کتاب توسعه تجارت ایران با روسیه شرکت چاپ و نشر بازرگانی

کشور روسیه با درآمد سرانه ۱۰۳۵۶ دلاری، جمعیت ۱۴۳ میلیون نفری خود به‌واسطه کسب درآمد سرشار ناشی از صدور نفت، گاز و فلزات پایه به یکی از جذاب‌ترین بازارهای رو به رشد مصرفی در دنیا مبدل شده‌است. با توجه به تدوام رشد اقتصادی و قدرتمند شدن این کشور در عرصه اقتصاد و تجارت و قابلیت رشد بسیار بالای بازار مصرف آن، پیش‌بینی می‌شود این کشور تا پایان دهه حاضر به یکی از بزرگترین بازارهای مصرف دنیا و بزرگترین اقتصاد اروپا تبدیل گردد. رشد دو برابری قدرت خرید طبقه متوسط و فقدان توان و ظرفیت تولید داخلی بسیاری از کالاهای مورد مصرف روس‌ها، چشم‌انداز رشد مساعد بازار وارداتی این کشور در سال‌های آتی را بسیار مساعد نشان می‌دهد. این در حالی است که دو کشور ایران و روسیه علی رغم داشتن پیشینه خوب روابط استراتژیک سیاسی و اقتصادی و در شرایطی که روسیه شریک نخست همکاری‌های نظامی و فنی با ایران محسوب می‌شود، در عرصه روابط تجاری به‌واسطه عدم شناخت دقیق صادرکنندگان ایرانی از تنوع بازار روسیه و عدم آگاهی شرکت‌های روسی از توانمندی‌های صادراتی کشورمان و وجود برخی مشکلات اجرایی عملکرد نسبتاً ضعیفی داشته‌اند. به‌طوری که طی دهه ۹۰-۱۳۸۰ حاصل رابطه تجاری فیمابین ۹/ ۶ میلیارد دلار تراز مثبت روسیه از بازار ایران است. کفه تراز تجاری لااقل در یک دهه گذشته، همواره به نفع روس‌ها سنگینی‌کرده‌است. واقعیت این است که ایران از لحاظ اقتصادی شریکی پرسود برای روسیه محسوب می‌شود، بازار داخلی گسترده‌ای دارد و کالاهای صنعتی روسی در بازار کشور شناخته شده هستند. در سال‌های اخیر به واسطه فشارهای سختی که صادرکنندگان طرف معامله در غرب متوجه ایران کرده‌اند، فرصت مساعدی برای نفوذ هر چه بیشتر کالاها و فناوری‌های روسی به ایران فراهم شده است. علاوه بر آن ایران و روسیه می‌توانند در بخش انرژی همکاری‌های مشترک خود را در زمینه سرمایه‌گذاری و بهره‌برداری از میادین نفت و گاز توسعه بخشند تا بدین ترتیب از یک سو از نفوذ خریداران غربی بکاهند و قدرت چانه‌زنی خود را افزایش دهند و از سوی دیگر به نفوذ اقتصادی و انرژی خود بویژه در میان خریداران اروپایی و آسیایی بیفزاید. بخش خصوصی ایران با استفاده از تنوع برای انتقال کالا (مسیرهای هوایی،‌دریایی و زمینی از طریق کشورهای آسیای میانه و قفقاز) و پیشینه حضور کالاهای ایرانی در بازار روسیه، می‌بایست برای توسعه روابط تجاری با این کشور جهت‌گیری مناسب‌تری در پیش گیرند. با توجه به وجود قابلیت‌ها برای حمایت از گسترش روابط تجاری فیمابین می‌توان با بازسازی و مدرنیزه نمودن خدمات پشتیبانی تجاری (بانکها، گمرکات مرزی و بنادر) که هر دو کشور در آنها ضعف دارند و رفع موانع تجاری، دسترسی تجار به بازارهای یکدیگر را تسهیل نمود.