کتاب پاکستان نشر گروه انتشاراتی ققنوس

پاکستان به دلیل جغرافیای خاص و موقعیتش، میلیون‌ها سال است که به مثابه دروازه‌ای بین غنای آسیای جنوبی و مناطق نسبتا جداافتاده آسیای میانه و خاورمیانه بوده است. مردمان و حتی گیاهان و جانوران پاکستان امروزی منعکس‌کننده موقعیت این سرزمینند که به گذرگاهی بین هند و بقیه دنیا می‌ماند. همان جنبه‌های جغرافیایی که زندگی و فرهنگ پاکستان را شکل داده، سبب شده است تا در این سرزمین بیابان‌های غیرقابل سکونت، زمین‌های کشاورزی حاصلخیز، رودخانه‌های وسیع و دره‌هایی با گیاهان انبوه که بلندترین کوه‌های دنیا محصورشان کرده‌اند، به وجود آید. پاکستان در بخش غربی شبه قاره هند قرار گرفته است. از غرب با ایران و افغانستان، از شرق با هندوستان، از شمال با چین و افغانستان و از جنوب با دریای عرب همسایه است. مساحت کشور ۰۹۵, ۷۹۶ کیلومتر مربع است که کمی بزرگ‌تر از ایالت تگزاس در ایالات متحده و یک چهارم وسعت کشور همسایه‌اش، هندوستان، است. پاکستان حدود هشتصد کیلومتر مرز آبی با دریای عرب دارد. در بخش شمالی چین‌خوردگی‌های زمین سبب به وجود آمدن رشته کوه‌هایی شده که بعضی از بلندترین قلل دنیا را در بر می‌گیرند. در میان این کوه‌ها، که بسیاری از آن‌ها با یخچال‌های عظیم پوشیده شده است، دره‌هایی سرسبز از جمله کشمیر و سوات و دره‌هایی با جمعیت کم‌تر و خشکی و ارتفاع بیش‌تر مثل گیلگیت و هونزا وجود دارد. کوه‌های بلند پاکستان در شمال، این کشور را از چین و در شمال و غرب از افغانستان جدا می‌کنند. این کوه‌ها شامل سه گروه مجزا هستند: کوه‌های هیمالیا، کوه‌های هندوکش و کوه‌های قراقورم. غربی‌ترین قسمت رشته کوه‌های هیمالیا از هند به بخش شمال شرقی پاکستان کشیده شده است. از بخش شمال غربی کوه‌های هیمالیا، رشته کوه‌های قراقورم آغاز می‌گردد و کوه‌های هندوکش از شمال غربیِ کوه‌های قراقورم شروع می‌شود و به سمت مغرب تا افغانستان گسترش می‌یابد. هفت قله از مرتفع‌ترین قلل آسیا و چهل کوه از پنجاه کوه مرتفع دنیا درپاکستان واقع شده‌اند. بلندترین قله پاکستان کا۲ است که ارتفاع آن حدود ۸۶۱۱ متر است و دومین قله مرتفع دنیا به شمار می‌آید. در منطقه بالتیستان در شمالی‌ترین بخش کشور ۴۶ قله وجود دارد که ارتفاعی بیش از ۶۱۰۰ متر دارند. این قله‌های بدون سکنه، که صعود به آن‌ها بسیار مشکل است، باعث جذب کوهنوردان از سراسر دنیا می‌شود و به همین علت، آمار مرگ و میر در حین صعود به کوه در پاکستان از تمام کشورهای دنیا بیش‌تر است. در کوه‌های پاکستان بیش از سایر مناطق دنیا یخچال‌های طبیعی وجود دارد. مثلاً ۳۷ درصد منطقه را یخچال‌های رشته کوه قراقورم در بر گرفته که بیش از کوه‌های هیمالیا (۱۷ درصد) و کوه‌های آلپ (۲۲ درصد) است. برجسته‌ترین این رودهای یخی، یخچال بالتورو است که ۶۱ کیلومتر طول و وسعتی حدود ۱۲۸۴ کیلومتر مربع دارد.