کتاب نگرش ها و جهت گیری های فرهنگی دانشجویان جلد 2 نشر پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی

اکنون و آینده ما، و مشخصاً آموزش عالی، ریشه در تاریخ دارد و فهم این دو متکی به الزاماتی است که ازجمله آن‌ها، گذشته‌نگری و بررسی موضوعات در روند تاریخی‌شان است تا بتوان براساس درک تجارب متفاوت نسل‌های آموزش عالی در گروه‌های اجتماعی مختلف، نگاه دقیق‌تری به این موضوعات به دست آورد. کل هستیِ آموزش عالی زمان‌مند است و درهمین‌راستا، تاریخ‌نگری و آرشیوسازی مطالعات ابعاد فرهنگی و اجتماعی آموزش عالی، در حقیقت نگارشِ اکنون و بازآفرینی رویدادهای گذشته برای سیاست‌گذاری و تغییر اکنون (و آینده) است. موضوع دیگر در پیوند بین تاریخ و آموزش عالی، رابطه بین تاریخ و سیاست‌گذاری آموزش عالی است. در بستر زمان و مکان است که شاهد تداوم‌ها و تفاوت‌هایی در دانشگاه ایرانی هستیم و به‌حتم نیاز به سیاست‌گذاری متناسب با این تفاوت‌ها و تداوم‌ها در بستر زمانی و مکانی در نهاد آموزش عالی ایرانی به‌منظور مدیریت بهتر اکنون و آینده احساس می‌شود. شناخت تاریخی از حیات آموزش عالی، به درک روند تغییرات و آگاهی از جریان و عوامل زیربنایی آن کمک می‌کند. ازاین‌منظر آموزش عالی عمیقاً در تعاملی خلاقانه با جامعه و فرهنگ پیرامون خودش قرار دارد، ‌تا ازیک‌سو ابعاد اجتماعی و فرهنگی خودش را سامان بدهد و ازسوی‌دیگر به‌عنوان بخشی پویا از جامعه و فرهنگ ایرانی، در فضای فرهنگی و اجتماعی پیرامونش مشارکت داشته باشد. آگاهی تاریخی به ابعاد اجتماعی و فرهنگی دانشگاه ایرانی به متولیان و سیاست‌گذاران کمک می‌کند تا ضمن کسب علم از آن‌ها و ارزیابی تجارب سیاستی گذشته، و تغییر انتخاب‌های سیاستی، از سیاست‌های اشتباه در گذشته درس بگیرند و از تکرار اجتناب ورزند. تاریخ آموزش عالی مشتمل بر دامنه وسیعی از مدارک اعم از آمار، مطالعات، مدل‌سازی و... در این حوزه، و در نتیجه مخزن و پتانسیل خوبی برای ارائه درک عمیق‌تر از چشم‌اندازها و افق‌های آینده، درک انگاره‌های گذشته و خِرد لازم برای اجرای سیاست‌های مؤثر در زمانه حال و به‌ویژه آینده است که متأسفانه تاکنون این پتانسیل مغفول و ناشناخته مانده و یا وقع لازم به آن داده نشده است. بخشی از این مدارک و اطلاعات مربوط به آموزش عالی،‌ پیمایش‌های فرهنگی و اجتماعی است که یا به‌طور خاص متمرکز بر دانشگاه هستند و یا به‌طور ضمنی بخشی از جامعه آماری آن‌ها را دانشگاهیان تشکیل داده‌اند. متأسفانه این داده‌ها و منابع پراکنده همچنان دور از دسترس عموم محققان و سیاست‌گذاران مانده‌اند.