کتاب بی بال پریدن نشر افق

 در تاریخ ادبیات ایران شاعران و نویسندگان بسیاری، دغدغه‌های مردمی خود و وضعیت اجتماعی زمانه‌شان را در آثارشان انعکاس داده‌اند. آن‌ها با نوشتن، از مردم سرزمین‌شان حمایت کرده و نابرابری‌ها را در آثارشان نقد کرده‌اند. قیصر امین‌پور جزو شاعرانی است که در تمام عمرش به مردم فقیر توجه کرده و در آثارش نسبت به نابرابری‌ها واکنش نشان داده است.

درباره‌ی کتاب بی بال پریدن

کتاب بی‌بال پریدن، یازده قطعه نثر ادبی است که با استفاده از طنز، نگاه شاعرانه و سخنان تمثیل‌گونه، مسائل اجتماعی را بررسی می‌کند. در این کتاب نثر و شعر تلفیق شده است، بنابر‌این اثری متفاوت به‌شمار می‌آید. در کتاب بی بال‌پریدن، شاعر اختلافات طبقاتی را تحلیل کرده و اثرات آن را شرح داده است. امین‌پور، شاعری است که همیشه با لبخندی بر لب، غم محرومین و فقرا را به دوش می‌کشید. او با نوشتن این مجموعه، دغدغه‌هایی را مطرح کرده است که همیشه در ذهنش بوده و نظرش را جلب می‌کرده است. امین پور با نوشتن این اثر، نارضایتی خود را نسبت به نا‌امنی‌های اجتماعی و اقتصادی بروز داده است.

در این کتاب حرف‌های خودمانی او را از وضعیت اجتماعی زمانه‌اش می‌خوانیم. کتاب بی‌بال پریدن یازده قطعه دارد که عبارتند از: «بی‌بال پریدن»، «کتاب‌ها مثل آدم‌ها هستند»، «آدم‌ها مثل کتاب‌ها هستند»، «زندگی در حاشیه»، «تقسیم عادلانه»، «خدا در همسایگی ما»، «مثل کوچه‌های روستا»، «مثل جاده‌های شهر»، «سرودی برای پاکی»، «پیش از آفتاب»، «چراغ سبز است»

شاعر این مجموعه را به پدر و مادرش که هر دو در زمان حیات نویسنده از دنیا رفته بودند، تقدیم کرده است. نسخه‌ی pdf تمامی مجموعه‌های قیصر امین پور در سایت‌های رسمی ارائه شده است. دانلود و خرید کتاب صوتی و نسخه‌ی پی‌دی‌اف کتاب بی بال پریدن؛ از فیدیبو امکان‌پذیر است.

قیصر امین‌پور؛ شاعر انقلابی

قیصر امین‌پور یکی از مشهور‌ترین نویسندگان و شاعران دوره‌ی معاصر است. او متولد سال 1338 در روستای «گتوند» است. بعد از گذراندن دوره‌ی راهنمایی و دبیرستان، در دانشگاه تهران رشته‌ی دامپزشکی قبول شد اما این رشته را ادامه نداد و از دانشگاه انصراف داد. قیصر امین‌پور در سال 1363 دوباره به دانشگاه رفت و شروع به خواندن زبان و ادبیات فارسی کرد و تا مقطع دکترا این رشته را ادامه داد. پایان نامه‌ی او با عنوان «سنت و نوآوری در شعر معاصر»، در سال 1383 از انتشارات علمی و فرهنگی منتشر شد. استاد راهنمای او برای ارائه‌ی این پایان نامه «محمدرضا شفیعی کدکنی» بود. قیصر امین‌پور درباره‌ی تجربه‌ی نگارش پایان‌نامه‌اش گفته است: «برای نوشتن این مقاله من یک انسان دوزیست بودم، زیرا هم درمطبوعات مشغول کار بودم هم در دانشگاه، بنابر‌این دانشگاه از من توقع داشت از چشم‌انداز سنت، نوآوری را بررسی کنم و مطبوعات برعکس این‌را توقع داشت». این مسئله باعث شد که امین‌پور در پژوهشش با بررسی مکاتب مختلف، فراتر از تحلیل تاریخ ادبیات سنتی رفته و آن را از دو دید دینی و ادبی ارزیابی کند.‌

او در راه‌اندازی و فعالیت‌های بخش شعر حوزه هنری بسیار تلاش کرد و تاثیر مهمی در این بخش گذاشت. در همین دوره صفحه‌ی شعر «هفته‌نامه‌ی سروش» را بر عهده داشت. اولین مجموعه‌ی شعر قیصر امین‌پور با نام «در کوچه‌ی آفتاب»  و «تنفس صبح» بود که به صورت رباعی و دوبیتی نوشته شده بود. شعر‌های امین‌پور همیشه دارای وزن بود ولی با این‌حال شعر‌های بدون وزن را هیچ‌وقت رد نکرد. مجموعه‌ی بعدی که توسط قیصر امین‌پور منتشر شد «منظومه‌ی ظهر روز دهم» بود که درباره‌ی واقعه‌ی عاشورا نوشته شده بود و عشق محور اصلی این اثر بود.

قیصر امین‌پور بعد از مدتی شروع به تدرس در دانشگاه کرد و این کار را از دانشگاه الزهرا در سال 1367 شروع کرد، سپس برای تدریس به دانشگاه تهران رفت.

آثار و جوایز قیصر امین‌پور

از قیصر امین‌پور در زمینه‌ی شعر کودک و نثر ادبی، آثار زیادی منتشر شده است. مجموعه شعر‌های «گل‌ها همه آفتاب‌گردانند»، در سال 1380 منتشر شده است. شعر نو‌جوان «مثل چشمه مثل رود» و «منظومه روز دهم». نثر ادبی «طوفان در پرانتز» که در سال 1365 منتشر شد. «گزینه اشعار» محصول سال 1378، «دستور زبان عشق» در سال 1386 منتشر شد و شعر نوجوان «به قول پرستو» که در سال 1375 منتشر شد.

ویژگی اشعار قیصر امین‌پور

قیصر امین‌پور در قالب‌های «چهارپاره»، «دوبیتی»، «مثنوی»، «غزل» و «قالب نیمایی» اشعار بسیاری سروده است. او در اصل شاعر کودک و نوجوان بود، اما اشعار عمومی‌اش بیش‌تر از اشعار کودک و نو‌جوانش مورد توجه قرار گرفته است. او از نیمه‌ی دوم دهه‌ی شصت به ثبات زبان و اندیشه در اشعارش رسید. اما چند نکته در شعر‌هایش وجود دارد که سبک او را بسیار ویژه کرده است. اشعار امین‌پور دارای مضمون بکر است، یعنی او همیشه در شعر‌هایش نکته پردازی و یافتن مضمون مناسب را رعایت کرده است، در عین‌حال با زبانی ساده و روان اشعارش را می‌سرود. اندیشه‌های نو در سر داشت، خیال و احساس را تحت تاثیر قرار می‌داد. او موفق شد با تلاش‌های زیادش تفکر سنتی‌ای که فقط قالب‌های شعری قدیمی را ارزشمند می‌دانست، زیر سوال برد و ثابت کرد می‌توان آثار هنری جدید و خلاقانه‌ای را خلق کرد که رضایت مخاطب و منتقد را جلب کند. قیصر امین‌پور دائما می‌کوشید از زبان امروزی در آثارش استفاده کند و تمام قوانین به‌کار بردن کنایات و اصطلاحات را رعایت می‌کرد. او در شعر «بال‌های کودکی» فرهنگ زبانی همه‌ی مردم را به‌کار برده است. او در آثارش تنوع موضوعات را به خوبی رعایت کرده است. این موضوع را هنگامی که با آثارش آشنا بشویم به خوبی درک خواهیم کرد که موضوعاتی را انتخاب می‌کرد که عام و متعلق به نوجوانان و مردم باشد و همه بتوانند از آن بهره ببرند. قیصر امین‌پور هم‌چنین به نوآوری‌هایی در حوزه‌ی وزن در شعر نیز دست یافت. او برای این‎‌که میان کودکان و نوجوانان ارتباط برقرار کند از واژه‌های موزون و خوش آهنگ استفاده می‌کرد و وزن ریتمیک را در اشعارش به کار می‌گرفت.

سراپا اگر زرد و پژمرده‌ایم

ولی دل به پاییز نسپرده‌ایم

چو گلدان خالی، لب پنجره

پر از خاطرات ترک خورده‌ایم

اگر داغ دل بود، ما دیده‌ایم

اگر خون دل بود، ما خورده‌ایم

اگر دل دلیل است، آورده‌ایم

اگر داغ شرط است، ما برده‌ایم

اگر دشنه‌ی دشمنان، گردنیم!

اگر خنجر دوستان، گرده‌ایم!

گواهی بخواهد، اینک گواه:

همین زخم‌هایی که نشمرده‌ایم!

دلی سربلند و سری به زیر

از این دست عمری به سر برده‌ایم

نظر افراد دیگر درباره‌ی قیصر امین پور

«محمد‌رضا عربی» به‌عنوان منتقد کتاب درباره‌ی کتاب بی بال پریدن می‌گوید: «این کتاب، نوشته‌ی قیصر امین‌پور، شاعر معاصر، مجموعه‌ی یازده قطعه از نثر ادبی است که با استفاده از طنز و نگاه شاعرانه، به بیان صمیمیت از دست رفته و اختلاف طبقاتی حاکم بر جامعه می‌پردازد. کتاب بی بال پریدن از لحاظ تلفیق موفق نثر و شعر، اثری متفاوت است.» او در ادامه بیان می‌کند که قیصر اگر‌چه خود از قشر تحصیل‌کرده و شهرنشین آن روزگار است، اما همچنان به ریشه‌های مذهبی‌اش اعتقاد دارد و اصالت وجود خود را در روستا می‌داند. جایی که در نوشته‌های او نماد فطرت و سرشت آدمی است. اما چیزی که قیصر را از نویسندگان دیگر جدا و متفاوت می‎‌کند، نگاه الهی و آسمانی اوست که در جای جای کتاب دیده می‌شود.

«هاجر بیگی» نیز به نقد و بررسی کتاب بی بال پریدن در سال 1395 در کانون نقد ادبی با همراهی جمعی از نوجوانان شهر در کتاب‌خانه‌ی فجر اقدام کرده است. به باور او، قیصر امین‌پور از نظر بیشتر مردم یک شاعر انقلابی است. مردم، شعر او را با درون‌مایه‌ی حسرت و اندوه می‌شناسند. اگر کسی سراغ کتاب‌هایش را از آن‌ها بگیرد، او را با کتاب‌های آینه‌های ناگهان و دستور زبان عقل و عشق آشنا می‌کنند. کسانی که قیصر امین ‌پور را بشناسند می‌دانند که او تنها یک شاعر نیست، یک محقق ادبی موفق است و کتاب بی بال پریدن گویای این مطلب است.

در بخشی از کتاب بی بال پریدن می‌خوانیم

من رفتگرم. همه مرا می‌شناسند، اما هیچ‌کس تا حالا چیزی درباره‌ی من ننوشته است. شاعران و نویسندگان معمولا درباره‌ی گل‌ها و درختان یا جویباران و چشمه‌ساران شعر می‌گویند، ولی اگر کمی دقت کنند می‌توانند مرا هم در میان سبزه‌زاران، در زیر درختان و در کنار جویباران ببینند. شای حق داشته باشند آخر چه کسی حاضر است غزلی زیبا برای زباله بسراید؟ یا قافیه‌های قصیده‌ای را با سطل‌های زباله ردیف کند؟ یا با یک قطعه‌ی ادبی لطیف، آشغال را توصیف کند؟ ولی من‌که زباله و آشغال نیستم. من رفتگرم.

رفتگر یعنی کسی که آلودگی‌ها را می‌روبد و پاک می‌کند. پس همه‌ی مردم رفتگرند. چون بالاخره هر کسی از فقیر گرفته تا ثروتمند، در زندگی چیزی را تمیز می‌کند. مثلا همه مردم هر روز دست و صورت و بدنشان را تمیز می‌کنند. ظرف‌هار، سفره‌ها، لباس‌ها و خانه‌هایشان را تمیز می‌کنند. پزشک و پرستاری که غده‌ای را از بدن بیمار بیرون می‌آورند. دندان‌پزشکی که دندان‌های آلوده و کرم خورده را از دهان مردم بیرون می‌کشد. آموزگاری که آلودگی جهل را از ذهن بچه‌ها می‌روبد. و غلط‌های املایی آن‌ها را تصحیح می‌کند. پاک‌کنی که گرد و غبار اشتباه ما را فوت می‌کند. لاک غلط‌گیری که خط‌خوردگی‌های کوچک را می‌پوشاند. پس چه فرقی می‌کند؟ همه‌ی ما آلودگی‌ها را پاک می‌کنیم.