی ایران اتفاق می‌افتد، که حال و هوای مرموز و غریبی به روایت‌ها می‌دهد. به نظر می‌رسد اصالت شیرازی نویسنده در خلق چنین فضاهایی بی‌تاثیر نبوده است. این نویسنده در نوشته‌هایش، اصراری روی ارزش‌گذاری وقایع و شخصیت‌ها ندارد. خسروی مانند یک پیر دانا، فقط اتفاقات را تعریف می‌کند. کوچک‌ترین شخصیت‌ها و اتفاقات، می‌تواند همان‌قدر تاثیرگذار باشد، که بزرگ‌ترینِ آن‌ها. او قضاوت نمی‌کند و همه چیز را به عهده‌ی مخاطبی می‌گذارد که حتی حالا هم که کتاب را تمام کرده و کنار گذاشته، ممکن است هنوز هم درگیر آدم‌ها و داستان‌های آن باشد.

نویسنده در این کتاب صوتی، با زمان بازی کرده و درواقع در پی براندازی زمان است. گاهی عناصر و شخصیت‌ها جابه‌جا می‌شوند و در قالب خاطره و گذری در زمان دوباره بازسازی می‌شوند. گاهی وهم و خیال در هم می‌پیچد و تشخیص واقعیت سخت می‌شود. جالب اینجاست که در داستان‌های کتاب ویران، ردپاهایی از جهان‌های موازی و نظریه‌ی عدم قطعیت هایزنبرگ هم دیده می‌شود. هنر خسروی در ترکیب چنین مفاهیمی با زندگی روزمره‌ی آدم‌های معمولی، ستودنی و شگفت‌انگیز است.

خسروی مانند سایر آثارش از همان زبان خاص و منحصربه‌فرد خودش استفاده کرده و اثری خلق کرده که به لحاظ زبانی و ادبی، شناسنامه‌دار است. این نویسنده ثابت کرده که در کنار تسلط به فنون داستان‌نویسی، دانش زیادی هم در زبان فارسی کلاسیک و کهن دارد. هر کلمه در داستان‌های خسروی اصالت دارد و ریشه‌دار است؛ به همین دلیل خواندن نوشته‌های‌اش همیشه کار آسانی نیست. باید وقت گذاشت و روی کلمات و هم‌نشینی غریب و زیبای آن‌ها با یکدیگر تامل کرد. در آثار او تمایلاتی از باستان‌گرایی، کهن‌الگویی و ارجاع به زبان متون مقدس دیده می‌شود. آثار او همه‌زمان و همه‌مکان هستند. او طوری می‌نویسد که هر داستانش هویتی مجزا دارد. قلم ناب و نبوغ خاص این نویسنده باعث شده که سایر نویسندگان هر قدر هم تلاش کنند، نتوانند اثری مانند او خلق کنند.

درباره ابوتراب خسروی

ابوتراب خسروی در سال 1335 در شهر فسا در فارس به دنیا آمده است. او در دوران نوجوانی در اصفهان درس می‌خواند و از شاگردان «هوشنگ گلشیری» بود. حضور گلشیری در زندگی خسروی، تاثیر زیادی بر زندگی حرفه‌ای و شخصی آینده‌ی این نویسنده گذاشت. خسروی سپس در رشته‌ی آموزش ابتدایی فارغ‌التحصیل شد و سال‌ها در شیراز با کودکان کم‌توان ذهنی کار کرد. ابوتراب خسروی یکی از معدود نویسندگان جریان‌ساز و خوش‌فکر معاصر است، که قلم قدرت‌مند و منحصربه‌فردی دارد. آثار خسروی بی‌شک جزو برترین و ماندگارترین آثار ادبی ایران است. می‌توان به جرات گفت که عناصر داستانی این نویسنده، همه بکر و منحصربه‌فرد هستند. او در نوشتن داستان کوتاه و رمان، تمام قدرت نویسندگی خود را به کار می‌گیرد و انتخاب بهترین کار از بین آثارش کار دشواری است. در یازدهمین دوره‌ی جایزه‌ی داستان گلشیری، کتاب ویران، به عنوان بهترین مجموعه داستان سال برگزیده شده، که با توجه به داستان‌های پرمغز و مهارت نویسندگی، ثابت کرده انتخابی شایسته بوده است. همچنین کتاب‌های «ملکان عذاب» و «اسفار کاتبان» هم به ترتیب برنده‌ی هفتمین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد و مهرگان شده‌اند. «رود راوی»، «هاویه» و «دیوان سومنات» از سایر آثار این نویسنده هستند.

در بخشی از کتاب ویران می‌خوانیم

معلم هر روز از نبودن چیزی خبر خواهد داد. همیشه می‌خواهد بداند بعد از آن که چیزهایی گم شوند، چه چیزهایی باقی می‌مانند. عینک‌اش را روی بینی‌اش جابه‌جا می‌کند و می‌پرسد «حالا چندتا؟». من چیزی می‌گویم و از پنجره به ردیف درختان بلوطی که موازی دیوار مدرسه سر به آسمان کشیده است، نگاه خواهم کرد.
معلم هم‌چنان پرسش‌های بی‌پایان‌اش را ادامه می‌دهد و می‌پرسد «حالا به اندازه‌ی انگشتانی که هستند، آدم‌ها و بلوط‌ها و گنجشک‌ها و اسب‌هایی را که آن‌جا در حیاط یا آسمان یا پشت دیوار می‌بینی نشان بده». و من چیزهایی را که می‌بینم نشان خواهم داد. با بودن و نبودن آن چیزهاست که من باید قاعده‌ی حساب را یاد بگیرم.
معلم می‌گوید «تو مالک کوشک مهرو هستی. باید حساب سیاهی اموال کوشک را داشته باشی». ولی من جایی میان بودن‌ها و نبودن‌ها مبهوت می‌مانم. شاید چون آن قدر کوچک هستم که پاهایم به زمین نمی‌رسد. معلم می‌گوید «ببین هیچ کس کلاه بر سر ندارد». دخترعمو منظر، کلاه قرمزی که بر سر من است، با دست‌های کوچک‌اش برمی‌دارد و می‌خندد.