مجموعۀ حاضر، گزیدهای از کتابِ پر ارج «امثال و حِکم» تألیف علیاکبر دهخدا است. این اثر مشتمل است بر «مثل» «حکمت»، «اصطلاحات»، «کنایات»، «کلمات قصار» و «اخبار و احادیث» که در تداول عامّه، همگی را «مثل» میگویند.
غالب مثلهای رایج کنایه هستند. کنایه، پوشیده سخن است و ذهن مخاطب را به تلاش وامیدارد و حالات را برای او محسوس میسازد.
دستهای از مثلها تشبیهاتی هستند در قالب عباراتی کوتاه و فصیح و برخی دربردارندۀ قواعد طبیعی یا عقلی یا وضعی هستند (حکمت) که به سبب کثرت شنیدن و شهرتیافتن در میان مردم رایجاند. یک قسم از مَثَل هم عبارت، شعر، اصطلاح، کلمات قصار و احادیثی هستند که به خاطر فصاحت و بلاغت یا کثرت استعمال، مثل شدهاند.
در این مجموعه سعی شده نمونههایی انتخاب شود که در فرهنگ عامّۀ امروز رواج دارند.