این کتاب یکی از مجلدهای مجموعه «کتاب ایران» است که تلاش میکند تاریخ، جغرافیا، مذهب، ادب، هنر، اقتصاد، سیاست و دیگر ابعاد فرهنگ و تمدن ایران را به مخاطبان خود معرفی کند.
برای تدوین تاریخ ادبیات فارسی روشهای گوناگونی وجود دارد: تدوین تاریخ ادبیات براساس تاریخ سلسلههای گوناگون سیاسی؛ تدوین تاریخ ادبیات براساس مکتبهای ادبی ـ فلسفی،؛ تدوین تاریخ ادبیات براساس سبکهای گوناگون ادبی و سیر تحول آنها؛ تدوین تاریخ ادبیات براساس انواع ادبی؛ تدوین تاریخ ادبیات براساس ترکیبی از روشهای پیشین.
در این کتاب نویسنده تلاش کرده است با طراحی روشی بدیع تاریخ سه هزار ساله فرهنگ و ادب پارسی را در قالب بیان تحولات و تکامل شعر، داستان، نمایش و مطبوعات به مخاطب معرفی کند. برای این منظور ابتدا مکتبهای فلسفی و کلامی به عنوان پشتوانههای فرهنگی و تغذیهکنندگان آثار ادبی، معرفی شدهاند. در این بخش مکتبهای فلسفی مشاء، اشراق، تصوف و عرفان، کلام اسلامی و مکاتب فلسفی جدید بررسی شدهاند. در بخش بعدی ادوار ادبی از لحاظ زمانی به پنج دوره تقسیم شده است که از حکومت ساسانیان در خراسان آغاز میشود و تا امروز ادامه مییابد: بخش سوم و چهارم به بررسی سبکهای شعر و نثر فارسی اختصاص دارد. در بخش پنجم و پایانی از انواع ادبی (حماسه، رباعی، دوبیتی، قصیده، غزل و... ادبیات نمایشی و داستان) سخن رفته است.
تاریخ ادب پارسی
فرهنگ و ادب فارسی پیشنیهای سه هزار ساله دارد و در این کتاب نویسنده تلاش کرده است تاریخ تطور و تکامل شعر، داستان، سبکهای ادبی و انواع ادبی را به تحریر درآورد.
کتاب شامل سه بخش است. در بخش اول مکتبهای فلسفی و کلامی به عنوان پشتوانههای فرهنگی آثار ادبی بررسی شده است. در بخش دوم سبکهای ادبی توضیح داده شده است. در بخش سوم و پایانی انواع ادبی فارسی مانند حماسه، رباعی، دوبیتی، قصیده، غزل، مثنوی بیان شده است.