کتاب اسکندر

تفاوت و شکاف بین نسل‌های مختلف یکی از معضلات خانواده‌های امروزی است و آموزه‌های جدید و تکنولوژی نیز این موضوع را تشدید می‌کنند. این تفاوت‌ها و اختلاف‌ها بین خانواده‌های کشورهای شرقی نظیر ایران و ترکیه بسیار بیشتر است؛ زیرا کودکان و نوجوانان در بستری مدرن و در ارتباط با سایر جوامع بزرگ می‌شوند درحالی‌که خانواده‌ها در بستر مذهبی و سنتی قرار دارند. نسل‌های بعدی و جدید این خانواده‌ها نیز به‌ظاهر دنیا و قوائد دنیای مدرنیته را پذیرفته‌اند چون در هر صورت در فضای درتقابل با روشن‌فکری و در ارتباط با مفاهیمی همچون غیرت و ناموس رشد یافته‌اند و مردسالاری به ناخودآگاه در وجود این نسل‌ها نیز رخنه کرده است. «الیف شافاک»، نویسنده‌ و فعال حوزه‌ی زنان براساس تجربه‌ی زندگی‌اش در ترکیه، نمادی از شرق و اروپا، نمادی از غرب کتاب «اسکندر» را به نگارش درآورده و زندگی خانواده‌ای ترک را در دنیای متفاوت از آنچه در کشورشان زندگی می‌کرده‌اند، ترسیم کرده است. او لایه‌های مختلف مردسالاری و بحران هویت را طی این داستان به تصویر می‌کشد.

درباره کتاب اسکندر

کتاب «اسکندر» İskender اثر «الیف شافاک» سال 2011 منتشر شده است. این کتاب روایت زندگی مردم طبقه‌ی پایین جامعه است که در جریان مهاجرت به کشورهای غربی قرار می‌گیرند. مردمانی از کشوری سنتی و با چهارچوب‌های متناقض که با مدرنیته‌ی حاکم بر کشورهای غرب سردرگم می‌شوند. ناموس و غیرت از مفاهیم اصلی این داستان است و نویسنده آن‌ها را به‌خوبی در رفتارهای شخصیت‌های داستان نشان می‌دهد. داستان این اثر روایت خانواده‌ای با دو فرزند به نام‌های «اسکندر» و «اسما» است که از ترکیه به لندن مهاجرت می‌کنند. «اسکندر» تحت تأثیر مردسالاری و آموزه‌های سنتی کشورش در تقابل بافرهنگ‌های حاکم در لندن قرار می‌گیرد. رفتار این شخصیت و برخوردش با مسائل مختلف و شکش به مادرش داستان را شکل می‌دهد.

کتاب «اسکندر» بانام‌های «شرافت» و «مادرم دو بار مرد» هم به فارسی و بانام Honour به زبان انگلیسی ترجمه شده است. این کتاب نامزد «جایزه ادبیات آسیا در سال ۲۰۱۲»، برنده «داستان زنان ۲۰۱۳» و نامزد «جایزه‌ی بین‌المللی ای ام پی ای سی دوبلین 2013» شد.

در بخشی از کتاب اسکندر می‌خوانیم

در یک روز بهاری، اسکندر که کمتر از هفت سال داشت تصمیم گرفت از دست شخصی که در موردش بسیار شنیده بود اما هرگز او را ندیده بود فرار کند. شخص از آن چیزی که فکرش را می‌کرد هم متفاوت‌تر بود و این فرق داشتن به معنای این‌که ترسناک نباشد نبود. عینکی که مثل یک قاب روی بینی‌اش قرار داشت، سیگار خاموشی که میان لب‌هایش قرار داشت و آن کیف‌دستی که همه می‌گفتند اشیای برنده‌ای را با آن حمل می‌کرد همه ترسناک بودند. دیدن او باعث می‌شد زانوان اسکندر از ترس به هم بخورد. شربت زغال‌اخته‌ای که در دست داشت ریخت و لکه‌ای بزرگ روی پیراهنش به‌جا گذاشت. مثل لکه‌های خون ‌روی برف. اول سعی کرد لکه‌ها را با دست و سپس سعی کرد آن ها را با پایین لباسش پاک کند. اما خیال باطلی بود، لباسش از بین رفته بود.

اما حتی اگر این‌طور هم می‌بود. با آن لباس بلند و آن کلاهی که با سنگ‌های براق تزیین شده بود و آن عصای زیبا، باز هم شبیه به یک پرنس بود. تمام بعدازظهر شبیه به یک نجیب‌زاده که مراقب زمین‌هایش باشد روی یک صندلی بلند نشسته بود - گرچه با توجه به سن و سالش قدش کمابیش کوتاه به نظر می‌رسید - و تمام صندلی‌ها برایش بلند بودند. در سمت چپش چهار پسر ایستاده بودند که سنشان از او بیش‌تر و قدشان هم از او بلندتر بود و لباسی مشابه او به تن داشتند. اسکندر لباس‌های همه‌شان را از سرتاپا برانداز کرد و به این نتیجه رسید که لباس هیچ‌کدامشان به‌اندازه‌ی لباس خودش چشم‌نواز نیست.

درحالی‌که پرنس‌های دیگر دهانشان را پر از شکلات می‌کردند و تکه‌های بی‌مزه می‌پراندند اسکندر پاهایش را روی‌هم انداخته بود و تکان می‌داد و انتظار می‌کشید. نمی‌توانست درک کند که چرا این‌ها بااینکه می‌دانند قرار است چه بلایی به سرشان بیاید این‌طور بی‌قید رفتار می‌کنند. نگاهی متفکرانه به اطراف انداخت. مطمئن بود هیچ‌کدام از آدم‌های زیادی که داخل اتاق بودند، حتی مادرش، قرار نیست به او کمکی بکنند. مادر تمام‌روز را اشک ريخته بود و گفته بود که پسرش قرار است کرد واقعی بشود. اسکندر نمی‌توانست درک کند که یک انسان چه طور با بریدن قسمتی از بدنش با چاقو می‌تواند تبدیل به یک مرد شود. انگار این حس مثل یک معما در درونش وجود داشت. کم می‌شد و زیاد می‌شد.

درباره الیف شافاک

«الیف شافاک» Elif Shafak نویسنده و روزنامه‌نگار اکتبر سال 1971 در فرانسه از مادر و پدری ترک به دنیا آمد. او به‌واسطه‌ی شغل مادرش که یک دیپلمات بود در کشورهای دیگر ازجمله اسپانیا، عمان، آمریکا و انگلیس مدتی را زندگی کرد. او طی این سفرهایش به زبان‌های اسپانیایی، انگلیسی و عربی تسلط پیدا کرد و بافرهنگ‌های مختلف آشنا شد. او تحصیلاتش را در رشته‌ی مطالعات زنان و دکتری علوم سیاسی به سرانجام رساند و نوشتن را از همان جوانی دنبال کرد. او اولین کتابش را بانام «پنهان» منتشر کرد و موفق به دریافت «جایزه رومی ترکیه» شد. او نویسندگی را به‌طورجدی دنبال کرد و کتاب‌های «آینه‌های شهر» و «مَحرم» را نوشت. او برای کتاب «مَحرم» موفق به دریافت جایزه‌ی اتحادیه نویسندگان ترکیه در سال ۲۰۰۰ شد و بیش‌ازپیش نامش در ادبیات معاصر ترکیه درخشید.

«الیف شافاک» نویسنده‌ی نام‌آشنایی برای خوانندگان فارسی‌زبان است، مضمون داستان‌هایش قابل‌درک برای ایرانیان است. او از شرق و غرب، تاریخ و زنان می‌نویسد و شخصیت‌های بزرگ را در دل داستان‌های خواندنی و امروزی بازآفرینی می‌کند. شاهکار ادبی این نویسنده کتاب «ملت عشق» است که حول محور دو شخصیت ارزنده‌ی شمس و مولانا است. این اثر رکورد پرفروش‌ترین کتاب تاریخ ترکیه را از آن خودش کرده و سبب محبوبیت این نویسنده در جهان شده است. «شافاک» برای این کتاب نامزد دریافت «جایزه بین‌المللی‌ای ام پی ای سی دوبلین» شد. این نویسنده طی کتاب‌های بعدی‌اش ازجمله «خوشحالی این موبلوندها» و «سه دختر حوا» شکاف نسل‌های پیش آمده در سرزمین‌های شرق را به تصویر کشیده است و تناقضات شرق و غرب را باهم مقایسه می‌کند. او مفهوم هویت را واکاوی می‌کند و از دلیل خوشحالی غیرغرب‌ها می‌گوید.

«الیف شافاک» در حال حاضر یکی از معروف‌ترین زنان نویسنده‌ی جهان و ترکیه است، او علاوه‌بر نویسندگی با روزنامه‌های مختلف گاردین و نیویورک‌تایمز هم همکاری دارد. او در دانشگاه‌های ترکیه، انگلستان و آمریکا به تدریس مشغول است و چهره‌ای جهانی دارد. اکثر آثارش به زبان فارسی ترجمه شده‌اند و جزو لیست پرفروش‌های ایران نیز هستند. نسخه‌ی الکترونیک کتاب‌های «شیر سیاه» با ترجمه‌ی «نجمه برومندی»، «چهل قانون عشق» با ترجمه‌ی «لعبت روحانی»، «مادرم دو بار مرد» با ترجمه‌ی «حسن حاتمی» و «آینه‌‌های شهر» با ترجمه‌ی «تهمينه زاردشت» از این نویسنده در سایت و اپلیکیشن فیدیبو برای خرید و مطالعه موجود است.

ترجمه کتاب اسکندر به فارسی

کتاب «اسکندر» اثر «الیف شافاک» را «مریم طباطبائیها» به فارسی ترجمه کرده و آن را «نشر قطره» سال 1395 منتشر کرده است. نسخه‌ی الکترونیک این اثر در این صفحه از فیدیبو برای خرید و دانلود موجود است. «مریم طباطبائیها» مترجم این اثر کتاب «سه دختر حوا» را نیز از این نویسنده‌ی مشهور به فارسی ترجمه کرده و در اختیار علاقه‌مندان به ادبیات ترکیه قرار داده است. او مترجم جوانی است و تحصیلاتش را در رشته‌های زيست‌شناسي سلولي مولکولی، مديريت بازرگاني، زبان انگليسي و زبان تركي استانبولي به سرانجام رسانده است. از ترجمه‌های دیگر او می‌توان به کتاب‌های «ما همه باید فمینیست باشیم» اثر «چیماماندا انگوزی آدیشی»، «صداهای شب» اثر «عايشه كولين» و «نترس قلب من» اثر «احمد باتمان» اشاره کرد که نسخه‎‌ی الکترونیک‌ همه‌ی آن‌ها در سایت و اپلیکیشن فیدیبو برای خرید و دانلود موجود است.