کتاب گزیده هایی از مثل و حکمت در گویش لری، بختیاری نشر آفرینش مهر

پیش از آنکه به ضرب المثل بپردازیم، بی راه ندیدم که ابتدا مختصری دربارۀ گویش رامهرمز بنویسم. اگر چه از دهۀ هفتاد به این طرف طی مقاله­ها و مصاحبه­هایی پیرامون مذکور دربارۀ گویش بختیاری (هفت لنگ و چهارلنگ) و از جمله گویش لُری رامهرمز توسط رسانه­های استان از بنده منتشر شده است و در کتاب رام اورمزد دیار آزادگان نشر(پازیتگر) ۱۳۶۸ خورشیدی مطالبی دربارۀ گویش معمول رامهرمز آورده­ام و در دهۀ پنجاه نیز طّی کتابچه­ای (مونوگرافی) شمه­ای از کاربُرد فعل و بیش از یکصد ضرب­المثل و متل و قصّه و بازی­ها و آداب و رسوم، دعاها و آیین­ها، باورها و.... منتشر نمودم امّا اکنون که مترصد شدم که رویکردی گسترده­تر در زمینۀ ضربِ­مثل فراهم و منتشر نمایم از این جهت باید بگویم؛ در حالیکه گویش­ها و لهجه­ها و بطورکلی زبان­ها مثل دیگر موجودات زندگی می­کنند و تحت تأثیر عوامل گوناگون به مرور زمان تغییر می یابند.

بنابراین گویش رامهرمزی هم از این قانون و قاعده مستثنی نیست. اگر چه این گویش بازماندۀ ایلامی (عیلامی) است که از لحاظ لغت شناسی (philology) «فیلولوژی» هنوز هم واژه­های پهلوی ساسانی در آن کاربُرد دارد.

درگویش هفت­لنگ پیش­کوه و پشت­کوه­ بختیاری، مصدرهایی مانند: خندستن xandèstân یا پهرستنpèhrèstan درگویش رامهرمزی و بطور کلی گویش چهارلنگ و زیر مجموعه­های آن ساده­تر به خندسن xandešân و پِهرِسن pèhrèsn تلفظ می­شود (خندیدن – پَریدن) برخی واک «vāk»ها (هجاهای این گویش بی­گمان مربوط می­شود به زبان پارسی میانه).

زبان شناسان براساس تقسیم­بندی­های؛ زبان­های هندی، اروپایی را در شاخۀ هند و ایرانی زبان فارسی را به سه دوره تقسیم کرده­اند.