کتاب تراژدی سگی نشر انتشارات کتاب کوله‌پشتی

نویسندگان بسیار کمی وجود دارند که آثار ادبی‌شان‌ ارزشمند و ماندگار باشد اما سبک نوشتاری‌شان متعلق به هیچ مکتبی نباشد. براتیگان، نویسنده‌ی مطرح و معاصر آمریکایی عضو جنبش فرهنگی و ادبی «بیت» است اما برخلاف این مکتب، در آثارش خبری از شرح خشونت و اعتراض و فریاد نیست. از رئالیسم جادویی و سورئالیسم به عنوان بستر قصه‌گویی‌اش استفاده می‌کند؛ در حالی که نویسنده‌ای قصه‌گو نیست، پیچیدگی‌های روایی‌اش را در نهایت سادگی روی کاغذ می‌آورد و  نوشته‌هایش را با درون‌مایه‌ی طنز می‌نویسد اما در نهایت خودکشی می‌کند. خواندن آثار براتیگان شبیه به هیچ تجربه‌ی دیگری در ادبیات نیست. مجموعه داستان کوتاه تراژدی سگی مخاطب را با ساختار نوشتاری منحصربه‌فرد براتیگان آشنا می‌کند.

جنبش بیت؛ ساختارشکن در جامعه و ادبیات

جنبش «بیت» بعد از جنگ جهانی دوم در دهه‌ی پنجاه میلادی و با مرکزیت «جک کرواک» نویسنده و شاعر آمریکایی - فرانسوی، «آلن گینزبرگ» شاعر آمریکایی و «ویلیام اس. باروز» نویسنده و منتقد اجتماعی در آمریکا شکل گرفت. جنبش فرهنگی - ادبی «بیت» - که به انگلیسی Beatnik  به معنای سرخورده از جامعه است- سبکی نو، روان و متفاوت را در ادبیات خلق کرد. ساختار فکری نسل «بیت»  با سرمایه‌داری فردی و اجتماعی به شدت مخالف بود و نظام سرمایه‌داری را متناقض با عدالت و برابری شهروندی می‌دانست. افراد این جنبش انتقادشان به وضعیت فرهنگی جامعه و رویکرد مصرف‌گرایی در مردم را با لحنی تند در کلام، گفتار و با رفتارهای ساختارشکنانه در جامعه نشان می‌دادند. آن‌ها معتقد بودند تابو‌های مسائل جنسی به روح و روان انسان آسیب می‌زنند و در ادبیات باید بتوان درباره‎ی تمام مسائل و دغدغه‎های انسانی، شفاف و روشن حرف زد.

جنبش «بیت» با نوشتار فرمالیستی محبوب در اوایل قرن بیستم مخالف بود و ساختاری متفاوت را در ادبیات به‌وجود آورد که در آن مسائل روزمره بسیار روشن، بی‌پرده و پررنگ شرح داده می‌شد. بعضی از آثار نوشته شده در این چهارچوب در قالب سورئالیسم به نگارش درآمده‌اند و درون‌مایه‌ی بسیاری از این آثار برگرفته از مکتب اگزیستانسیالیسم یا پوچ‌گرایی است. ‌

جنبش «بیت» با واکنش‌های منفی مردم جامعه روبه‌رو شد. بسیاری از منتقدینکه  این سبک را مغایر با اخلاقیات می‌دانستند، با سانسور شدن آثار ادبی این جنبش موافق بودند و اساس این مکتب را بر مبنای جلب توجه عمومی تلقی کردند. هرچند تاریخ چیز دیگری را اثبات کرد و نویسندگانی همچون براتیگان، «بوکفسکی»، «کرواک»، «کسدی» و بسیاری دیگر از پیروان این مکتب با خلق آثار ماندگار ادبی‌شان، جنبش «بیت» را به نسل‌های بعد از خود منتقل کردند.

درباره براتیگان؛ مولف کتاب صید قزل‌آلا در آمریکا

ریچارد گری براتیگان Richard Gary Brautigan که با نام ریچارد براتیگان شناخته می‌شود در سال 1935 متولد شد. دوران کودکی سختی را پشت سر گذاشت و در بیست ‌و یک سالگی به دلیل تشخیص جنون پارانویید توسط پزشکان، شوک درمانی شد. براتیگان در دوره‌ای که جنبش «بیت» به اوج شهرت و محبوبیت رسیده بود به سانفرانسیسکو رفت. او جذب این مکتب فکری، ادبی و فرهنگی شد و به عضویت آن درآمد.

ریچارد براتیگان فعالیت ادبی خود را با نوشتن شعر آغاز کرد و در ادامه چند رمان و داستان کوتاه منتشر کرد که البته هیچ‌کدام در ساختار‌های ادبی رایج جا نمی‌گیرند. او درباره‌ی سیر نویسندگی‌اش گفته است: «من هفت سال شعر نوشتم که یاد بگیرم چطور جمله بنویسم. چون واقعا می‌خواستم رمان بنویسم و تصور می‌کردم تا وقتی نتوانسته‌ام جمله‌ای بنویسم، رمان هم نمی‌توانم بنویسم.»

براتیگان بعد از چاپ کتاب «صید قزل‌آلا در آمریکا» در 1967 به شهرت بسیار زیادی رسید و کتابش بارها تجدید چاپ شد. اولین و مهم‌ترین نوشته‌ی براتیگان با استقبال زیاد مخاطبان روبه‌رو شد. این در حالی است که بسیاری از منتقدین نوشته‌های براتیگان را خام و فاقد ارزش ادبی می‌دانند و علت شناخته شدنش را شمار زیاد مخاطب‌های او قلمداد می‌کنند. علتی که دور از منطق نیست اما ماندگار بودن نام براتیگان در طول نیم قرن نشان از دلیلی بیشتر از تعداد مخاطبان او دارد. صراحت لهجه، طنز کم‌نظیر و تلخ، شکل روایی نو و ساختار منحصربه‌فرد نوشته‌های ریچارد براتیگان بر هیچ‌کس پوشیده و پنهان نیست.

سال 1984 براتیگانِ 49 ساله با شلیک گلوله‌‌ی کالیبر خودکشی کرد. پزشکی قانونی اعلام کرد او در حالی که پشت پنجره و رو به دریا ایستاده بود، به شقیقه‌ی خود شلیک کرده است.

فعالیت‌های ادبی ریچارد براتیگان

براتیگان نویسنده و شاعر نام‌دار آمریکایی در بیست و یک سالگی چند کتاب شعر نوشت و به صورت رایگان و با روش‌های ابتدایی توزیع‌ کرد؛ گاهی به صورت رایگان و بعضی مواقع با قیمت ناچیز. ریچارد براتیگان در سال 1961 زمانی که به همراه همسر و فرزندش در چادر و کنار رودخانه‌های سرشار از ماهی قزل‌آلای می‌سی‌سی‌پی زندگی می‌کرد، معروف‌ترین و برجسته‌ترین کتاب خود با نام «صید قزل‌آلا در آمریکا» را نوشت. این اثر شش سال بعد از نگارش منتشر شد و براتیگان را به شهرت رساند.

نسخه الکترونیکی ترجمه‌ی کتاب «صید قزال‌آلا در آمریکا» ریچارد براتیگان را با ترجمه‌ی هوشیار انصاری‌فر می‌توانید در سایت فیدیبو بخوانید.

براتیگان از سال 1962 نوشتن داستان‌های کوتاه را آغاز کرد و مجموعه داستان خود با نام تراژدی سگی را در 1970 منتشر کرد. کتاب «ژنرال متفقین، اهل بیگ سور» را در 1964 نوشت و هرچند اولین کتاب منتشر شده‌ی اوست اما در واقع اولین داستان بلندی‌ست که براتیگان نوشت. او شش داستان بلند در بازه‌ی زمانی 1968 تا 1982 با نام‌های «در قند هندوانه»، «سقط جنین»، «هیولای هاوکلاین»، «بارش کلاه مکزیکی: یک رمان ژاپنی»، «در رویای بابل»، «پس باد همه چیز را با خود نخواهد برد» و «یک زن بدبخت» منتشر کرد.

براتیگان نوشتن را با سرودن شعر آغاز کرد و تا پایان دوران نویسندگی‌اش کتاب شعر منتشر کرد. معروف‌ترین کتاب شعر او «لطفا این کتاب را بکارید» نام دارد که در سال 1968 منتشر شد. در این اثر هشت قطعه شعر نوشت و در پایان هر کدام، مقداری بذر در بسته‌بندی‌های مجزا قرار داد و از مخاطب درخواست کرد بذرها را بکارد. جالب است بدانید نسخه‌های اصلی کتاب در دست مجموعه‌داران آثار ادبی با قیمت‌های بسیار بالا به فروش می‌رسد.  

نگاهی به سبک نوشتاری براتیگان

براتیگان، نویسنده‌ی پست مدرن آمریکایی در طول عمر کوتاهش چند داستان کوتاه، هشت داستان بلند و چند مجموعه شعر نوشت. اگرچه عضو جنبش ادبی «بیت» بود اما ساختار نوشته‌هایش به صورت تمام و کمال در این دسته‌بندی قرار نمی‌گیرند. محتوا و درون‌مایه‌ی آثار براتیگان مسائل روزمره در جامعه، مفهوم عشق و چگونگی روابط انسانی‌ست که عموما در سبک رئالیسم جادویی و سورئالیسم نوشته شده‌اند. او دغدغه‌های ذهنی خود را با طنز تلخ و لحنی سرراست در داستان‌ها و اشعارش به نگارش درآورد. طنز در نوشته‌های او مضمونی جدانشدنی و کم‌نظیر است.

با این همه، سبک نوشتاری ریچارد براتیگان در دسته‌بندی خاصی قرار نمی‌گیرد و ساختار نوشتار او منحصر به خودش است؛ طوری که «علیرضا طاهری» مترجم داستان کوتاه «اتوبوس پیر» در مقدمه‌ی کتاب سبک او را «براتیگانی» می‌نامد.

معرفی کتاب تراژدی سگی

مجموعه داستان کوتاه تراژدی سگی  با نام اصلی Revenge of the Lawn  شامل بیست و شش داستان است که در سال‌های 1962 تا 1970 به نگارش درآمد و سال 1970منتشر شد.

در برگردان فارسی کتاب تراژدی سگی هشت داستان به‌ نام‌های «انتقام چمن»، «اتوبوس پیر»، «ملوان یک چشم»، «رادیو در آتش»، «عکس برگردان پرچم آمریکا»، «آن سگ و این مرد»، «بخشوده» و «قهوه» از نسخه‌ی اصلی ترجمه و منتشر شده است. براتیگان این مجموعه داستان را با لحن روان و طنز همیشگی‌اش نوشته است و اکثر داستان‌ها به سبک سورئال هستند.

برای مثال نویسنده داستان «قهوه» را با گفتن جملات و تعاریف کلی درباره‌ی قهوه شروع می‌کند: «گاهی وقت‌ها پیش می‌آید که زندگی‌مان در گروی یک فنجان قهوه است. و چه رابطه‌های خوبی که می‌شود به واسطه‌ی یک فنجان قهوه به دست آورد. یک‌بار مطلبی در مورد قهوه می‌خواندم. نوشته بود که قهوه برای آدم بسیار سودمند است و محرک خوبی برای بدن است.» سپس خوردن یک فنجان قهوه را به رابطه‌ی شکست خورده‌ی عاطفی‌اش بسط می‌دهد و با جملاتی کوتاه شکست ارتباط و آخرین دیدارش با معشوق خود را توصیف می‌کند.  

در نسخه‌ی اصلی کتاب، دو داستان کوتاه در ارتباط با رمان مطرح او «صید قزل‌آلا در آمریکا» وجود دارد که متاسفانه به فارسی ترجمه نشده‌اند.

ترجمه فارسی و نشر کتاب تراژدی سگی در ایران

اولین و تنها برگردان فارسی کتاب تراژدی سگی را انتشارات «کوله‌پشتی» در سال 1391 با ترجمه‌ی «امیرحسین نعناکار» منتشر کرد.  علاقه‌مندان به ادبیات داستانی و آثار ریچارد براتیگان مي‌توانند كتاب تراژدی سگی با ترجمه‌ی‌‌ «امیرحسین نعناکار» را در قالب نسخه‌ الكترونيك (pdf) در سايت فيديبو  خرید و دانلود كنند.

از آثار دیگر ریچارد براتیگان که به فارسی برگردانده شده‌اند می‌توانید کتا‌ب‌های «صید قزل‌آلا در آمریکا»، «پس باد همه‌چیز را با خود نخواهد برد»،«در رویای بابل»،«یک زن بدبخت»، «هیولای هاوکلاین» و «قطار سریع‌السیر توکیو مونتانا» را در سایت فیدیبو دانلود کنید و بخوانید.

در بخشی از کتاب تراژدی سگی می‌خوانیم

نگاهی به داخل خانه انداختیم و دیدیم که زنی در اتاق‌ها دارد دنبال خرس‌ها می‌گردد. بعد از مدتی شهردار به آن جا آمد و گفت: «من گرسنه‌مه. خرس‌های من کو؟»

یکی به او گفت که آن‌ها ناپدید و انگار آب شده‌اند و در زمین فرو رفته‌اند. شهردار گفت: «این امکان نداره.» از آن‌ جا پایین آمد و ایوان خالی را نگاه کرد. خرس نبود.

حدود یک ساعت و اندی، هوا که تاریک شد، همه جست‌‌وجوی خرس‌ها را رها کردند. ما جلوی ایوان، جایی که قبلا خرس‌ها را گذاشته بودند، نشستیم.

مردها از خاطرات قدیمی و بازی فوتبال در دبیرستان، در دورن رکود بزرگ اقتصادی، حرف می‌زدند و هم‌چنین مطالب خنده‌داری راجع به این که عمو پیر و چاق شده. شخصی راجع به آن چهار اتاق در هتل و آن چهار شیشه‌ی ویسکی از عمو جارو پرسید. همه به جز عمو جارو خندیدند. او فقط لبخندی زد. شب هنگام بود که خرس‌ها را پیدا کردند.