معنای تهمت آنست که انسان به دیگری انجام دادن کاری و یا داشتن اعتقادی را نسبت بدهد بدون هیچ گونه دلیل و فقط از باب سؤ ظن و بدگمانی و یا از روی عناد و دشمنی شخصی. تقریباً شبیه قذف است ولی قذف تهمتی است که اختصاص به مورد محصنات (زنان پاکدامن) دارد ولی تهمت عمومیت دارد و در هر موردی ممکن است اتفاق بیافتد. تهمت یکی از محرّْمات و گناهان در اسلام است و باید از آن دوری جست، چرا که شخص مورد تهمت مظلوم است و از رهگذر تهمت زدن به او حق او ضایع میشود و آبرویش از بین میرود و حریم خصوصی او شکسته میشود، بنابراین کاملاً مظلوم واقع میشود و روی همین اصل است که برای شخص تهمت زننده عواقب بدی دارد و مهم ترین آن اینست که ایمان از قلب او میرود و محو میگردد، همان گونه نمک در آب حل میشود و از بین میرود. اکنون چند حدیث در این باره میآوریم.
انسان برای این که مورد تهمت بی جا قرار نگیرد خودش نیز باید مواظب رفت و آمد و روابط اجتماعی خودش باشد و از معاشرت با افراد بدنام بپرهیزد و از رفت و آمد به اماکن و منازل مشکوک و متهم به نادرستی دوری کند.
این را اصطلاحاً میگویند «پرهیز از مواضع تهمت». پرهیز از مواضع تهمت باعث میشود که اگر فرد معاندی هم از راه بدخواهی به انسان تهمتی زد مردم باور نمیکنند و میگویند فلان مسأله به فلان شخص نمیچسبد. در این زمینه اخبار و احادیث زیادی از پیشوایان دین رسیده است که چند نمونه آن را در اینجا میآوریم.