کتاب این جویبار جاری نشر پارس تاک

بینامتنیت چیست؟ بینامتنیت در واقع شاخه‌ای از نقد ادبی و نظریه‌ای جدید است، که در دهه‌های اخیر موردتوجه منتقدان و محققان قرار گرفته است وهرچندکه شیوه‌ای تازه محسوب می‌شود، اما موضوعات آن در گذشته تحت عنوان اقتباس، نقل‌قول، تقلید، توارد و سرقت ادبی مطرح بوده است. چنانکه می‌دانیم محققان و منتقدان قدیم وجدید ادبیات فارسی، به مواردی مانند:اقتباس،تلمیح، توارد، تقلید، استقبال و سرقت ادبی، در تألیفات خود پرداخته‌اند. در مبحث بینامتنیت هم بر ارتباط متون بر پایه زبانشناسی و هم بر شرایط شکل‌گیری از نظر تشابه فرهنگی و اجتماعی تأکید شده است. همچنین می‌توان متون را به عنوان گفت‌وگوی ادبی درنظر گرفت و آن‌ها را در مکالمه و دیالوگ بررسی کرد . متون هم می‌توانند بر افکار و آرای یکدیگر صحه بگذارند و هم می‌توانند با یکدیگر مخالفت کرده و به بیان نظرات متفاوت بپردازند. متن‌ها موجودیتی مستقل با ویژگی تک آوائی نیستند بلکه می‌توان ادعا کرد با هم گفتگو می‌کنند . به بیان دیگر متنی که در یک نظام نشانه‌ای شکل گرفته و سپس وارد متن دیگر شده ،در متن جدید از نظام نشانه‌ای دیگر بهره می‌برد و با درک تفاوت نشانه‌ای این دو متن ،می‌توان معنای متن جدید را درک کرد . در واقع متن پیشین بنیانی است که متن جدیدتر را شکل می‌دهد و این همان «جایگشت» است. بینامتنیت در هنرهای غیرادبی محققان اغلب بینامتنیت را منحصر به مباحث ادبی می‌دانند ، در حالی كه این مطالعه در حوزه‌های مختلف هنر چون سینما ، تئاتر ، موسیقی،معماری ، نقاشی و ... نیز قابل بررسی است . لذا دیگر امكان سخن گفتن از اصالت و یكتایی اثر هنری خواه یك نقاشی و خواه یك رمان وجود ندارد چرا كه آثار هنری همگی به صورت آشكار سر هم بستی از خرده‌پاره‌های هنرِ از پیش موجودند . «از ساده‌ترین گفته تا پیچیده‌ترین اثر متعلق به گفتمان علمی و یا ادبی هیچ گفته‌ای به تنهایی وجودندارد» (آلن،1380:36) نگاهی به تاریخ هنر می‌تواند به خوبی نمایانگر تعامل و پیوستگی میان متن‌های هنری باشد . یكی از مهم‌ترین دلایل این امر شیوه آموزش هنر است ، زیرا كه تمرین و تقلید ، كپی كردن و نسخه‌برداری از آثار هنرمندان متقدم بخشی از روش آموزش هنر محسوب می‌شود ، به عبارتی هنرمند همان‌گونه كه به طبیعت و محیط پیرامونی می‌نگرد ، یك اثر هنری را بررسی و تلاش می‌کند با شناخت و به كار بردن خطوط و نقوش تقلیدی ، آن اثر را دوباره‌سازی كند . به این صورت بخشی از حافظه و سنت تصویری گذشتگان در اثر جدید نمود و تسری می‌یابد . این امر به خوبی در آموزش هنر سنتی ایران نیز مشهود است. آموزش هنر و به‌ویژه نگارگری در ایران از ابتدا به این شیوه مرسوم بوده است كه هنرآموز به قصد فراگیری هنر، باید سال‌ها تحت نظارت استاد به تمرین و نسخه‌برداری (رو نگاری) از آثار برجسته استادان پیشین می‌پرداخت و اصول كار آن‌ها را فرا می‌گرفت و تنها در انتهای فراگیری ، می‌توانست برخی از جزئیات را به شیوه خاص و شخصی خود كه متمایزکننده كار او از دیگران بود ، نقاشی كند ؛ زیرا این باور وجود داشت كه تكرار عناصر و رنگ ، ترکیب‌بندی و رو نگاری از یك اثر باعث می‌شود كه هنرآموز با سنت گذشته و روش پیشینیان خود در خلق آثار هنری ، مرتبط باشد . به این صورت ، هنرآموز از قبل با عناصر مختلف نقاشی و همچنین مجموعه‌ای از سوژه‌ها ، نقش‌ها ، طرح‌ها و ... آشنا می‌شد و می‌توانست با بهره‌گیری از آن ، در حیطه موردنظر به كار بپردازد . توجه به آثار هنری گذشته و کپی‌برداری از آن‌ها به عنوان روشی برای تجربه‌اندوزی و فراگیری در هنر خوشنویسی نیز، نمونه‌ای از مصداق آن است .