کتاب نگاهی از چند سو به دانشنامه نگاری نشر گروه انتشاراتی ققنوس

دانشنامه‌نگاری به شیوه جدید در ایران امروز بیش از چند دهه پشتوانه تجربی دارد. چندین دانشنامه هم انتشار یافته است که نشان‌دهنده توان کشور در تدوین و انتشار دانشنامه بر پایه ضوابط و معیارهای دانشنامه‌نگاری است. نسلی از دانشنامه‌نگاران تجربه‌اندوخته و روش‌آموخته، به‌رغم کمبودها و مانع‌ها بر سر راه خود، به‌خوبی می‌توانند در تدوین و انتشار دانشنامه‌های مختلف، اعم از همگانی/عمومی و تخصصی/موضوعی، توان لازم را نشان دهند. مهارت در دانشنامه‌نگاری، افزون بر داشتن ارزش‌های فی‌نفسه، همانند مهارت در تدوین و انتشار سایر منابع مرجع، قابلیت‌های تبدیلی هم دارد. اگر سیاست‌های سنجیده‌ای بر روند تکوین منابع مرجع حاکم شود، حتی به‌رغم کاهش چشمگیر انتشار دانشنامه‌ها بر اثر دشواری‌هایی مانند کمبود منابع مالی، از این مهارت‌ها می‌توان در تولید و انتشار بسیاری منابع سود جست، منابعی که در خدمت آموزش، پژوهش، اطلاع‌رسانی و ارتقای فرهنگ عمومی باشد. از همین روست که در بحث‌های مختلف این کتاب بر ضرورت تدوین سیاست و برنامه دانشنامه‌نگاری در مقیاس ملی بارها تأکید شده است. در دو گفتگوی بلند در این مجموعه، پرسش و پاسخ‌ها درباره جنبه‌های مختلف دانشنامه‌نگاری است. شاید بسیاری، یا شماری، از پرسش‌ها بازتاب نکته‌های مجهولی باشد که کم‌وبیش در جامعه مطرح است. پاسخ به پرسش‌ها اساساً بر تجربه شخصی چند دهه دانشنامه‌نگاری نویسنده این کتاب مبتنی است. محتوای این دو گفتگوی بلند به اقتضای گفتگوی زنده، به‌ویژه با شماری از روزنامه‌نگاران و دانشجویان، با زبانی ساده‌تر و دور از اصطلاحات و تعبیرهای فنی بیان شده است و به همین سبب شاید برای دانشجویان و نیز آن دسته از پژوهشگرانی قابل استفاده باشد که در مراحل آغازین دانشنامه‌نگاری هستند و به شناخت تجربه‌ها نیازمندند. تکرار برخی مضمون‌ها و نکته‌ها در مجموعه‌ای که اجزای آن در زمان‌ها، مکان‌ها و به مناسبت‌های مختلف نوشته شده، ولو با بیان و با تعبیرهای کم‌وبیش متفاوت، معمولاً اجتناب‌ناپذیر است. ساختار نوشته برخی تکرارها را ایجاب می‌کند. در این کتاب در حد امکان کوشش شده است، تا جایی که به ساختار مطلب خللی راه نیابد و رشته بحث نگسلد، نکته‌های تکراری حذف شود.