کتاب دولت قدرتمند در روسیه نشر انتشارات دولتمرد

مفهوم روسی دولت قدرتمند یا بسیار متمرکز که در حکومت یکه سالارانه تزار ریشه دارد در این کتاب نقش محوری دارد. این حقیقت که تمام جریانات فکری عمده در روسیه ـ لیبرال ها، سوسیالیست ها، محافظه کاران و اوراسیاگرایان ـ به طور تاریخی، دیدگاه های متمایز خود را درباره دولت قدرتمند جهت رفع مشکلات کشور ارائه کرده اند، اهمیت آن را بیشتر نشان می دهد. دولت قدرتمند روسیه طی قرن ها تکامل یافته و بقاء پیدا کرده است. در بستر سیاسی روسیه، تأسیس حکومتی قدرتمند، واکنشی عقلانی بود. دو وضعیت، مسیر سیاسی روسیه را طوری تعیین کرد که در اساس خود با مسیر ملل غربی تفاوت دارد: روابط دولت با نخبگان و معمای امنیتی شدید. از نظر تاریخی، آهنگ حرکت یکه سالاری روسیه، از دولت ضعیف به دولت قدرتمند بود. می توان چندین دوره بزرگ در تاریخ سیاسی کشور یافت که هر یک ناشی از ترکیبی از چالش های خارجی، بحران های دودمانی و اقدامات اشتباه به منظور متحول کردن نظام بود. هر دو مورد که جهت اصلاح و تثبیت دولت انجام شد، واکنش هایی عقلانی به مجموعه شرایط تاریخی داخلی و بین المللیِ پرتکرار بود. این کتاب بر اساس ترتیب تاریخی، به صورت مرور کلی پنج مدل متمایز دولت قدرتمند روسیه سازماندهی می شود ـ شاهزاده نشین کیِف، شاهزاده نشین مسکو یا نظام مسکویی، امپراتوری رومانوف، دولت شوروی و جمهوری پسا شوروی ـ با تأکیدی بر دو مورد آخر. در سراسر این کتاب درباره شرایط اساسی ظهور، تثبیت و افول هر یک از این مدل ها بحث خواهد شد. در این میان، بر نقش ایفاء شده توسط تهدیدات خارجی، طبقات اجتماعی در حال خیزش و رهبری تأکید می شود. هر زمان که ترکیبی از این شرایط قابل تشخیص بود، در اثر آن، نتایج سیاسی مختلفی در روسیه رخ می داد. دولت معاصر به طور فزاینده ای از طریق واکنش به چالش های اقتصادی بین المللی و فشارهای طبقه متوسط در داخل شکل می گیرد. نویسنده معتقد است که تاریخ بر این روال است که روسیه فقط زمانی که راه مناسب را برای بازسازی نهاد حکومت قدرتمند بیابد به موفقیت می رسد. اگرچه عصر جدید قادر به تحمل یکه سالاری سبک قدیم نیست، اما دولت قدرتمند جهت هدایت کشور به مسیر توسعه ای نویدبخشی به همان اندازه حائز اهمیت باقی می ماند.