کتاب باغ اندیشه صائب نشر پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات

سخنوران و گویندگان، در هر جامعه و دوره‌ای که باشند، صاحبان فرهنگ و هنر آن دوره و پس از آن هستند؛ دردها و مصائب، خوشی‌ها و ناخوشی‌ها، پیروزی‌ها و شکست‌ها همه را فریاد می‌زنند و بر آن رنگی از زیبایی‌های شعری می‌زنند تا کلامشان بر دل نشیند و مؤثر واقع شود. صائب، یکی از این گویندگان است. وی از شاعرانی است که در زبان فارسی، صاحب مکتب مشخصی است. شعر و سبکش به‌سبب طرز سخن خاص از اصالتی برخوردار است و پیروانی متعدد یافته است. او به‌منزلۀ یکی از بزرگ‌ترین و آگاه‌ترین شاعران دوره صفوی، سهم بسزایی در نشان‌دادن اوضاع فرهنگی و اجتماعی عصر خویش داشته است. درست است که همگان صائب را شاعری هنرمند می‌شناسند و بر مهارت و توانایی بیش از اندازه او در زبان شعر اذعان دارند اما به‌واقع تنها شاعر نیست؛ گاه در جایگاه مصلحی اجتماعی، گاه در جایگاه معلم اخلاق، گاه در جایگاه عارفی وارسته، گاه در جایگاه جامعه‌شناسی آگاه و گاه در جایگاه هنرمندی خطاط می‌نشیند و سخن‌سرایی هم می‌کند. این همه، نشان از همه‌‌جانبه‌بودن و گستردگی شخصیت بی‌نظیر او دارد که شعرش را هم که رونوشتی از شخصیت اوست، به همان‌گونه درآورده است.