کتاب اثر قبض و اقباض در عقد فاسد و باطل احمد زارع نشر انتشارات قانون‌یار

تشکیل و انعقاد عقد،شناسایی ارکان و عناصر سازنده آن از جمله موضوعات با اهمیت در سلسله مباحث حقوق مدنی است.در اینکه تشکیل و انعقاد عقد به دو عنصر ایجاب و قبول وابسته است تردیدی نیست،ولی اینکه در پاره ای از عقود،علاوه بر این دو عنصر عامل دیگری به عنوان قبض موضوع عقد نیز لازم است،مطلب قابل تامل و موشکافی می باشدزیرا مثلا در عقودی از قبیل وقف و هبه و بیع سلم یا سلف و بعضی عقود دیگر از این نمونه،عقد به ایجاب و قبول تنها تحقق نمیابد بلکه محتاج به قبض موضوع آن نیز می باشد.همچنین درباره ای از عقود ، قبض اگرچه شرط صحت یا انعقاد عقد نمی باشد اما ممکن است شرط لزوم یا از آثار عقد باشد .حال زوایه دید مهم ما در خصوص اثر قبض در عقودی می باشد که این عقد باطل و فاسد باشد و اینکه حقوقدانان چه تعریفی از عقد باطل و فاسد داشته اند و چگونه این عقود را تعریف نموده اند ، چراکه عقدی که فاسد باشد قبض در آن عقد نیز فاسد بوده و آثار حقوقی خاص و جداگانه ای بر طرفین عقد بار مینماید که در تمامی این حالت به بررسی و تبیین موضوع می پردازیم.