معرفی، خرید و دانلود کتاب واژه‌نامه توصیفی زبان‌ شناسی شناختی

این واژه‌نامۀ توصیفی مقدمه‌ای بر دو حوزه از زبان‌شناسی شناختی که تاکنون به‌خوبی، توسعه یافته‌‌اند یعنی: معنا‌شناسی شناختی و رویکردهای شناختی به دستور، ارائه کرده است. به عبارتی، این فرهنگ مقدمه‌ای بر اصطلاحاتی که در زبان‌‌شناسی شناخ‌تی جایگاه ویژه‌ای دارند، فراهم می‌کند. براین‌اساس، کتاب حاضر را نباید واژه‌نامه‌ای برای اصطلاحات زبان‌شناسی همگانی و یا علوم شناختی، تلقی نمود. باتوجه‌به این نکته، اثر حاضر اصطلاحاتی را که خارج از حوزۀ زبان‌شناسی شناختی رایج هستند شامل نمی‌شود، مگر اینکه چنین واژه‌هایی جایگاه یا تعبیر خاصی در زبان‌شناسی شناختی داشته باشند.

یکی از مشکلات تدوین کتابی از این نوع، ریشه در این حقیقت دارد که زبان‌شناسی شناختی (و دو زیر‌شاخۀ مهم آن) یک «رویکرد» در مطالعۀ زبان را به‌جای یک نظریۀ واحد منسجم ارائه می‌کنند. اکنون، نتیجۀ چنین امری این است که پس از سپری شدن نزدیک به سه دهه از انتشار کتاب لیکاف و جانسون با عنوان استعاره‌هایی که با آنها زندگی می‌کنیم در سال ۱۹۸۰، طیف گسترده‌ای از چارچوب‌های نظری زبان‌شناختی متمایزی وجود دارند که ماهیتاً شناختی هستند و واژگان و اصطلاحات خاص خود را دارند.

بی‌شک اصطلاحات فراوانی در زبان‌شناسی شناختی به‌ کار ‌می‌روند که از رواج بسیاری در این رشته برخوردارند. با‌این‌حال، اصطلاحات بسیاری نیز هستند که فقط در قلمرو یکی از دو زیر‌شاخۀ اصلی زبان‌شناسی شناختی، کاربردی خاص دارند. اصطلاحاتی نیز وجود دارند که فقط در حیطۀ رویکرد یا نظریۀ خاصی استفاده شده‌اند. ازاین‌رو، اگر بخواهیم مجلّدی از این نوع، بسیار حجیم نباشد، دشواری‌هایی ذاتی در انتخاب اصطلاحاتی که تمام موارد یاد‌شده را پوشش دهند، وجود دارد.

برای محدود کردن نوع و دامنۀ اصطلاحاتی که این فرهنگ پوشش می‌دهد، گزینش آنها بر اساس کتاب مقدمه‌ای بر زبان‌شناسی شناختی نوشتۀ ویون اِوِنز و میلانی گرین، انجام گرفته است. به عبارتی عمدتاً، از اصطلاحات استفاده‌شده در آن کتاب البته با تعدادی اضافات، به‌عنوان مبنای این واژه‌نامه بهره برده‌ام. ناگزیر، این نکته بدین معناست که مجلّد حاضر بعضی واژه‌های نسبتاً مهم را پوشش نداده ‌است. هرچند این مشکلی است که حتی واژه‌نامه‌ای با دوبرابر حجم این مجلّد نیز با آن مواجه خواهد بود. منطقی که در پس گزینش اصطلاحات بر مبنای کتاب اِوِنز و گرین، وجود دارد این است که می‌توان از این فرهنگ به‌‌تنهایی، به‌عنوان یک مرجع استفاده کرد، علاوه بر اینکه اساتید و دانشجویان می‌توانند آن را به‌عنوان کتابی کمک‌آموزشی، همراه کتاب اِوِنز و گرین به ‌کار گیرند. امیدوارم محاسن این گزینش بیش از معایب آن باشد. یکی از محاسن نه‌چندان کم‌اهمیت آن، فراهم‌آوردن فهرست سودمند الفبایی از بسیاری واژگان کلیدی مورد استفاده در کتاب اِوِنز و گرین است.

مدخل‌های واژگانی ارائه‌شده در این فرهنگ به طریقی نوشته شده‌اند که هنگام مطالعه، اصطلاحات مرتبط درون یک نظریه، در متن نیز در ارتباط با یکدیگر باشند و از این طریق، مجموعه‌ای از ویژگی‌های کاربردی انگاره‌های مرتبط و دارای همپوشانی معرفی شود و صرفاً فهرستی لغت‌نامه‌وار فراهم نگردد. براین‌اساس، هر مدخل‌ ممکن است شامل واژه‌هایی باشد که درشت‌نویسی شده‌اند و خواننده را به مدخل‌های جدیدی رهنمون می‌کنند. انتظار می‌رود خواننده بتواند با دنبال کردن کلمات درشت‌نویسی‌‌شده در این فرهنگ، فهمی بنیادین از نظریات، رویکردها، اصول و دیگر انگاره‌های اصلی در زبان‌شناسی شناختی و بعضی از مفاهیم نظری عمدۀ درون هریک از این نظریات و رویکردها به ‌دست ‌آورد. خواننده می‌تواند برای کسب جزئیات، توضیحات و مثال‌های بیشتر به کتاب مقدماتی اِوِنز و گرین، مراجعه کند.

به‌جای آن، خواننده علاقه‌مند می‌تواند این فرهنگ را به‌عنوان ابزاری برای کاوش در ادبیات زبان‌شناسی شناختی به‌ کار بگیرد که اکنون بسیار حجیم شده‌ است. برای کمک به این فرایند، فهرستی تشریحی برای مطالعۀ بیشتر در پایان واژه‌نامه قرار‌گرفته ‌است. این فهرست شامل کتاب‌ها، آثار مرجع و ادبیات مقدماتی ضروری است که تمام حوزه‌های زبان‌شناسی شناختی را که این فرهنگ پوشش می‌دهد، دربردارند. به‌علاوه، پژوهشگران مهمی که آثارشان مرتبط با ساختارها یا نظریه‌هاست، مشخص شده‌اند. فهرستی از نام تمام این پژوهشگران اصلی همراه با کلمات مرتبط کلیدی که به حوزه‌های تحقیقات آنها مربوط‌اند، در پایان فرهنگ قرار گرفته ‌است. انتظار می‌رود خواننده بتواند از این فهرست به‌عنوان ابزاری برای شناسایی و محدود کردن موضوعات و پژوهشگران موردعلاقه برای مطالعات بعدی، بهره ببرد.

زبان‌شناسی شناختی نگاه‌های اجمالی جذابی را بر جنبه‌های تاکنون پنهان ذهن و تجربیات بشری و درنتیجه، آنچه بشر، انگاشته می‌شود انداخته ‌است. امیدوارم با در دسترس قرار‌دادن بیشتر زبان فنی مربوط به زبان‌شناسی شناختی دانشجویان، خوانندگان علاقه‌مند و پژوهشگران رشته‌های علمی مرتبط با این رشته، از آنچه که همۀ ما علاقه‌مندان تحقیقات زبان‌شناسی شناختی را این‌چنین برانگیخته‌ است، شناختی اجمالی به‌ دست‌‌ آورند.