کتاب مدیر مدرسه نشر مجید

مدرسه مهم‌ترین نهاد اجتماعی در هر جامعه‌ای است و کار آموزگاری یکی از مهم‌ترین و ارزشمندترین مشاغلی است که هرکسی می‌تواند برای خودش انتخاب کند اما گذر زمان نشان داده است چنین جایگاه چندان وجود نداشته است. جلال آل احمد نویسنده و روشنفکر معاصر در کتاب مدیر مدرسه این موضوع را در کتاب مدیر مدرسه به تصویر می‌کشد و واقعیت بیهودگی کار معلمی یا مدیری را در شرایطی که سیستم فاسد، رانت‌خوار و بیخود است را به رخ خواننده می‎‌کشد.

معرفی کتاب مدیر مدرسه اثر جلال آل احمد

مدیر مدرسه که بسیاری او را مهم‌ترین اثر جلال آل احمد می‌دانند اولین‌بار در سال ۱۳۳۷ در ایران منتشر شد و به توصیف سیستم آموزشی و شرایط آموزش و پرورش پرداخت. این داستان، از زبان مردی نوشته شده است که در شهر تهران معلم مدرسه است اما تصمیم می‌گیرد برای آسودگی از کار سخت تدریس و به‌دست‌آوردن درآمد بیشتر رشوه بدهد و حکم مدیریت یک دبستان دورافتاده را بگیرد.

جلال در این داستان و از زبان شخصیت اول کتابش تبعیض‌های جامعه و شرایط نابسامان آن را به تصویر می‌کشد و عمق فساد موجود در دستگاه‌های اداری از جمله آموزش و پرورش را توصیف می‌کند. لحن جلال در این کتاب ساده و گیراست و خواننده را وادار می‌کند همراه مدیر مدرسه با شرایط دست و پنجه نرم کند، برای بچه‌های مدرسه دل بسوزاند و حتی ارزش‌هایش را زیر پا بگذارد و دست جلوی آدم‌هایی دراز کند که قبلاً حتی فکرش را نمی‌کرد لازم باشد جواب سلامشان را بدهد. کتاب جلال آل احمد شبیه یک پارچ آب سرد بر پیکره‌ی کسی است که می‌خواهد به‌تنهایی در برابر سیستمی ناکارآمد و فاسد بایستد و تازه به افرادی که در این سیستم مورد ظلم واقع شده‌اند هم درباره‌ی حق و حقوقشان آگاهی دهد. مدیر مدرسه‌ی داستان جلال و ناامیدی تدریجی او داستان بسیاری از روشنفکران و دلسوزانی است که در عصری زندگی کردند که همه چیز به دست نااهل‌ها و سودجوها بود.

خلاصه داستان مدیر مدرسه

داستان مدیر مدرسه، داستان معلمی است که با داشتن مبلغی رشوه و شخصیت اول اما کمبودها و نارسایی‌های محیط مدرسه و شرایطی که پیش می‌آید نه‌تنها باعث آسایشش نمی‌شود که دردسرهای زیادی را برایش پیش می‌آورد. به نظر می‌رسد کنترل یک ناظم، هفت تا معلم و چند صد دانش آموز آن هم در محیطی که همه چیز به رانت و آشنا نیاز دارد اصلاً ساده نیست و باعث می‌شود مدیر با واقعیت‌های زندگی آشنا شود. تلاش‌های مدیر مدرسه‌ی داستان اما سرانجامی ندارد و سرانجام او استعفایش را روی دادخواست دادگستری می‌نویسد و برای دوست پخمه دوران مدرسه‌اش که حالا سرپرست وزارت فرهنگ شده می‌فرستد و می‌رود دنبال زندگی‌اش.

نقد و بررسی مدیر مدرسه اثر جلال آل احمد

جلال آل احمد نثر گزنده‌ای دارد. او در نوشتن واقعیت بی‌رحم است و واقع‌گراتر از آن است که در داستان‌هایش خبری از گول زدن آدم‌ها با حرف‌های قشنگ باشد. مدیر مدرسه هم از همین جنس است از جنسی که بعضی منتقدان آن را رئالیسم انتقادی نامیده‌اند. غنای ادبی متن مدیر مدرسه هم زیاد است. جلال بلد است به‌خوبی از تشبه و استعاره استفاده کند و در توصیف جزئیات هم بسیار توانمند است طوری که اگر چشم‌هایتان را ببندید می‌توانید خودتان را در مدرسه تصور کنید و شاگردها را با گیوه‌های نامنظم و لباس‌هایشان ببینید.

مشخصه‌ی دیگری که در نثر جلال وجود دارد نزدیکی آن به نثر عوام است. آل احمد از اصلاحات رایج و ضرب‌المثل‌های زیادی در متن مدیر مدرسه استفاده کرده که باعث شده‌اند این داستان به یک ماجرای عامه‌پسند تبدیل شود و هرکسی می‌تواند با هر سطحی از سواد با این داستان ارتباط بگیرد. کمی طنز همراه با کنایه هم چاشنی کلمات و جملات شده است که به شکلی هوشمندانه وضعیت را به سخره گرفته است و البته گویای روحیات خاص شخصیت اول داستانش هم هست.

چرا باید مدیر مدرسه را خواند؟

مدیر مدرسه یکی از آثار مهم ادبیات داستانی ایران است. این کتاب هم از منظر ادبی ارزش بالایی دارد و هم به لحاظ اجتماعی نکات مهمی را در خود جای داده است. مدیر مدرسه از آن دسته کتاب‌هایی است که خواندنش می‌تواند نوع نگاه شما را تغییر دهد و باعث شود واقعیت را بهتر ببینید. آل احمد متعلق به عصر روشنفکرانی است که سختی‌های زیادی را دیده‌اند و مثبت‌اندیشی را کنار گذاشته‌اند. او روی تاریک بسیاری از مسائل را در کتاب مدیر مدرسه بیان کرده است و خواندنش می‌تواند باعث شود بیشتر فکر کنید و در مسیر بهتری گام بردارید.

ارزش ادبی مدیر مدرسه هم غیر قابل انکار است و هرکسی که می‌خواهد ادبیات داستانی در ایران را به‌خوبی بشناسد باید این اثر ارزشمند آل احمد را بخواند و با نگاهی موشکافانه به عناصر ادبی آن بپردازد.

انتشار کتاب مدیر مدرسه

مدیر مدرسه از سال ۱۳۳۷ تا امروز چندین و چند بار منتشر شده است. اولین ناشر این کتاب انتشارات امیرکبیر بود که همچنان تجدید چاپ آن را هم بر عهده دارد. انتشارات‌های فردوس و جامی هم از ناشران این اثر هستند. یکی از ناشران خوبی که این کتاب را همراه با سایر آثار آل احمد چاپ کرده است انتشارات مجید یا همان به سخن است. نسخه الکترونیک کتاب مدیر مدرسه که این ناشر آن را چاپ کرده است در فیدیبو در دسترس است. برای خرید کتاب مدیر مدرسه کافی است روی گزینه‌ی خرید کتاب در همین صفحه کلید کنید و پس از پرداخت وجه کتاب را روی کتابخوان فیدیبو بخوانید.

پس از مدیر مدرسه چه کتاب‌هایی را بخوانیم؟

ادبیات داستانی ایران در دهه‌ی چهل پر از آثار ارزشمند است. جلال در کنار افرادی مانند همسرش سیمین دانشور، بزرگ علوی، صادق چوبک و ... در آثار ادبی زمان خود بسیار اثرگذار بودند. همچنین بسیاری جلال را ادامه‌ی دهنده‌ی افرادی چون محمدعلی جمال‌زاده می‌دانند. اگر از مدیر مدرسه لذت برده‌اید به سراغ آثاری مانند علویه خانوم و سه قطره خون از هدایت بروید. همچنین کتاب‌هایی مانند تنگسیر و انتری که لوطی‌اش مرده بود از صادق چوبک می‌توانند انتخاب‌های خوبی برای شما باشند. آثار علی اشرف درویشیان هم آثار ارزشمندی هستند که می‌توانند شما را به فضای قصه‌های آل احمد ببرند.

در بخشی از کتاب مدیر مدرسه می‌خوانیم

هنوز برف اول روی زمین بود که یک روز عصر معلم کلاس چهار رفت زیر ماشین. زیر یک سواری. مثل همه‌ی عصرها من مدرسه نبودم. دم غروب بود که فراش قدیمی مدرسه، دم در خانه‌مان خبرش را آورد که دویدم به‌طرف لباسم و تا حاضر بشوم می‌شنیدم که دارد قضیه را برای زنم تعریف می‌کند. عصر، مثل هر روز از مدرسه درآمده بود و با یک نفر دیگر از معلم‌ها داشت می‌رفت که ماشین زیرش می‌گیرد. ماشین یکی از امریکایی‌ها که تازگی در همان حوالی، خانه گرفته بود تا آب و برق را با خودش به محل بیاورد. باقیش را از خانه که درآمدیم برایم گفت. گویا یارو خودش پشت فرمان بوده و بعد هم هول شده و دررفته. بچه‌ها خبر را به مدرسه برگرداندند و تا فراش و زنش برسند، جمعیت و پاسبان‌ها سوارش کرده و فرستاده بودند مریض‌خانه. اما از خونی که روی آسفالت بوده و دورش را سنگچین کرده بودند لابد فقط لاشه‌اش به مریضخانه رسیده. به اتوبوس که رسیدم، دیدم لاک‌پشت سواری است. فراش را مرخص کردم و پریدم توی تاکسی.

اول رفتم سراغ پاسگاه جدید کلانتری که به درخواست انجمن محلی باز شده بود؛ همان تازگیها و در حوالی مدرسه. والسلام علیک!... کشیک پاسگاه، همان پاسبانی بود که آمده بود مدرسه و خودش پسرش را فلک کرده بود. تعارف و تکه پاره! از پرونده مطلع بود اما پرونده تصریحی نداشت که راننده که بوده. گزارش پاسبان گشت و علامت انگشت و شماره‌ی دفتر اندیکاتور پاسگاه و همه‌ی امور مرتب. اما هیچکس نمی‌دانست عاقبت چه بر سر معلم کلاس چهار ما آمده است. کشیک پاسگاه همینقدر مطلع بود که در این جور موارد طبق جریان اداری اول می‌روند سر کلانتری بعد دایره‌ی تصادفات و بعد بیمارستان. اگر آشنا در نمی‌آمدیم، مسلما کشیک پاسگاه نمی‌گذاشت به پرونده نگاه چپ هم بکنم.