کتاب در ماگادان کسی پیر نمی شود نشر ثالث

اردوگاه‌های کار استالین مخوف‌ترین زندان‌های تاریخ‌ بوده‌اند و ماگادان یکی از آن‌هاست. در ماگادان کسی پیر نمی‌شود یکی از روایت‌هایی است که از این زندان‌های ترسناک بیرون‌آمده است. خاطرات عطاءالله صفوی که توانست از این اردوگاه‌ها بیرون بیاید و بعد پزشک شود خاطرات هولناکی است و به زبانی شنیدنی روی کاغذ آمده است.

کتاب در ماگادان کسی پیر نمی‌شود به قلم اتابک فتح‌الله‌زاده سال ۱۳۸۳ از سوی نشر ثالث منتشر شد و بعدها در سال ۱۳۹۸ و ۱۴۰۰ هم تجدید چاپ شد. نویسنده این کتاب را به خلیل ملکی نظریه‌پرداز چپ آزادی‌خواه ایران تقدیم کرده است.

اتابک فتح‌الله‌زاده زمانی که در دوشنبه تاجیکستان با دکتر صفوی برخورد کرد تصمیم گرفت تا روایت ده سال حضور او در اردوگاه‌های استالین را بنویسد. ماجرای عطاالله صفوی ماجرای بسیاری از جوانانی است که در آن سال‌ها دل در گروی رویای چپ داشتند و فکر می‌کردند در روسیه‌ی استالینی برایشان فرش قرمز پهن شده است. رؤیایی که رهبران حزب توده‌ی ایران در ذهن این افراد کاشته بودند باعث شد بسیاری از آن‌ها در سن کم تلاش کنند غیرقانونی از مرز خارج شوند و به شوروی بروند؛ اما چیزی که آنجا در انتظارشان بود نه یک بهشت کمونیستی که سال‌ها دربه‌دری و آوارگی بود. دکتر عطاالله صفوی این روزگار را به تصویر کشیده است و تصویری روشن از نظام استالینی عرضه کرده است.

اتابک فتح‌الله‌زاده این کتاب را در ۴۷ فصل تصویر کرده است و داستان زندگی و پیشینه‌ی ذهنی دکتر صفوی را آورده است. او سپس درباره‌ی دوران دانشسرا و عبور از مرز گفته و از جایی نزدیک قطب شمال به نام ماگادان می‌گوید که کمتر زندانی‌ای از آن زنده بیرون‌آمده است. مرگ استالین و چگونگی رهایی امثال دکتر صفوی از اردوگاه هم در این کتاب آمده است. نسخه الکترونیک این کتاب در همین صفحه در فیدیبو و در دسته‌بندی زندگینامه، سفرنامه و خاطرات در دسترس است.

درباره اتابک فتح‌الله‌زاده

اتابک فتح‌الله‌زاده یکی از مبارزان چپ ایرانی و یک نویسنده‌ی مشهور است. او که عضو حزب توده بود بعدها در شوروی زندگی کرد و در نهایت به سوئد رفت. او سال‌های زیادی از عمر خود را به تحقیق و نوشتن درباره‌ی استالین و حکومتش پرداخته است. او خاطرات خود از زندگی در شوروی را در قالب کتاب خانه دایی یوسف منتشر کرده است و کتاب اجاق سرد همسایه را هم نوشته است.

کتاب در ماگادان کسی پیر نمی‌شود برای چه کسانی مناسب است؟

در ماگادان کسی پیر نمی‌شود یک مستند خواندنی است. از آن دسته کتاب‌هایی که روایتی خاص از تاریخ را در اختیار مخاطب قرار می‌دهند و این فرصت را ایجاد می‌کنند که نه از نگاه مورخ که از نگاه کسی که آن تاریخ را تجربه کرده است به قضایا نگاه کنند. اردوگاه‌های کار استالین جایی است که تصویرش را مدیون همین راویانی هستیم که شانس زنده ماندن پیدا کرده‌اند و توانسته‌اند عمق ددمنشی و دیوانگی دایی یوسف و رژیمش را برای مردم جهان توصیف کنند. اتابک فتح‌الله‌زاده با قلم خوش‌آهنگ و جذابش توانسته است داستان عطاالله صفوی را به کتابی منسجم و خواندنی تبدیل کند. کتابی که برق از سرتان خواهد پراند. اگر از آن دسته افرادی هستید که برای تجربیات تاریخی اهمیت زیادی قائل‌اند و می‌خواهید درباره‌ی مهم‌ترین دوره‌های تاریخی دنیا چیزهای بیشتری بدانید این کتاب مناسب شماست.

در بخشی از کتاب در ماگادان کسی پیر نمی‌شود می‌خوانیم

پس از مدت زمانی، عده‌ای از مأموران این اردوگاه ما را از کامیون پیاده کردند. پس از پیاده‌شدن دیگر طاقت ایستادن و حتی نشستن را هم نداشتیم. ما را از در کوچکی به اردوگاه داخل کردند. شمارش ما توسط کارکنان شروع شد. پرونده‌های ما در دست مأمورین بود. آن‌ها دوباره در هوای سرد بازجویی را از ما شروع کردند. اسم و فامیل، سال تولد، ملیت، ماده زندانی، مدت محکومیت و سپس به داخل محوطه اردوگاه فرستادند. اکنون پس از دو سال دربه‌دری، از این زندان به آن زندان، از این کامیون نعش‌کش به آن کامیون نعش‌کش، سرانجام به اردوگاهی رسیدیم که در آنجا بردگی رسمی ما شروع می‌شد. این اردوگاه قفسی بزرگ بود. دستگاه امنیتی استالینی در وحشیگری نسبت به زندانیان اسیر به سیم آخر زده بود. اصلاً معلوم نبود دیوار چهارمتری آن هم با سیم‌خاردار برای چه بود؟ زندانیان در قطب شمال به کجا می‌خواستند یا می‌توانستند فرار کنند؟

ما را پس از سرشماری به باراکی که گنجایش ۲۰ نفر را داشت بردند. بخاری بزرگ آهنی با هیزم جنگل‌های کولیما می‌سوخت. باراک تقریباً گرم بود. برای گرم‌شدن به‌دور بخاری باراک گیرد آوردیم. در باراک دیگر از نگهبانان مسلح خبری نبود.

پیشنهادهایی برای دوست داران کتاب ماگادان کسی پیر نمی‌شود

داستان استالین و جنایت‌هایش داستانی است که مردمان زیادی را از سراسر دنیا درگیر خود کرده است. کسانی که رؤیای برابری و برادری در جامعه را داشتند؛ اما کمونیسم نتوانست انتظاراتشان را برآورده کند. در ادامه به چند کتاب جالب در این حوزه اشاره می‌کنیم:

• در دل گردباد اثر یوگینا گینزبورگ
• قصه‌های کولیما اثر وارلام شالاموف
• یادداشت‌های یک زندانی اثر امیل بروگر