موضوع خشونت و مدارا از مباحث بحثبرانگیز دینپژوهی است که در سالهای اخیر طیفهای مختلفی آن را، مطرح کردهاند و هر طیفی با مبانی و پیشفرضهای ذهنی خود آن را بررسی کرده، چهبسا آن را نیز به اسلام و سیره نظری و عملی پیامبر اسلام(ص) و امامان(ع) نسبت دادهاند. گروهی کوشیدند اسلام را آیین مدارا و تسامحگرا معرفی کنند. این عده در تحلیل، جانب دیگر مسئله، یعنی قاطعیت و عدم مدارا در موارد لازم را نادیده انگاشتند؛ چنانکه طیف دیگر با نقد تمامعیار تسامح و مدارا، آگاهانه یا ناآگاهانه از اسلام تصویر خشن و نابردبار ارائه دادند.
تحقیق پیش رو با تفکیک مرزها و عرصههای مدارا و خشونت، میکوشد اسلام را آیین جامع و معتدلی معرفی کند که در سیره بنیانگذار آن، «حضرت محمد(ص)»، هر دو ساحت مورد توجه و اهتمام قرار گرفته است؛ لکن اصل و مبنا در سیره آن حضرت، اصل مدارا و اهتمام به روش عقلی و منطقی است که در صورت ضرورت و عدم دستیابی به نتیجه از این راهکار، نوبت به راهکار خشونت مشروع و قانونی میرسد. تفصیل و تبیین عرصههای مدارا و خشونت در ضمن دو فصل در کتاب خواهد آمد.