کتاب منش ملی نشر پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات

این کتاب دربارۀ موضوعی است که برخی وجود آن را باور ندارند. برخی دیگر وجود آن را تصدیق می‌کنند، اما بر این تصورند که ورود به چنین موضوعی همراه است با خطر ورود به حیطۀ نژادپرستی. هر دو نگاه بر خطا هستند. امیدوارم مقالاتی که در این مجلد گردآوری شده‌اند، خوانندگان را در حقانیت رد دو ادعای فوق از جانب من، متقاعد سازند. این مقالات (در صورت درست فهمیده‌شدن) در تلاش‌اند تا نشان دهند منش ملی پدیده‌ای واقعی است که می‌تواند سنجیده شود. علاوه‌براین، در شواهد موجود در این پژوهش هیچ شاهدی دال بر ارتباط صور گوناگون منش ملی با نژاد، به‌عنوان یک مشخصۀ زیستی و ژنتیکی، وجود ندارد. در مقابل، همۀ شواهد خلاف آن را نشان می‌دهند. جمعیت‌هایی با خاستگاه قومی یکسان، زمانی که در موقعیت‌های ملی متفاوت قرار می‌گیرند، منش روان‌شناختی کاملاً متفاوتی را از خود بروز می‌دهند. در مقابل، در یک موقعیت ملی یکسان، به‌عنوان‌مثال در ایالات متحده و بلژیک، می‌‌توان به گروه‌هایی با خاستگاه قومی متفاوت و منش ملی یکسان اشاره کرد. از زمان هرودوت در قرن پنجم پیش از میلاد، مجموعه‌ای از ناظران تیزبین به‌خاطر غنا و پیچیدگی و قانع‌کنندگی تصاویری که از نهادها و رفتارهای متمایزکنندۀ جوامع مختلف ارائه کرده‌اند، شهره شده‌اند؛ جوامعی که این ناظران یا به آن‌ها سفر کرده‌اند یا مدت مدیدی در آن‌ها زیسته‌اند. در عصر جدید، دمکراسی در آمریکا، اثر الکسی دو توکویل، شأن و مقام یک اثر کلاسیک و معیار را به دست آورده است، به‌شکلی که به‌سختی می‌توان شرحی از تاریخ و جامعۀ ایالات متحده نوشت و بحثی جامع پیرامون دیدگاه توکویل دربارۀ منش ملی آمریکایی طرح نکرد. باتوجه‌به اینکه شأن عظیم این نویسندگان و اهمیت آن‌ها به‌عنوان معیارهای اصلی درجهت فهم منش مردمان و ملت‌ها در طول تاریخ، در مقیاسی جهانی پذیرفته شده است، این سؤال ایجاد می‌شود که به چه دلیل نفس این ایده که چیزی به‌نام منش ملی وجود دارد، باید همراه باشد با شک و تردید بسیار. واقع امر آن است که چنین شک و تردیدهایی را نمی‌توان به‌آسانی، رویارویی‌ای گستاخانه در برابر یک امر بدیهی [اعتبار نویسندگانی چون توکویل] دانست. بخش عمده‌ای از سردرگمی در باب وجود منش ملی، و طبیعت آن ـ البته اگر چنین طبیعتی وجود داشته باشد ـ ریشه در اذهان شکاکان ندارد؛ بلکه ریشه در سطحی‌نگری و بی‌دقتی‌ موجود در تعریف این مفهوم دارد. این سردرگمی همچنین در نقایص جدی‌ موجود در روش سنجش این مفهوم ریشه دارد. این مشکلات در فصل اول، که توسط من و دنیل جِی. لوینسونِ فقید نوشته شده است، با جزئیات کامل مورد بحث و بررسی قرار گرفته‌اند.