کتاب طنزآوران جهان نمایش جلد 27 نشر گویا

آنچه که «کمدی» را از دیگر انواع هنرهای نمایشی جدا کرده و برتر می‌نمایاند، همانا گونه‌گون بودن آنست. اگر «تراژدی» همیشه یک مضمون کلی، ازلی و ابدی: سرنوشت و اضطراب انسان از آن را محّط‌نظر خود قرار داده؛ «کمدی» ‌ جامع‌نگرانه و همیشه خرده‌بینانه ‌ به انسان و پیرامون او نگریسته، انسان را به عنوان موجودی خاکی و اجتماعی دانسته و مناسبات خانوادگی، اجتماعی و فرهنگی او را زمینۀ کار خویش قرار داده است. از همین روی تنوع موضوعی و مضمونی در کمدی و کمدی‌نویسی بسیار است و به پیرو آن تنوع در ساختار، بیان مضمونی و دیدگاه‌های بررسی موضوع سبب‌ساز تنوع در کمدی گشته و می‌گردد.

«انسانِ زمینی» تابع زمان و مکان تعریف می‌شود، پس کمدی همیشه تابع زمان و مکان است.

به همین سبب کمدی‌نویس می‌تواند در هر زمان و در هر مکان ‌ با درک موقعیت اجتماعی و فرهنگی خویش ‌ دست به هنجارشکنی و نوآوری بزند، همچنانکه بازیگر کمدی نیز به راحتی می‌تواند با تکیه به متنی سخته و پخته، قابلیت‌ها و خلاقیت‌های خویش را بروز داده و فراتر از کلیشه های مستعمل، نوآوری را زمینۀ کارِ خویش قرار دهد.

از ابتدای تاریخ نمایش در سراسرِ جهان، آثاری در کمدی‌نویسی موفق بوده‌اند و پای از دایرۀ زمان و مکان خویش فراتر نهاده‌اند که نویسنده‌شان با شناخت دقیق قواعد نگارش نمایشی و بهره‌گیری از الگوهای کمدی دست به هنجارگریزی و نوآوری دست زده‌اند.

برای بیست و هفتمین دفتر از مجموعه «طنزآوران جهانِ نمایش»، دو نمایش‌نامه‌نویس فرانسوی، با دو دیدگاه و دو سبک کاملاً متفاوت با یکدیگر را برگزیده‌ایم؛ هر دو اینها در دهۀ هفتاد سدۀ پیشین به عرصۀ نمایش‌نامه‌نویسی روی آورده‌اند و در زمینۀ کمدی‌نویسی آثاری را عرضه داشته‌اند که در زمینۀ کار خود از نوآوری بسیار برخوردار بوده‌اند.

یکی، «تئاتر ابزرورد» (پوچ‌گرایی) را زمینۀ کار خویش قرار داده، اما زبانی عام‌تر و ملموس‌تر را برگزیده تا جایی که مقبول خاص و عام تماشاگران تئاتر شده است: کلود ریش.

دیگری «تئاتر بلوار» (اصطلاحاً تئاترِ مردم‌پسند)، وامدار تئاتر بورژوازی پاریسی را زیرنظر داشته، اما با نوآوری در این عرصه، پایگاه این‌گونه از کمدی را ترفیع بخشیده، تا جایی که توانسته اقشار گسترده‌تری از تماشاگران را به سوی این‌گونه از کمدی جلب کند و پای فراتر از مرزهای کشور فرانسه و حتا اروپا بگذارد.