نظام آموزشی و ساختن ایران مدرن

روش‌شناسی و رویکرد مطالعاتی مناشری به‌گونه‌ای است که با خواندن کتاب این احساس برای خواننده به‌وجود می‌آید که «نظام آموزشی دقیقاً در جای درست خود در تاریخ معاصر ایران نشسته است». در واقع مناشری در روش مطالعه تاریخ آموزش ایران نخست نهاد آموزش را یک ‌نهاد مستقل در نظر نگرفته و آن را در متن مناسبات این نهاد با کل ساخت اجتماعی ایرانی مطالعه کرده است؛ دوم در تحلیل مناسبات آموزش و جامعه برای آموزش نقش بالادستی، اصیل، فعال و تحول‌ساز در نظر گرفته که برخلاف رویکردهایی است که آموزش را به‌عنوان یک‌ نهاد تبعی، محافظه‌کار، منفعل و ثانوی در نظر می‌گیرند؛ سوم نقش آموزش در تاریخ ایران را در نسبت با مفهوم عمیق مدرنیزاسیون تحلیل کرده که برخلاف دیدگاه‌های سطحی‌تری است که با وسط گذاشتن مفهوم توسعه، به‌سادگی غایت دارالفنون را خدمت به توسعه نظامی، غایت تأسیس دانشگاه تهران را تأمین دانش و نیروی انسانی جاده‌کشی و راه‌آهن و هدف از تأسیس دانشگاه آریامهر (شریف) را پرورش متخصصان مورد نیاز فولاد و ذوب‌آهن اصفهان تلقی می‌کند؛ چهارم در تحلیل مدرنیزاسیون، از غلبه علم اقتصاد و جامعه‌شناسی در امان ‌مانده و به‌خوبی از منظری فلسفی روند تحولات ایران قدیم به جدید را بررسی کرده است؛ و پنجم به‌خوبی اتصال سه قلمرو فلسفه سیاسی، فلسفه آموزشی و مدیریت آموزشی را در سیاستگذاری آموزشی ۱۸۰سالۀ مورد مطالعه خود نشان ‌داده است. کتابی که پیش روی شماست بی‌شک یکی از بهترین کتاب‌هایی است که با برقرار کردن پیوند اندیشه و عمل در تاریخ معاصر ایران، بینش نوینی نسبت به‌نظام آموزشی کنونی جامعه ما که میراث ۱۶۸ سال تلاش برای غربی کردن آموزش و جامعه ایران در ادوار قاجار و پهلوی است، به روی نسل جدید ایرانیان می‌گشاید. گفتنی است محتوای کتاب در مقاله‌ای مستقل تحت عنوان «یادداشت پایانی مترجمین» توسط مترجمان تحلیل و بررسی شده که در انتهای کتاب آمده است.