کتاب ابعاد روانی و اجتماعی تیزهوشی نشر اندیشه احسان

یکی از مهمترین وظایف نهادها و مراکز پرورش استعدادهای درخشان و نخبگان ارائه تعریفی از دانش‌آموز تیزهوش است. بدیهی است که با ارائه یک تعریف کارآمد از مفهوم تیزهوش، دامنه‌ای گسترده از وظایف‌ و توانایی‌ها ظهور خواهد کرد. همچنان که در ابتدای سخن گفته شد، این نوشتار مدعی یک تعریف چند وجهی از تیزهوش می‌باشد و معتقد است که مفهوم تیزهوش، مفهومی اجتماعی- فرهنگی است یعنی بنابر نظام اجتماعی و فرهنگی هر جامعه تعریف می‌شود. بنابراین، نهادها و مراکز مرتبط با تیزهوشان جامعه ما نیز می‌بایست در ارائه تعریف مفهوم تیزهوش، به ملاک‌ها و معیارهایی اهتمام ورزند که مبتنی بر نظام هنجاری و ارزشی جامعه ایران و لذا کارکردی و مطلوب برای جامعه ایرانی باشد. با اندکی تفخص و تتبع در ادبیات مفهوم تیزهوشی در می‌یابیم که هر جامعه‌ای بنابر اسناد و منابع فرهنگی و اجتماعی خود، تعریفی را ایجاد و بر اساس آن به پرورش استعدادهای درخشان جامعه‌شان اقدام می‌کنند. با این تفاسیر پیشنهاد می‌شود که در تعریف استعداد درخشان یا تیزهوش به مولفه‌های زیر توجه شود: انعکاس یک رویکرد چند وجهی که توانایی‌ها و ظرفیت‌های گوناگون را دربرمی‌گیرد. بازشناسی ارزش‌ها، رویکردها، باورها و آداب و سنن فرهنگی جامعه، ملاحظه ظرفیت و اجرا با هم تایید اینکه دانش‌آموز تیزهوش با توجه به همالان خود، فرهنگ یا شرایط موجود، استثنایی هستند. ایجاد فرصت‌های آموزشی متفاوت برای تیزهوشان که دربرگیرنده حمایت عاطفی و اجتماعی است. تایید اینکه پدیده تیزهوشی می‌تواند در همه گروه‌های اجتماعی، بدون توجه به قومیت، پایگاه اقتصادی-اجتماعی، جنسیت و... مشاهده شود. بنا شده بر نظریه و پژوهش