کتاب؛ دغدغهی اهالی فرهنگ و سرگرمی مفید جهان. کتاب؛ آنچه که خداوند خدای آنرا معجزت آخرین دین خود دانسته. کتاب؛ این زندگی مکتوب، این بازخوانی تجربههای دیگر زندگیها. کتاب؛ رفتن هزار راه نرفته، شراکت در لبخندهایی که کسی در مکانی دور شاید، آنها را مکتوب کردهیا دوستی بااشکهایی کهیکی در مکانی غریب آنها را بر کاغذ قلمی کرده است. کتاب، گاهی بدل به هویت جمعی یک ملت میشود. کتاب، بعضی اوقات مایهی مباهات یک جماعت نام می گیرد. اسم این مجلد و صفحاتی که پیش رو دارید نیز "کتاب" است. این کتاب اما جستاری است در باب کتاب و کتابخوانی. نگاهی است براساس تحقیقات و گزارشها و دادههای آماری به امر مطالعه در سرتاسر جهان. چندین دهه است که در پهنهی گیتی یکی از مهم ترین مباحث سنجش کشورها و ملل در توسعهیافتگی یا عدم توسعه را مبحث مطالعه میدانند. دولتها برای افزایش میل به مطالعه در میان مردمانشان برنامهریزیهای دقیق و کاربردی انجام میدهند و مردم نیز با تشکیل کمپینها و تشکلهای گونه گون اجتماعی-فرهنگی در رونق افزون تر این مقال می کوشند.
واقعیت این است که در دو دههی اخیر همین بحث در کشور ما نیز رنگ و بویی جدی به خود گرفته و در رسانهها کم و بیش مقولهی سرانهی مطالعه و مسائل پیرامونش مورد تحلیل واقع شده است. هرچه زمان می گذرد و بررسیها بیشتر میشود ابراز نگرانیها نیز روند صعودی به خود می گیرند. اینکه بسیاری از مردم ما، مطالعه را نه تنها یک امر جدی روزمره نمیدانند بلکه حتی آنرا یک سرگرمی تفننی نیز به حساب نمی آورند امری است عیان. می توانیم با نگاهی ساده به اطرافمان این واقعیت را به وضوح ببینیم، جالب آنکه بسیاری از هم وطنان ما به پیشینهی فرهنگی و قدمت کتاب و کتابت در ایران زمیناشاره میکنند و بیش از آنکه برای مطالعه زمان بگذارند، برای تفاخرهایی از این دست انرژی می گذراند.