کتاب گلها همه آفتابگردانند نشر مروارید

گاهی می‌شود که بی‌هوا شعری را زیر لب زمزمه می‌کنی. می‌خواهی خداحافظی کنی، می‌گویی «ناگهان چقدر زود دیر می‌شود»، می‌خواهی حال و احوالت را به دوستی شرح بدی، بلند برایش می‌خوانی «گفت: احوالت چطور است؟ گفتمش: عالی است مثل حال گل! حال گل در چنگ چنگیز مغول!» دنبال ابراز احساسات عاشقانه به دلداده‌ات هستی به شعر پناه می‌بری. با خواندن شعرهای لطیف، زلال و شفاف می‌شوی. شعر دنیایی از احساس و اندیشه است و شاعر قدرت تاثیرگذاری بر قلب‌ها را دارد. قیصر امین‌پور، نامی آشنا برای تک‌تک ماست که بی‌آن‌که بدانیم اشعار بسیاری از او را از حفظ‌ایم و در موقعیت‌های مختلف از آن‌ها استفاده می‌کنیم. امین پور در چهارمین دفتر شعرش با نام گلها همه آفتابگردانند یک بار دیگر بر قلب‌هایمان را گرم می‌کند.

درباره کتاب گلها همه آفتابگردانند

کتاب گلها همه آفتابگردانند قیصر امین‌پور از آخرین آثار او به حساب می‌آید که اشعار سال‌های 1370 تا 1379 را شامل می‌شود. چینش اشعار در این کتاب بر اساس زمان سرودن آن‌هاست. در این مجموعه، علاوه‌بر تحول در ساختار شعر و پخته‌تر شدن سبک شعری شاعر، بر نقد اجتماعی نیز تاکید بیشتری می‌شود. قیصر امین پور در این مجموعه اشعار با استفاده از زبان عامیانه بافتی منسجم می‌آفریند که مضمون‌های نو را با لحنی ساده و روان به خواننده می‌رساند. اندیشه‌ی فلسفی و تصویرهای حسی که امضای قیصر امین‌پور در شعر فارسی محسوب می‌شوند، در شعرهای این مجموعه به‌خوبی نمایان است. خرید آنلاین و دانلود کتاب گلها همه آفتابگردانند در فیدیبو امکان‌پذیر است.

نگاهی به زندگی قیصر امین‌پور؛ شاعر گل و آینه

قیصر امین‌پور( 1338-1386) چهره‌ی ماندگار شعر و ادبیات فارسی است. بارها اشعار او را خوانده‌ایم و اسمش را شنیده‌ایم. با این حال اطلاعات اندکی از زندگی شخصی او در دست است. بر اساس اظهارات اطرافیانش، او شاعری آرام و به دور از هیاهو و جنجال بود. او حقیقتا شاعری بود که شعرهایش را می‌زیست. از بروز خودش در شعرهایش هیج ابایی نداشت ولی به مصاحبه علاقه نشان نمی‌داد و بدون حاشیه زندگی می‌کرد. شاید استفاده‌ی زیاد او از واژه‌ی «آینه» در اشعارش از این واقعیت دور نباشد که شعرهایش آینه‌ی تمام و کمالی از شخصیت شاعرشان هستند. هر کس که می‌خواهد قیصر امین پور را بشناسد، باید به سراغ دفترهای شعر او برود.

یکی از جنبه‌های شخصیتی کمتر شنیده شده درباره‌ی قیصر امین پور علاقه به علم و یادگیری و هم‌زمان نقد محیط‌های خشک آموزشی است. امین پور بعد از انصراف از تحصیل در رشته‌ی دامپزشکی به سراغ علاقه‌اش یعنی ادبیات فارسی می‌رود. او تحصیلاتش در این زمینه را تا مقطع دکتری ادامه داد و از محضر اساتید برجسته‌ای هم‌چون «محمدرضا شفیعی کدکنی» استفاده برد. در کنار سرودن اشعارش، به تدریس در دانشگاه، سرپرستی نشریاتی مثل هفته‌نامه‌ی «سروش» و فعالیت در فرهنگستان زبان و ادب فارسی مشغول بود. علاقه‌ی او به علم‌آموزی در حین تدریس به دانشجویانش نیز سرایت می‌کرد. نگاه و روح لطیف شاعر که به خوبی در اشعارش مشهود است، بر جو کلاس و حال‌وهوای دانشجویانش نیز تاثیر می‌گذاشت. فضای صمیمی و طنز‌آمیز همراه با ابیاتی که استاد فی‌البداهه فراخور ماجرایی در کلاس می‌سرود، از خاطرات به‌یادماندنی شاگردان امین پور است.

امین پور در سال‌های ابتدایی دهه هشتاد تصادف سختی کرد که تا پایان عمرش او را آزار ‌داد و امین پور را مجبور به انجام عمل‌های جراحی متعددی کرده بود. در تمام مدت بیماری، خانم «زیبا اشراقی» همسر امین پور او را حمایت و همراهی کرد. او هفده‌سال با قیصر زندگی كرد و در سخت‌ترین روزهای زندگی او را تنها نگذاشت. پیگیری‌های او از وضعیت چاپ اشعار امین پور باعث ساماندهی انتشار آثارش شد.

بررسی آثار و سبک اشعار قیصر امین‌پور

آثار امین پور را می‌توان در سه دسته‌ی شعر، نثر و پژوهش ادبی بررسی کرد. امین پور مجموعا 445 عنوان شعر بزرگسال در پنج مجموعه شعر سروده است.‌ «در کوچه آفتاب» با 130 رباعی و 48 دوبیتی، «تنفس صبح» در سال 1363 با 30 شعر نو، 30 غزل و یک مثنوی، «آینه‌های ناگهان» در سال 1372، «گلها همه آفتابگردانند» در سال 1381 با 49 شعر نو، 35 غزل، 3 رباعی، 2 دوبیتی و یک قصیده و «دستور زبان عشق» در سال 1386 منتشر شده‌اند.

«مثل چشمه، مثل رود»، «منظومه ظهر روز دهم» و «به قول پرستو» از جمله شعرهای امین پور برای نوجوانان است. رمان «طوفان در پرانتز» و «بی بال پریدن» در قالب نثر است و «شعر و کودکی» در حوزه‌ی پژوهش ادبی محسوب می‌شود. فایل pdf این آثار برای خرید و دانلود در سایت فیدیبو قرار گرفته‌اند. انتشارات مروارید، ناشر کتاب گلها همه آفتابگردانند است که در انتخاب طرح جلد کتاب حسن سلیقه به خرج داده و تصویری خلاقانه برای جلد انتخاب کرده است.

امین پور شاعر و نویسنده معاصر با استفاده از انواع قالب‌های شعری، ظرفیت زبان فارسی را سنجیده و با ترکیب سبک شعر سنتی و شعر نیمایی به سبکی جدید با عنوان غزل نو دست یافته است. به‌طور کلی بیشترین قالب شعری که امین پور استفاده کرده است، شعر نو و غزل است. او با به‌کارگیری هنرمندانه‌ی آرایه‌های ادبی مثل ابهام، ایجاز و نمادپردازی در جنبه‌های بلاغی شعر به نوآوری رسیده است. سادگی و روانی لحن شعری امین پور در کنار مضمون‌هایی عرفانی و اجتماعی بر ارزش شعر او افزوده است.

استفاده از مضمون‌های نو با ترکیب جدیدی از واژگان و در عین حال با زبانی عامیانه نوعی موسیقی در شعر او ایجاد کرده است. مفاهیمی مثل ارزش‌های اخلاقی، انسانیت، پاکی، سادگی، عشق و درد از درون‌مایه‌های اصلی اشعار امین پور است.

انتخاب واژگان و نحوه‌ی چینش آن‌ها در کنار هم تصویرهایی حسی و عاطفی از این درون‌مایه‌ها به خواننده می‌دهد. مفهوم عشق از لحاظ عرفانی به معنی عشق به خدا و عشق به انسان در شعر «همزاد عاشقان جهان» در دفتر همه گل‌ها همه آفتاب‌گردانند آورده شده است.

بخشی از این واژگان به‌طور ویژه درون‌مایه‌های ادبیات پایداری را انعکاس می‌دهند. برای مثال، نور نمادی از نورانیت حرکت انقلابی مردم است. شهید و شهادت، مقاومت و ایثار، وطن دوستی نیز بیان‌گر اشعاری انقلابی و دفاع مقدسی هستند.

مرور زمانی اشعار قیصر امین‌پور

مرسوم است که میراث اندیشمندان و صاحب‌نظران را دیگران بارها بازخوانی کرده و نکته‌ها و اصول موفقیت و جاودانگی‌اش را استخراج کنند. پژوهش‌های پرشماری درباره‌ی اشعار قیصر امین پور انجام شده و نتیجه‌ی آن در قالب مقاله و یادداشت منتشر شده است.

«دکتر محمود فتوحی» یکی از کسانی است که اشعار قیصر امین پور را از لحاظ تغییر و تحولات شخصی شاعر بررسی کرده و اشعارش را بنا بر واکنش‌های او به زندگی و تغییرات اجتماعی به سه دوره تقسیم کرده است. بازه‌ی زمانی 1357 تا 1367 دوره‌ی نخست شعری امین پور است. دفترهای شعر «در کوچه آفتاب» و «تنفس صبح» محصول این دوره هستند. او که هم‌زمان با انقلاب اسلامی و تحولات اجتماعی ایران در سال‌ 1357 سرودن را آغاز کرد، از آرمان‌گرایی و ارزش‌های آن زمان تاثیر گرفته است. از سال 1359 نیز با شروع جنگ تحمیلی ایران و عراق، این باورها اوج می‌گیرند و مضمون ایثار و مقاومت در اشعارش پررنگ‌تر می‌شوند. در این دوره اشعار او بازتابی از روحیه‌ی انقلابی شاعر است. شهرت امین‌پور به عنوان شاعر انقلابی در ادبیات پایداری نیز به این دوره برمی‌گردد.

واژگان شعر امین پور را در این دوره می‌توان به سه دسته‌ی دینی، انقلابی و جنگی تقسیم کرده است. شهید، عروج، زیارت، وضو و کربلا از نمونه‌های دسته‌ی واژگان دینی هستند. ایثار، استقامت و لاله از واژگان انقلابی و خنجر، خون و رجز نیز از جمله واژگان جنگی محسوب می‌شوند. لحن اشعار دوره‌ی نخست، حماسی و اعتقادی است و شعرها اغلب ضرباهنگ و ریتم تندی دارند.

دوره‌ی دوم شعر امین پور سال‌های 1367 تا 1376 را شامل می‌شود. امین پور در سال 1372 دفتر شعر «آینه‌های ناگهان» را منتشر کرد. این دوره با خروج از وضعیت جنگی و به ثمر نشستن انقلاب، جامعه‌ی ایرانی وارد دوره‌ی جدیدی می‌شود. التهاب و شور دهه‌ی 60 رو به افول می‌رود و رواج مادی‌گرایی و پررنگ شدن مفهوم زندگی در برابر مرگ شاعر را به حالت انفعال و یاس درمی‌آورد. درد و رنج از مضمون‌های اصلی اشعار این دوره‌ی امین پور هستند. لحن شعری او سرخورده و یاس‌آلود است. از ترکیب‌های واژگانی ناامیدانه‌ای مثل «پوسیدن بوسه‌ها»، «پروانه‌های رنگ‌پریده» و «شکستن صدا در گلو» به‌وفور در اشعار این دفتر استفاده شده است.

سال‌های 1376 تا 1386 دوره‌ی سوم شعری امین پور با انتشار دفترهای گلها همه آفتاب‌گردانند و «دستور زبان عشق» همراه است. امین پور در این دوره با تغییر زاویه‌ی دیدش از بیرون به درون، به مرحله‌ی کشف شهود و درون‌گرایی روی می‌آورد. ظهور آگاهی، سیر و سلوک درونی و پناه به عشق اساطیری از مضمون‌های اصلی این دفترها هستند.

در ادامه شعر منتخب «بر آستان بهار» از کتاب را می‌خوانیم:

«خورشید خم شد تا نگاهت را ببوسد، گل غنچه شد تا قرص ماهت را ببوسد / هفت آسمان افتاد در آیینه آب، تا لحظه‌ای رد نگاهت را ببوسد/ افتاده حتی سایه خورشید برخاک، تا ذره‌ای از گرد راهت را ببوسد/ شب خیمه زد بر سایه روشن‌های نیزار، تا تار مژگان سیاهت را ببوسد/ در برکه خم شد روی عکس ماه در آب، نیلوفری، تا روی ماهت را ببوسد/ با سوز سینه بر لب تفتیده عشق، آتش زدی تا دود آهت را ببوسد/ دل آستین افشاند بر وهم دو عالم، تا آستان بارگاهت را ببوسد»