این کتاب کلاً دو بخش است. در بخش اول افکار مولانا با استناد به گفته های خود او با نگاه های امروزی تبیین شده است. در بخش دوم برخی از داستان های معروف مثنوی بر مبنای نظام های امروزی علوم انسانی و عمدةً روانکاوی یونگی مورد تحلیل قرار گرفته است. در برخی از فصل های این کتاب، مثلاً «تشابه عرفان ایران با عرفان هندی» به اساس عرفان ایرانی توجه شده است. در این کتاب مکتب های ادبی سنّتی اروپایی به نحو تازه یی توضیح داشده شده است اما به مکتب های جدید چون اگزیستانسیالیسم، پست مدرنیسم، رئالیسم جادویی.. هم پرداخته شده است. در همه این موارد، مقایسه هایی بین اصل این مکاتب و آن چه در ادبیات فارسی اتفاق افتاده، صورت گرفته است. نمونه هایی از رمان های معروف هر مکتب روایت و در مواردی تفسیر شده است. دیگر از مباحث تازه کتاب بحث در مفاهیم سبک و نوع و مکتب است.