کتاب فلسفه جان استیوارت میل نشر نو

کتاب فلسفه جان‌ استوارت میل درباره آراء و اندیشه‌های یکی از مهم‌ترین فلاسفه جهان نوشته شده است‌. اندیشه سیاسی میل تاثیر بسیار شگرفی در غرب داشته است و بسیاری او را از بنیان‌گذاران مکتب فلسفی فایده‌گرایی می‌‌دانند. جان استوارت را یکی از اندیشمندان لیبرال و از مروجین ایده بازار آزاد می‌دانند.

این کتاب قرار است شما را با آراء، افکار و اندیشه‌های این فیلسوف بریتانیایی قرن نوزدهمی آشنا کند. بسیاری از فلاسفه و اندیشمندان بزرگ تحت تاثیر آموزه‌های میل قرار گرفته‌اند و خود را پیرو او می‌دانند. بنیان‌گذاری یک مکتب اخلاقی نوین در برابر اخلاق فضیلت ارسطویی و رویکرد وظیفه‌گرایانه ایمانوئل کانت، یکی از ماندگارترین کارهای این فیلسوف محسوب می‌شود.

ایده امروزی لیبرال دموکراسی‌های غربی تا حد زیادی متاثر از آرای همین اندیشمند انگلیسی است. کتاب فوق از پنج بخش اساسی تشکیل می‌شود که بخش اولش بیوگرافی میل است‌. سه بخش بعدی کتاب بر روی تعدادی از آثار  این نویسنده نظیر فایده‌گرایی و رساله آزادی تمرکز دارد و بخش پایانی نیز به ارزیابی پایانی نویسنده از اندیشه میل مربوط است. بخش پایانی نقاط قوت و ضعف اندیشه این فیلسوف را بیان کرده است.

کتاب فوق توسط «خشایار دیهیمی» و به همت نشر نو در سال ۱۳۹۶ ترجمه و منتشر شده است‌.

درباره سوزان لی اندرسن، نویسنده کتاب

تالیف این کتاب توسط  سوزان لی اندرسن (Susan Leigh Anderson) صورت گرفت. این نویسنده دارای دکترای فلسفه است و در حال حاضر به‌عنوان مدرس، در کالج فلسفه دانشگاه سیدنی تدریس می‌کند. البته این نویسنده از رویکرد فلسفه تحلیلی در برابر فلسفه قاره‌ای پیروی می‌کند و خود را در آن سنت می‌داند، با وجود این، علاقه وافری به تاریخ فلسفه دارد و تلاش می‌کند تا با زبانی ساده و امروزی،  اندیشه‌های فلاسفه بزرگ و شناخته شده را معرفی نماید.

علاوه‌بر این کتاب، دو اثر دیگر به نام «فلسفه کی‌یرکگور»‌ و «فلسفه داستایوفسکی» نیز توسط این اندیشمند به صورت ترجمه شده در بازار نشر ایران وجود دارد‌. این دو کتاب نیز توسط خشایار دیهیمی و به همت نشر نو ترجمه شده‌اند.

سه دلیل مهم برای مطالعه کتاب فلسفه جان استوارت میل

بی‌تردید جان‌ استوارت میل یکی از بزرگ‌ترین فلاسفه قرن نوزدهم است که نظریات او اثری اساسی بر روی شکل دادن به نهادهای سیاسی و اقتصادی دنیای امروز داشته‌اند. علاوه‌بر این، نگاه این اندیشمند باعث شده است که فلاسفه گوناگون نسبت به نظریات او واکنش نشان دهند و بحث‌های دامنه‌داری در حوزه اخلاق، سیاست، مفهوم انسان و... شکل بگیرد‌‌. اگر علاقه‌مند به دنیای فلسفه هستید اما مطالعه کافی در این حوزه ندارید می‌توانید از این کتاب شروع کنید.

• کتاب فلسفه جان‌ استوارت میل نمی‌تواند شما را تماما با نظرات این نویسنده آشنا کند اما کلیاتی از اندیشه او را به شما یاد خواهد داد‌.
• اگر علاقه‌مند به فهم نظریه فایده‌گرایی هستید این کتاب بسیار برایتان مناسب خواهد بود‌.
• یکی دیگر از چیزهایی که در این کتاب وجود دارد توضیح مفهوم فردگرایی در برابر جمع‌گرایی است و بر این اساس‌، فلسفه اخلاق و فلسفه سیاست جان‌ استوارت میل شکل می‌گیرد.

در بخشی از کتاب فلسفه جان‌ استوارت میل می‌خوانیم

آن‌گاه میل پاسخی برای کسانی فراهم می‌آورد که می‌پرسند «ما چه حقی داریم که شاد باشیم؟» میل می‌گوید که هدف عمل شادکامی خودمان نیست، بلکه شادکامی همگان است. پس باید بکوشیم با احتساب شادکامی یکایک آدم‌ها، بیشترین شادکامی خالص را به‌بار آوریم. فایده‌گرایی نه نوع‌دوستانه است نه خودخواهانه: اخلاق فایده‌گرایانه در انسان‌ها اين توانایی را می‌بیند که بزرگ‌ترین خیرهای خود را فدای خیر دیگران کنند. تنها چیزی که اين اخلاق نمی‌پذیرد این است که فدا کردن خودش یک خیر است. فداکردنی که بر جمع کلّی شادکامی نیفزاید، در این اخلاق هدر کردن محسوب می‌شود... آن شادکامی که معیار فایده‌گرایی برای تعیین رفتار درست است، شادکامی خود فرد نیست بلکه شادکامی همه افراد ذیربط است و در انتخاب میان شادکامی خویش و شادکامی دیگران، فایده‌گرایی از عامل می‌خواهد که درست مثل یک ناظر غیرذینفع و خیرخواه کاملاً بی‌طرف باشد.

در اینجاست که نقد سوّم بر فایده‌گرایی پدیدار می‌شود. برخی منتقدان؛ با این فکر که هرکسی در موارد بسیار ناچار است رفاه و آسایش خودش را فدای خیر همگان کند، می‌گویند «اين معیار فراتر از طاقت بشری است.» اما میل به‌درستی پاسخ می‌دهد که یک نظریه خوب اخلاقی بایستی آرمانی پیش‌روی ما بنهد که تلاش کنیم به آن برسیم و می‌گوید نظریه فایده‌گرایی از کسی طلب نمی‌کند که انگیزه خیرخواهانه در عملش داشته باشد: «انگیزه ربطی به اخلاقی یا غیراخلاقی بودن عمل ندارد.» ممکن است آدم انگیزه‌اش نفع شخصی باشد، امّا عملش منجر به پیامدهای خیر برای همگان می‌شود.

پیشنهادهایی برای علاقه‌مندان کتاب فلسفه جان‌ استوارت میل

اگر با خواندن این اثر به نوشته‌ها و کتاب‌های جان‌ استوارت میل علاقه‌مند شدید، می‌توانید کتاب‌های زیر را مطالعه کنید:

• کتاب درباره آزادی و کتاب فایده‌گرایی اثر جان استوارت میل
• کتاب تفسیرهای جدید بر فیلسوفان سیاسی مدرن اثر الستر ادواردز و جولز تاونزند
• فلسلفۀ سیاسی آیزایا برلین اثر جان گری