کتاب مقابله با استرس مطالعه نشر دانژه

استرس، اصطلاحی است که در طب و زیست شناسی به صورت‌های گوناگونی بکار گرفته شده است. گاهی به معنی یک رویداد یا موقعیتی که تاثیر مضر بر ارگانیسم دارد و گاهی به معنی تنش روان شناختی ناشی از این رویدادها و موقعیت‌ها. به مفهوم دقیق، هر چیزی که در تمامیت زیست‌شناختی ارگانیسم، اختلال به وجود آورد و شرایطی ایجاد کند که ارگانیسم طبیعتاً از آن پرهیز ‌کند، استرس شمرده می‌شود. استرس ممکن است به صورت محرک‌های فیزیکی، عفونت‌ها و واکنش‌‌های آلرژیک و نظایر آن و یا بصورت تغییر کلی در جوّ اجتماعی ـ روانی وجود داشته باشد. فرق آنها در این است که اولی یک عامل استرس‌زای فیزیولوژیکی است که از طریق هیپوتالاموس، غدۀ فوق کلیوی و سلسله اعصاب سمپاتیک و با ترشح هورمون‌های مختلف تاثیر می‌گذارد و دومی نه تنها با قدرت تهدیدی که اصولاً در عامل استرس‌زا نهفته است، بلکه با کیفیت درک شخص از آن عامل ارتباط دارد. در واقع استرس (فشار روانی) عبارت است از پاسخ یا واکنش جسمانی و روانی ارگانیزم بدن به موقعیت‌های مشکل‌زا و فشارآور زندگی. به عبارت دیگر استرس، تجربۀ هیجانی ناخوشایندی است که سبب تغییرات فراوان رفتاری، شناختی و حتی زیست شناختی و شیمیایی در بدن فرد می‌شود. برخی نیز معتقدند که استرس می‌تواند به عنوان حالتی تعریف شود که در آن بین درک فشار شرایط و درک توانایی جهت مقابله، رابطۀ مناسبی وجود ندارد. تعادل بین این که ما چطور به فشار شرایط می‌نگریم و این که چطور می‌توانیم با فشار شرایط مقابله کرده و سازگار شویم، وجود یا عدم وجود استرس، پریشانی و استرس خوب را تعیین می‌کند. پس بدین ترتیب می‌توانیم انواع استرس را مشخص کنیم. دکتر هانس سلیه ـ پدرتحقیقات استرس، اهل چک، که در سال ۱۹۸۲ فوت کرده است ـ استرس را طیف گسترده‌ای از محرک‌های قوی خارجی، جسمی و روانی تعریف می‌کند که به ترتیب می‌تواند سبب واکنش جسمی شود که وی آن را «سندرم سازگاری عمومی» نامید.