کتاب تسلیحات و نفوذ نشر انتشارات موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران

از زمانی‌که من این کتاب را در دهه ۱۹۶۰ به رشته تحریر درآوردم، جهان دستخوش دگرگونی‌های بسیاری شده است. مهم‌تر از همه اینکه خصومت بین ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی ـ بین ناتو و پیمان ورشو ـ و موضوع کاربرد سلاح‌های هسته‌ای که بر این خصومت سایه افکنده بود، با فروپاشی اتحاد شوروی و اضمحلال پیمان ورشو ازمیان رفته است. از جنگ سرد، روسیه‌ای باقی‌مانده که هر چند به لحاظ نظامی تاحدودی یک کشور متخاصم محسوب می‌شود اما (تا آنجا که من می‌دانم) هیچ‌کس نگران رویارویی هسته‌ای بین روسیه جدید و ایالات متحده نیست. شگفت‌انگیزترین تحول طی این چهل و اندی سال ـ تحولی که از نظر من هیچ‌کس تصور آن را هم نمی‌کرد ـ این است که پس از نخستین مورد استفاده از بمب هسته‌ای علیه ناکازاکی و هیروشیما، در طی جنگ‌هایی که در پنجاه و پنج سال باقی‌مانده از قرن بیستم رخ داد، حتی در یک مورد نیز از سلاح هسته‌ای استفاده نشد. اکنون که من درحال نگارش این پیشگفتار در اوایل سال ۲۰۰۸ هستم، از زمان انفجار دومین و آخرین سلاح هسته‌ای بر فراز یکی از شهرهای ژاپن، شصت و دو سال می‌گذرد. از آن زمان تاکنون، پنج یا شش جنگ رخ داده است که در آن‌ها یکی از طرف‌ها صاحب سلاح هسته‌ای بوده اما از آن استفاده نکرده است. در طول دو دوره ریاست جمهوری آیزنهاور رسماً اعلام شد که سلاح‌های هسته‌ای به سلاح‌های «متعارف» تبدیل شده‌اند، ولی پس از آن وقتی در جریان یک کنفرانس مطبوعاتی در سال ۱۹۶۴ از لیندون جانسون سؤال شد که آیا سلاح‌های هسته‌ای در ویتنام در دسترس خواهند بود یا نه، او پاسخ داد، «اشتباه نکنید. چیزی به‌عنوان سلاح هسته‌ای متعارف وجود ندارد. طی نوزده سال پرمخاطره، هیچ کشوری علیه کشوری دیگر از سلاح اتمی استفاده نکرده است. اینک، انجام چنین کاری تصمیمی سیاسی است که باید در بالاترین سطح اتخاد شود». آن نوزده سال پرمخاطره اکنون بیش از شصت سال شده است. سلاح‌های هسته‌ای در دفاع سازمان ملل متحد از کره جنوبی به‌کار گرفته نشدند. از آنها در جنگی که متعاقباً با جمهوری خلق چین درگرفت، استفاده نشد. همچنین، از این سلاح‌ها در جنگ آمریکا در ویتنام استفاده به‌عمل نیامد. سلاح‌های هسته‌ای هنگامی که مصر در سال ۱۹۷۳، دو ارتش خود را در منطقه تحت اشغال اسرائیل در آن سوی کانال سوئز مستقر کرد، به‌کار گرفته نشدند. از این سلاح‌ها در جنگ بریتانیا با آرژانتین بر سر جزایر فالکلند استفاده نشد و جالب‌تر اینکه اتحاد شوروی از آنها در جنگ طولانی و ملال‌آور خود در افغانستان که به شکست منتهی شد، استفاده نکرد.