کتاب هگل جلد 1 نشر انتشارات روزبهان

‌بی‌‌تردید آنچه به‌عنوان فلسفۀ سیاسی هگل مشهور است، فلسفه‌ای محافظه‌کار است که بیشترین بها را به دولت می‌دهد. به‌زعم وی، «دولت، حالت حقیقی فعلیت است؛ در دولت است که ارادۀ اخلاقی عرفی حقیقی فعلیت پیدا می‌کند و روح به‌صورت حقیقی‌اش می‌زید». این رویکرد عمدتاً از کتاب خطوط بنیادین فلسفۀ حق، که مشخصاً به بحث سیاست و رابطۀ آن با دولت اختصاص دارد و مارکس آن را «اندیشه‌ورزی انتزاعی و اغراق‌آمیز در باب دولت مدرن» می‌داند، و همچنین به‌طور ضمنی از کتب دیگر همچون درسگفتارهایی دربارۀ فلسفۀ تاریخ، و بخش‌هایی از دایرهالمعارف استخراج شده ‌است. بنابراین، شاید بتوان ادعا کرد که آنچه به‌نام فلسفۀ سیاسی هگل می‌شناسیم، به‌طورکلی در فلسفۀ هگل متأخر ریشه دارد. البته این برداشت چندان هم ناروا نیست، چراکه از یک‌سو، در نوشته‌های هگل متقدم (جوان)، به‌رغم وجود گرایشات صریح سیاسی، با یک نظام ایجابی شسته‌ورفتۀ سیاسی مواجه نیستیم و از سوی دیگر، در هگل میانی (پدیدارشناسی روح) نیز وی تنها نقادانه چند نظام سیاسی را به‌نحوی معطوف به گذشته در بخشی از نظام فلسفی‌اش (بخش روح) جای می‌دهد و درصدد پیشنهاد یا معرفی یک نظام سیاسی آرمانی برنمی‌آید و دانش مطلق‌اش نیز به‌منزلۀ غایت روح بیش از آنکه یک اتوپیای سیاسی باشد، رؤیایی فلسفی است. علاوه ‌بر این نباید فراموش کرد که اولاً در تفسیر و تحلیل رویکرد متفکرین به موضوعی خاص، عمدتاً، البته به‌غلط، ارزش نوشته‌های متأخر یک متفکر نسبت به نوشته‌های اولیه‌اش بسیار بیشتر قلمداد می‌شود و ثانیاً هگل متأخر بارها و بارها صریحاً از دولت مستقر آلمان (پروس) دفاع کرده و در مدح و ثنای نظام پادشاهی و شخص پادشاه داد سخن داده ‌است.

-از متن کتاب-