معرفی، خرید و دانلود کتاب قرارداد فرانچایز در پرتو حقوق مالکیت فکری

امروزه در عرصه تجارت بین‌الملل، شاهد پیشرفت‌های بسیاری از لحاظ کمی و کیفی در قبال انواع قراردادهای بین‌المللی هستیم که با توجه به پیچیدگی آن، در صورت داشتن تخصص لازم در چگونگی استفاده از آن‌ها، منافع اقتصادی قابل توجهی را در پی خواهد داشت؛ به‌عنوان مثال، ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۱۵ میلادی، معادل ۱۰ درصد از تولید ناخالص خود را از طریق کسب و کارهای فرانچایز به دست آورده است. بنابراین شناخت ابعاد و اجزای مختلف قراردادهای فرانچایز در خصوص حقوق مالکیت فکری از اهمیت بسزایی برخوردار است. قرارداد فرانچایز، قراردادی است که گیرنده در ازای پرداخت حق‌الزحمه و درصدی از درآمد ناخالص به فرانچایزدهنده، حق استفاده از علامت تجاری، نام و تبلیغات فرانچایزدهنده را برای مدت محدود و برای ارائه کالا یا خدمات و توزیع محصولات مربوطه خواهد داشت. همان‌طور که از تعریف برمی‌آید، حقوق مالکیت فکری در قرارداد فرانچایز، نقش اساسی دارد. به عبارت دیگر، هسته قرارداد فرانچایز از انتقال حقوق مالکیت فکری و دانش فنی صاحب‌امتیاز به فرانچایزگیرنده به همراه روش انجام تجارت موضوع قرارداد تشکیل شده‌است. آنچه مورد نظر طرفین در قراردادهای فرانچایز است، این است که امتیازدهنده، شرایط مادی و حقوقی را برای بهره‌برداری گیرنده امتیاز از سیستم فرانچایز فراهم کند و تعهد خویش را بر اساس قرارداد که مهیاکردن شرایط بهره‌برداری از علائم تجاری معرف کالا یا خدمات و سایر حقوق مالکیت فکری است، انجام دهد. در این وضعیت است که فرانچایزگیرنده، حق انتفاع از سیستم فرانچایز را به دست می‌آورد. همچنین وجود حق عینی برای فرانچایزگیرنده نسبت به مجموع حقوق مرتبط در قرارداد فرانچایز در صورتی ایجاد می‌شود که ابتدا امتیازدهنده تعهداتی را که زمینه‌ساز بهره‌برداری‌اند، انجام دهد. لیسانس مالکیت فکری (یا همان اعطای مجوز بهره‌برداری از حقوق مالکیت فکری) و فرانچایز (یا همان اعطای مجوز بهره‌برداری از شبکه تجارت) بهترین ابزارهای توسعه و رشد اقتصادی در نظام حقوق مالکیت فکری (Intellectual Property Rights)به‌حساب می‌آیند که برخلاف آنچه در اذهان جا افتاده است، فرانچایز صرفاً برای توزیع نیست، بلکه از این سیستم برای ارائه خدمات و تولید استفاده می‌شود. هدف از انعقاد قرارداد نیز توسعه کسب‌و‌کار امتیازدهنده از طریق تولید و یا بازاریابی و فروش کالا یا خدمات مشخص‌شده توسط امتیازگیرنده است. از طرفی، خرید امتیاز یک نام تجاری مشهور، مزایا بسیاری برای امتیازگیرنده در پی خواهد داشت که مهم‌ترین آن‌ها، به دست آوردن یک سیستم مالی اثبات‌شده و انتقال دانش همراه با آموزش است. تعهدات این قرارداد به دلیل ماهیت منحصربه‌فرد و تجارتی بودن آن، کمی پیچیده و حساس به نظر می‌رسد؛ زیرا با رعایت‌نکردن مفاد قرارداد باعث ایجاد خسارت به سیستم کسب‌و‌کار و کاهش سود و تنزل برند تجاری می‌شود و به دلیل وجود عنصر دانش فنی و توسعه آن و امکان انحصاری‌بودن، قراردادهای فرانچایز به صورت مستمر است که حتی پس از انقضای مدت قرارداد، طرفین ملزم به رعایت برخی از مفاد قرارداد هستند. همچنین در این نوع از قرارداد، فرانچایزگیرنده ضمن وابستگی آشکار به طرف دیگر قرارداد (فرانچایزدهنده) از سیستم و روش او بهره‌برداری تجاری می‌کند. از این رو، استفاده فرانچایزگیرنده از حقوق انحصاری متعلق به فرانچایزدهنده صرف نظر از الزام او به پرداخت حق امتیاز، الزاماتی دیگر از قبیل مخفی نگاه‌داشتن اسرار تجاری، عدم رقابت، رعایت حسن نیت، حفظ اعتبار تجاری فرانچایز در تمامی زمان‌ها، فراهم‌کردن اسباب بهره‌برداری از سیستم فرانچایز را بر او تحمیل می‌کند که شامل تعهدات ابتدایی و مستمر است. صرف نظر از اینکه کدام قانون حاکم بر قرارداد باشد، فرانچایزدهنده معمولاً به قوانین و مقررات حاکم در کشور میزبان فرانچایز نظری خاص دارد. ارتباط قرارداد فرانچایز به قوانین و مقررات مختلف و طبیعت ویژه برخی از شروط قراردادی ناظر بر تعهدات فرانچایزگیرنده به گونه‌ای است که در پاره‌ای از موارد، شروط ناظر بر تعهدات فرانچایزگیرنده با قوانین ملی حاکم در کشور میزبان فرانچایز همخوانی ندارد.در این راستا، آگاهی در مورد چگونگی شرایط و مفاد قرارداد و نیز مصادیق حقوق مالکیت فکری در قراردادهای فرانچایز مطرح است و اینکه ابعاد حقوقی این قراردادها از منظر تعهدات طرفین درخصوص حقوق مالکیت فکری چیست، از اهمیت بالایی برخوردار است. علاوه بر این، گسترش برخی از معاملات، از جمله فرانچایز و میزان تأثیرگذاری فزاینده آن‌ها بر اقتصادهای ملی، سبب شده‌است تا به‌تدریج برخی از قواعد خاص به منظور تحدید و تعدیل اصل آزادی قراردادی از سوی کشورها به کار گرفته شود. به بیان بهتر، هرچند اصل آزادی اراده در انعقاد هر قرارداد حاکم است، با این حال بر اصل مزبور محدودیت‌هایی نیز وارد شده که تعارض با نظم عمومی اقتصادی از جمله آن‌هاست. در این کتاب، درصدد آن هستیم به چالش‌هایی که در خصوص حقوق مالکیت فکری، از جمله تبعات ثبت و عدم ثبت مالکیت‌های فکری مطرح می‌شود و اینکه فرانچایزدهنده و فرانچایزگیرنده در این خصوص چه تعهداتی دارند، بپردازیم. میثم عسگری