کتاب فراز و فرود ملت‌ها نشر انتشارات روزنه

نقد و بررسی کتاب فراز و فرود ملت‌ها

کتاب فراز و فرود ملت‌ها  رشد اقتصادی، رکود تورمی و تصلب‌های اجتماعی اثر منسر اولسون، اقتصاددان برجسته آمریکایی، به بررسی عمیق و تحلیلی علل پیشرفت و پسرفت جوامع در طول تاریخ می‌پردازد. اولسون با بررسی عوامل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی، الگویی جامع برای درک فرآیند توسعه‌ی ملت‌ها ارائه می‌دهد. یکی از ایده‌های محوری کتاب، نظریه‌ی «منافع ویژه» است. اولسون معتقد است که با گذشت زمان، گروه‌های ذینفع کوچک اما قدرتمند شکل می‌گیرند که به‌دنبال کسب امتیازات ویژه برای خود هستند. این امر موجب کندی رشد اقتصادی، افزایش نابرابری و در‌نهایت، زوال جوامع می‌شود. اولسون همچنین به نقش نهادها در توسعه یا عقب‌ماندگی کشورها می‌پردازد. از نظر او، وجود نهادهای فراگیر و کارآمد که فرصت‌های برابر را برای آحاد جامعه فراهم می‌کنند، شرط لازم برای رشد پایدار اقتصادی است. در‌مقابل، نهادهای استخراجی که به‌نفع اقلیتی خاص عمل می‌کنند، مانع پیشرفت جوامع می‌شوند. نویسنده برای اثبات نظریات خود، شواهد تاریخی متعددی از جوامع مختلف ارائه می‌دهد. وی به عنوان مثال، ظهور و سقوط امپراتوری‌های بزرگ نظیر روم و چین را مورد بررسی قرار می‌دهد و نشان می‌دهد که چگونه فساد، انحصارطلبی و ضعف نهادها، به افول این تمدن‌ها منجر شد. کتاب «فراز و فرود ملت‌ها» رشد اقتصادی، رکود تورمی و تصلب‌های اجتماعی، اثری است که تحسین بسیاری از اندیشمندان حوزه‌ی علوم‌اجتماعی را برانگیخته است. جامعیت تحلیل، استدلال‌های منطقی و فراگیر بودن موضوع، از‌جمله نقاط قوت این کتاب به شمار می‌رود. اگر شما هم به خواندن کتاب‌های علوم اجتماعی حوزه اقتصاد علاقه دارید حتما به دسته‌بندی کتاب‌های اقتصاد فیدیبو سر بزنید.

مانکور لوید اولسون جونیور، خالق فراز و فرود ملت‌ها

مانکور لوید اولسون جونیور (22 ژانویه 1932 - 19 فوریه 1998) اقتصاددان و دانشمند سیاسی آمریکایی بود که در دانشگاه مریلند، کالج پارک تدریس می‌کرد. او به خاطر مشارکت‌هایش در اقتصاد نهادی جدید شناخته می‌شود. اولسون به طور خاص بر نقش مالکیت خصوصی، مالیات، کالاهای عمومی، اقدام جمعی و حقوق قراردادی در توسعه اقتصادی تمرکز کرد.

چرا کتاب فراز و فرود ملت‌ها را بخوانیم

فراز و فرود ملت‌ها رشد اقتصادی، رکود تورمی و تصلب‌های اجتماعی، کتابی عمیق و تحلیلی است که به بررسی علل فراز و فرود ملت‌ها جوامع در طول تاریخ می‌پردازد. این کتاب به قدری ارزشمند است که مطالعه آن به سیاستگذاران، اندیشمندان و عموم علاقه‌مندان به مسائل اجتماعی اکیدا توصیه می‌شود. اولسون با ارائه تحلیلی جامع و فراگیر از عوامل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی، الگویی کارآمد برای درک فرآیند پیچیده‌ی توسعه‌ی ملت‌ها ارائه می‌دهد. یکی از ایده‌های محوری کتاب، نظریه‌ی منافع ویژه است. اولسون تبیین می‌کند که چگونه گروه‌های ذینفع کوچک اما قدرتمند می‌توانند با اعمال نفوذ بر دولت، به‌دنبال کسب امتیازات ویژه برای خود باشند. این امر موجب کند شدن رشد اقتصادی، افزایش نابرابری و در نهایت، زوال جوامع می‌شود. اولسون در کتاب خود به نقش حیاتی نهادها در توسعه یا عقب‌ماندگی کشورها می‌پردازد. او به اثبات می‌رساند که وجود نهادهای فراگیر و کارآمد که فرصت‌های برابر را برای آحاد جامعه فراهم می‌کنند، شرط لازم برای رشد پایدار اقتصادی است. در مقابل، نهادهای استخراجی که به‌نفع اقلیتی خاص عمل می‌کنند، مانع پیشرفت جوامع می‌شوند. اولسون توضیح می‌دهد که چرا افراد ممکن است در مشارکت در اقدامات جمعی که به نفع آنهاست، حتی زمانی که این اقدامات به نفع آنها باشد، تردید کنند. این مشکل ناشی از مشکل سوار شدن رایگان است، که در آن افراد می‌توانند از مزایای یک اقدام جمعی بدون مشارکت در هزینه‌های آن بهره‌مند شوند. فراز و فرود ملت‌ها رشد اقتصادی، رکود تورمی و تصلب‌های اجتماعی اثری بسیار ارزشمند است که مطالعه آن به درک بهتر چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی جوامع در مسیر توسعه کمک می‌کند.

در بخشی از کتاب فراز و فرود ملت‌ها می‌خوانیم

افول یا فروپاشی پر رمز و راز امپراتوری‌ها و تمد‌ن‌های بزرگ، و به همین ترتیب صعود قابل تحسین مردمان پیش‌تر حاشیه‌نشین یا ناشناخته به اوج ثروت، قدرت یا دستاوردهای فرهنگی بسیاری را متحیر می‌کند. فروپاشی امپراتوری روم در غرب و شکست آن از قبائلی پراکنده، که در غیر آن صورت به حساب نمی‌آمدند و تاریخی از خود باقی نمی‌گذاشتند، فقط یکی از بسیار نمونه‌های حیرت‌آور است. امپراتوری‌های باشکوه چین به کرات رو به افول رفتند، تا جائی که طعمۀ مردمان کم‌شمارتر یا نامتمدن‌تری چون مغول‌ها یا شورش‌ روستائیانی تنگدست در استان‌های دورافتاده شدند. خاورمیانه مثال‌های متعددی از این امپراتوری‌های مضمحل‌شده در اختیار ما می‌گذارد و تمدن‌های سرخ‌پوستی آمریکای میانه نیز به همین ترتیب بود؛ حتی پیش از آنکه آزتک‌ها به دست گروهی اندک از اسپانیایی‌ها مضمحل شوند زنجیره‌ای از امپراتوری‌ها یا فرهنگ‌های پیاپی وجود داشت که هر یک ظاهراً جای خود را به قبیله‌ای پیشتر ناشناس می‌داد و هرم‌های عظیم یا شهرهایش را به طبیعت وحشی وا می‌گذاشت. در آند، یا آنگکور وات، یا هنوز در نقاطی دیگر، روند امور چندان متفاوت نبود. همین الگو در میان دولت‌-شهرهای یونانی زمان هرودوت آشکار بود، به صورتی که او نوشت «اکثر شهرهای پیش از این بزرگ بی‌اهمیت شده‌اند و آنها که امروز قدرتمندند پیشتر ضعیف بودند. لذا دربارۀ هر دو سخن خواهم گفت، زیرا متقاعد شده‌ام شادمانی انسان هرگز برای مدتی طولانی در یک زادبوم جا خوش نمی‌کند.» مثال‌های بسیاری از قبائل بی‌اهمیت و جوامع پیرامونی وجود دارد که به عظمت رسیدند. دستاوردهای مدیترانه‌ای نه در تمدن پرابهت مصر، که در میان مردمان پیشتر بی‌اهمیت جزایر ایونی بود که به کامل‌ترین جلوۀ خویش رسید. امپراتوری ‌دولت‌-شهرهای بزرگ یونان به تدریج جایش را به رومی‌هائی داد که تا قبل از فتوحات خیره‌کننده‌‌شان کسی به آنان اعتنا نمی‌کرد. تمدن مسیحیت غربی که در پایان قرن نوزدهم بر سراسر جهان سیطره یافت، از دل جوامع عقب‌مانده و پرهرج‌‌ومرج غرب اروپای قرون وسطی سر برآورد، که حتی نمی‌توانستند از خود در برابر پیشروی‌‌های مسلمانان، مجارها و وایکینگ‌ها دفاع کنند. اغلب بخش‌های اروپای غربی که پا در مسیر پیشرفت گذاشتند، پیش‌تر مناطقی حاشیه‌ای یا کم‌جاذبه بودند؛ کانون رشد در قرن هفدهم استان‌های شمالی هلند بود، خطه‌ای که تا آن زمان هیچ‌گاه مهم یا ثروتمند تلقی نمی‌شد و بسیار دیر از یوغ اسپانیا آزاد شد. در قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم این انگلستان و نه فرانسۀ معظّم‌تر و باشکوه‌تر بود که انقلاب صنعتی را تقدیم ما کرد. در نیمۀ دوم قرن نوزدهم این آلمانِ از دیرباز آرام و مستعمره‌های دورافتاده در آمریکای شمالی، و نه امپراتوری بریتانیای به نقطۀ اوج رسیده، بودند که انقلاب صنعتی را بیشتر از هر جای دیگر به پیش بردند.

پیشنهادهایی برای دوستداران کتاب فراز و فرود ملت‌ها

اگر شما هم به خواندن کتاب‌های حوزه اقتصاد علاقه دارید پیشنهاد می‌کنیم حتما کتاب‌های زیر را که در فیدیبو در دسترس هستند، مطالعه کنید.

اقتصاد سیاسی ایران، دوران معاصر نویسنده عباس مصلی نژاد انتشارات دانشگاه تهران

روش های تصمیم‎ گیری چندشاخصه یا نگرشی کاربردی نویسنده علی ترابی، میلاد باقرصاد انتشارات دانشگاه تهران

ریشه های اقتصادی فروپاشی اتحاد شوروی نویسنده الهه کولائی انتشارات دانشگاه تهران