ویژگی‌های اساتید برتر

هر جامعه‌ای برای ره‌سپردن در طریق مطلوب و پیشروی به سوی غایت مطلوب خویش ناگزیر از روی‌آوری به سازمان‌دهی‌ها و نهادمندی‌های خاصی است که بنا به اقتضای زمانی و مکانی، در آن جامعه کارکرد مناسب خویش را ایفا نمایند. برخی از این نهادها مستقیما در حیات روزمره مردم تاثیرگذارند و از این‌رو همواره مرکز توجه و حتی مشارکت عمومی برای بهبود کارایی هستند، و برخی دیگر در نگاه نخستین چندان پیوندی با حیات روزمره ندارند،‌ اما در لایه‌های عمیق‌تر تاثیری بنیادین بر غایات مختلف اجتماعی و رشد و توسعه در بخش‌های مختلف آن دارند و در نتیجه، پژوهش و تامل درباره آنها و ارائه هنجارهای لازم برای کارکرد مناسب آنها ضرورتی حیاتی است. نقش مهم و حیاتی نهاد دانشگاه در پیشرفت کشور بر کسی پوشیده نیست. دانشگاه با هدف تربیت متخصصان خلاق و نوآور که بتوانند افق‌های نوینی را برای جامعه رقم زنند تاسیس شده است و هر اندازه این نهاد در مسیر تحقق اهداف خود تواناتر باشد،‌ جامعه نیز به موازات آن چشم‌اندازهای بدیعی را در مقابل خود خواهد یافت. به تعبیر دیگر می‌توان گفت رابطه شکوفایی و پویایی دانشگاه با تعالی و توسعه در کشور رابطه‌ای مستقیم است و هر گونه اخلال در روند سیر دانشگاه در تحقق کارکردها و اهدافش، جامعه را با مسائل و مشکلات متعدد دست به گریبان خواهد نمود. در این میان نقشی که استادان در تربیت دانشجویان و راهنمایی آنان به افق‌های روشن بر عهده دارند، از جمله موضوعات مهمی است که همواره باید مورد توجه قرار گیرد. به جرات می‌توان گفت هر تحصیلکرده‌ای در نظام آموزش عالی که در مسیر زندگی حرفه‌ای و حتی اخلاقی خود کامیاب بوده است، یقینا از یکی (یا بیشتر) از استادان خود به عنوان راهنما و راهگشای خود در این مسیر نام خواهد برد. این امر نشان از جایگاه والا و برجسته استاد در پرورش علمی و روحی دانشجو دارد. بازگشت به سنت ایرانی‌ـ‌ اسلامی ما نیز مهر تاییدی بر این نگرش است. جایگاهی که بزرگانی چون شمس در حیات فکری و معنوی مولانا داشته است، تاثیر بزرگانی چون حضرت امام خمینی (ره) در پرورش نسل انقلابی و آرمان‌گرایی داشته است که حماسه‌هایی چون انقلاب اسلامی و دفاع مقدس را رقم زندند، نقش برجسته استادانی چون پروفسور حسابی، مرحوم دهخدا، مرحوم شهیدی و دیگر بزرگان فکری و فرهنگی معاصر در تربیت نسل حاضر و والاتر از همه اینها آموزش‌ها و هدایت‌های پیامبر مکرم اسلام (ص) و ائمه اطهار (ع) و تاثیر آن در بسیاری از بزرگان و فضیلت‌مندان این مرز و بوم تنها نشانه‌هایی از اهمیت جایگاه استاد در تربیت انسان‌ها در فرهنگ ما دارد. کتاب حاضر، البته دغدغه‌ای کاملا حرفه‌ای را بازتاب می‌دهد که به استادان و مدرسان دانشگاهی مرتبط است. اما این امر چیزی از اهمیت آن در فضای فکری و اندیشه‌ای جامعه پژوهشگر و دانش‌دوست ایران کم نمی‌کند. در واقع بسیاری از مطالبی که در این اثر مورد توجه قرار گرفته است، با وجود تمرکز بر محیط دانشگاه، ویژگی‌های هر استاد نیکی را در هر زمینه اجتماعی و فکری برجسته می‌سازد. پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با هدف تعمیق مباحث مربوط به اخلاق استاد و شاگردی در فضای علمی و همچنین کاوش در میزان اهمیت جایگاه استاد در نظام آموزش عالی کشور اقدام به ترجمه و انتشار کتاب حاضر نموده است. امید است این اقدام به گسترش گفتگوها و پژوهش‌ها در حوزه‌های مختلف دانشگاهی در سرزمین‌مان مدد رساند.