از عهد باستان دو دیدگاه درباره معلولان وجود داشته است. یک عده معتقد بودهاند که افراد دارای معلولیت سر بار جامعه و غیر سودمند هستند و حضور آنان موجب تسری شیوع انسانهای ناقص میشود. البته بیانات و استدلالهای این افراد متفاوت بوده است. هیتلر آخرین کسی بود که معتقد به نابودی معلولان بود و میگفت آنان خلقت ناقص را در جامعه گسترش میدهند و باید تماماً از بین بروند و شصت تا یکصد هزار نفر معلول را کشت و نابود کرد. قرآن کریم طرفدار حیات معلولان و اصلاح زندگی آنان است و رسیدن به وضع مطلوب است.
از جمله سورههایی که از حیات معلولان حمایت میکند سوره عبس است. این سوره شامل مضامین عالی انسانگرایانه و نکات قابل توجه است. به ویژه نکات مهم معلولیتی در این سوره درج شده است؛ به طوری که بر مبنای این رهیافتها میتوان نظام حقوقی و نظام اجتماعی و نظام فرهنگی معلولین را شکل داد.
متفکران اهل سنت آثار بسیاری درباره سوره عبس تألیف و عرضه کردهاند اما در فرهنگ شیعه به ویژه جامعه هدف شیعی به مندرجات و مضامین این سوره کمتر پرداختهاند.
دفتر فرهنگ معلولین تلاش کرده هر سال یک تا دو پروژه درباره این سوره اجرا و منتشر نماید. هدف این است که مبانی نظام فکری معلولان بر اساس دیدگاههای تفسیری شیعی رشد و توسعه پیدا کند، همچنین معلولین جهان با اندیشههای شیعی بیشتر آشنا شوند.
دفتر حاضر بررسی دیدگاههای مرحوم محمدتقی شریعتی درباره سوره عبس را بررسی میکند. مرحوم شریعتی در تاریخ معاصر ایران و شیعه صاحب جایگاه شایسته و مؤثر است و آراء تفسیری ـ حقوقی او میتواند مبنای بسیاری ار کاوشها باشد. به ویژه او با مکاتب حقوق بشری و اندیشههای دیگران هم آشنایی داشت.
از همه نخبگان و پژوهشگران استدعا مینماییم، نظرات و دیدگاههای خود را برای ما بفرستند؛ جامعه معلولان ایران بیش از همیشه به آراء انتقادی و اصلاحی نیازمند است. حقوقدانان، پژوهشگران رشتههای فقه و حقوق و نیز محققان موضوعات ویژه معلولیت هر یک میتوانند از منظر خود به این کتاب بپردازند و با اصلاحات و نقدهای خود، به جریان فکری معلولین کمک کنند.
لازم است از جناب حجت الاسلام والمسلمین سید جواد شهرستانی نماینده آیت اللّه العظمی سید علی سیستانی مدظله که همواره یار و پشتیبان پروژههای معلولان بودهاند صمیمانه تشکر نماییم. نیز از همه عزیزانی که در به سرانجام رسیدن این دفتر ما را یاری رساندند تشکر و تقدیر مینماییم.
محمد نوری