کتاب سرمایه‌ داری و دیگر هیچ نشر افکار

برانکو میلانوویچ، نظریه‌پرداز برجستۀ نابرابری جهانی، برای مخاطبان این حوزه در ایران چندان ناآشنا نیست. چند سال قبل که کتاب «نابرابری جهانی» (۲۰۱۶) وی منتشر شد، موجی از تحسین منتقدان را به‌همراه‌ داشت و حتی جایزۀ لئونتیف سال ۲۰۱۸ را نصیبش کرد. میلانوویچ در فرازی زیبا از این کتاب که به یکی از نمودارهای کلاسیک اقتصادیِ هزارۀ سوم تبدیل شده، تصویر واضحی از برندگان و بازندگان فرایند جهانی‌شدن را نمایش می‌دهد‌: صاحبان سرمایه در غرب و طبقۀ‌ متوسط چین و قدرت‌های نوظهور آسیای شرقی در یک‌سو، و طبقۀ‌ متوسط غربی و شهروندان فقیرترین مناطق جهان در سوی دیگر. این نمودار به وجود نوعی پارادوکس اشاره می‌کند؛ درحالی‌که نابرابری در درون کشورها درحال افزایش است، نابرابری جهانی کل رو به نزول است. در کتاب سرمایه‌داری و دیگر هیچ (۲۰۱۹)، که ترجمۀ آن پیش روی شما است، منطق نظری اثر قبلی چیره ‌است و علت کنترل نابرابری ‌جهانی از دهۀ ۱۹۸۰ را رشد معجزه‌آسای چین در آن دوره می‌داند، که نه‌تنها مانع خیز نابرابری شد بلکه‌ باعث کاهش بیش از ۹۵درصدی در تعداد افراد زیر خط فقر مطلق در جهان شد. اما نوآوری کتاب حاضر که آن را از آثار قبلی متمایز می‌کند این است که میلانوویچ تغییرات متناوب نابرابری جهانی را در یک صحنۀ نمایش بزرگ‌تر قرار می‌دهد‌: بسط سرمایه‌داریِ جهانی‌شده. به باور نویسنده، امروزه سرمایه‌داری یگانه سیستمی است که بر جهان حکمرانی می‌کند. به‌جز استثنائاتی کوچک، اکنون تمام جهان تولید اقتصادی را به طریقی مشابه ساماندهی می‌کند و این پیروزی مطلق که با تحکیم یک رژیم سلطۀ آکنده از شبه‌حقایق تضمین شده و بر زندگی خصوصی ما مستولی گردیده، هیچ سابقۀ تاریخی‌ای ندارد. سرمایه‌داری بر همۀ مناطق دنیا چیره شده، مگر نواحی حاشیه‌ای که از تحولات مصون هستند.