کتاب تبعیض زدایی نشر توانمندان

مرحوم اعظم طالقانی (۱۳۲۲- آبان ۱۳۹۸) از شخصیت‌هایی است که برای حل مشکلات آسیب‌مندان و افراد نیازمند به مساعدت فعال و پرکار بود. به ویژه نسبت به زنان مددجو و خانم‌هایی که به کمک و مدد احتیاج داشتند، اهتمام افزون‌تر داشت. در کارنامه‌اش چنین فعالیت‌هایی ثبت است. از طرف دیگر خودش فرزندی داشت که در کودکی معلولیت جسمی ـ حرکتی و ذهنی پیدا کرده بود. تجربه عینی‌اش به عنوان یک مادر و مشکلات فراوانی که برای اداره فرزندش لمس کرده بود، او را متقاعد کرده بود که معلولیت و معلولان یک پدیده مهم و درخور توجه هستند و نباید از اینها غفلت شود. از این‌رو هم در رفتارهای شخصی و هم در کنش‌گری اجتماعی شیوه انسانی را به کار می‌بُرد. اکنون این روش مرحوم طالقانی، به عنوان یک الگوی موفق قابل بسط و گسترش است. برخلاف برخی از شخصیت‌ها که نگاه ترحمی یا نگاه غیر انسانی به فرزند معلول خود دارند؛ اینان فرزند خود را از جامعه مخفی نگه داشته؛ فرزند دارای معلولیت خود را همراهشان به محافل و مجالس نمی‌آورند؛ برای او مسجد یا مرکز رسیدگی به معلولین می‌سازند و دایر می‌کنند تا بلکه آلام و معلولیت او کمتر گردد؛ به نام فرزندشان، ده شب محرم را روضه‌خوانی دارند یا به ایتام لباس می‌دهند. البته همه این اقدامات در خفا یا با نیت غیر علنی انجام می‌گیرد. اما شیوه خانم طالقانی به گونه دیگر بود، به نظر او فرزندش و دیگر معلولین حق دارند در جامعه حضور و مشارکت داشته، همراه والدین خود به مجالس و محافل و مهمانی بروند، مهارت‌آموزی و رشد فرهنگی حق آنها است. مشاهده می‌شد، خانم طالقانی، فرزندش را به جلسات می‌برد و برای رشد و پیشرفت او، هر آنچه می‌توانست مهیا نمود. به هر دلیل به دلیل اینکه در نگرش و سیره خانم اعظم طالقانی، نسبت به مددجویان، نکات و رویه‌هایی مشاهده می‌شد که تأثیر و کارآیی فردی و اجتماعی قابل توجه داشت، درصدد برآمدیم، کتابی درباره ایشان تدوین کنیم. از آغاز و تأسیس «دفتر فرهنگ معلولین» درصدد بودیم شیوه‌های صحیح نگاه به افراد دارای معلولیت را ترویج کنیم و در مقابل روش‌های نادرست جامعه را نقادی کنیم؛ همه اینها را با تألیف کتاب و مقاله و گزارش به اشتراک گذاشته‌ایم. از سال ۱۳۹۳ درصدد بودیم با خانم طالقانی گفت‌وگویی درباره فرزندش «آقا صادق» داشته باشیم. پس از هماهنگی، برای دیدن ایشان به دفتر کارش رفتم. تابستان و ساعت حدود ده شب بود. صادق در گوشه پذیرایی روی ویلچر خوابیده بود. خانم طالقانی با دکتر محمدمهدی جعفری مشغول گفت‌وگو درباره نکاتی از تفسیر پرتوی از قرآن بود. پس از اتمام کارشان، گزارش دادم که درصدد هستیم آراء تفسیری مرحوم آیت الله طالقانی درباره معلولین را جمع‌آوری و به صورت کتاب منتشر کنیم. همچنین درباره شیوه‌ها و اقدامات شما در مورد «آقا صادق» و دیگر مددجویان هم می‌خواهیم مصاحبه بگیریم. خانم طالقانی در مورد آراء تفسیری مرحوم طالقانی درباره معلولین اظهار خوشحالی کرد. بعداً وقتی این کتاب آماده و منتشر شد نسخه‌ای از آن را برای ایشان فرستادم. به ایشان عرض کردم شما چند تجربه را با هم دارید هم بر اندیشه قرآنی و اسلامی تسلط دارید، هم تجربه مادر بودن را دارید؛ و نیز دارای فرزندی با معلولیت شدید هستید. از این‌رو نگاه و دستاوردهای شما برای معلولین و خانواده‌های آنها سودمند است؛ و اگر اجازه دهید یک گفت‌وگوی مفصل و جامع با شما داشته باشیم.