کتاب صوتی حسد نشر آوانامه

چرا من نه؟ چرا او ثروت‌مندتر از من است؟ چرا او زیباتر از من است؟ چرا او شادتر از من است؟ این‌ها سوال‌هایی است که اگر هر روز به پرسیدن آن‌ها ادامه دهیم، در نهایت به چیزی جز حسادت و تنفر منجر نمی‌شود. همان‌طور که «لرد چسترفیلد» می‌گوید «افراد از کسانی که حقارت‌های‌شان را به یادشان می‌آورند، متنفر می‌شوند». در این کتاب، «جوزف اپستاین» سعی کرده ضمن پایبندی به متون مذهبی و مقدس، جلوه‌ها و مصداق‌های حسد را از دل زندگی مدرن انسان‌ها بیرون بکشد و آن را به شکلی متفاوت بازتاب دهد. نمونه‌هایی که از حسادت در این کتاب می‌شنویم، چیزهایی هستند که در همین دوران و برای آدم‌های واقعی اتفاق افتاده‌اند. مطالب این کتاب، حتی به‌روزترین مسائل بشر مانند سرمایه‌داری، مصرف‌گرایی، ظاهرنمایی، بی‌عدالتی، نژادپرستی و فمینیسم را از منظر حسد به چالش می‌کشد. کتاب صوتی حسد با ترجمه‌روان و خوش‌خوان «نسترن ظهیری» در سال 96 در انتشارات ققنوس منتشر شده و انتشارات آوانامه، نسخه‌ی صوتی آن را با صدای «آرمان سلطان‌زاده» منتشر کرده است.

درباره کتاب صوتی حسد

در مجموعه‌ی هفت گناه کبیره که توسط کتابخانه‌ی عمومی نیویورک و انتشارات دانشگاه آکسفورد منتشر شده، نویسندگان سعی دارند هر کدام از این هفت گناه کبیره را در جلدهای مجزا بررسی کنند. این کتاب‌ها ریشه و تاریخ این گناهان را از گذشته تا امروز، به‌ویژه در فرهنگ و سنت مسیحی، دنبال می‌کنند. در نوشتن این مجموعه سعی شده تا از زبان جدی و طنز برای توصیف وضعیت اسف‌بار، انسدادها و وضعیت متناقض ارتکاب هر یک از این گناه‌ها در جهان امروز، بیان شود.

مفهوم هفت گناه کبیره به شکلی که ما امروز می‌شناسیم، در کتاب مقدس نیامده است. به نظر می‌رسد اولین فهرست گناهان را کشیشی به نام «اواگریس پونتوسی» و پس از او افرادی دیگر در قرن چهارم دسته‌بندی کرده‌اند. در قرن ششم اسقف اعظم «گرگوری» فهرست مدون‌تری از این هفت گناه کبیره گردآوری کرد. این گناهان براساس میزان شدت و تاثیرات مخربی که بر روح و روان می‌گذاشتند، درجه‌بندی شده بودند و اعتقاد براین بود که این هفت گناه، ریشه و مبنای سایر گناهان انسان هستند.

هر چند سنت اسلامی هم درباره‌ی هر یک از این گناهانی که این مجموعه به آن‌ها پرداخته، بحث کرده است. در حالی که مسیحیان تنها هفت گناه را کبیره می‌دانستند، مسلمانان با تکیه بر منابع اسلامی مانند قرآن، حدیث و سنت، فهرستی چهل‌تایی از این گناهان گردآوری کرده بودند. با این حال به نظر می‌رسد ریشه و پایه‌ی تمام این گناهان، همان هفت‌ گناهی باشد که مسیحیان به آن رسیده‌اند.

گناهان کبیره امروز به ترتیب تکبر، طمع، بی‌بندوباری، حید، شکمبارگی، غضب و تن‌پروی شناخته می‌شوند. جمعی از بزرگان مسیحی در مقابل این گناهان فضیلت‌هایی را هم مشخص کردند که به ترتیب شامل پروا، اعتدال، عدالت، شکیبایی، ایمان، امید و احسان می‌شود. گناهان کبیره در دوران قرون وسطی الهام‌بخش نویسندگان قرون وسطی و رنسانس مانند «دانته»، «چاسر» و «اسپنسر» بودند. دامنه‌ی نفوذ این گناهان حتی به نقاشی، کنده‌کاری و مجسمه‌سازی هم رسید.

در میان گناهان کبیره، منشا حسد درست مانند خِرد، ناشناخته و مرموز است. چیزی که مسلم است، این است که حسد حسی پنهانی است که حتی خود فرد هم خیلی وقت‌ها از وجودش بی‌خبر است و معمولا می‌تواند انگیزه‌ی رفتارهای فرد باشد. در بین گناهان هفت‌گانه، حسد تنها گناهی است که نسبت به سایر گناهان حس آزاردهنده‌ و ناخوشایند بیشتری دارد. خیلی از مذهبیون و صاحب‌نظران معتقدند که این گناه، زیرکانه‌ترین و توطئه‌آمیزترین گناه هم هست. حسد گناهی است که فرد تمایل خیلی کمی نسبت به ابراز آن دارد، چون در این صورت نشان می‌دهد که فردی حقیر، بی‌گذشت و بی‌احساس است. با این وجود، حسد همه‌گیرترین و شایع‌ترین نوع گناه هم هست، تا جایی که خیلی‌ها معتقدند گناه حسد بخشی از ذات هر انسان است.

در بخشی از کتاب صوتی حسد می‌شنویم

آیا یهودیان حسادت برانگیزند؟ بی‌بروبرگرد کسی چنین فکری نمی‌کند. یهودیان در قسمت عمده‌ی تاریخ خود رسما محکوم شده‌اند، در کشورهای گوناگونی که در خلال آوارگی قوم خود سکنا گزیدند، بیش از آن که حسادت‌برانگیز تلقی شوند، نفرت‌انگیز برشمرده می‌شدند. یهودی‌ستیزی قرن‌های متوالی چون نفرتی بود که تا همین اواخر جرئت بر زبان راندن و حتی فریاد زدن نامش به راستی در دل همگان وجود داشت. آیا می‌توان گفت که در پس این نفرت پرطول و دراز حسد، آن هم در سهمگین‌ترین لباسی که تا به حال بر خود پوشانده، پنهان شده است؟

به نظر می‌رسد که شمشیری دولب علیه یهودیان در کار است: یهودیان می‌توانند خود را با هر جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنند، وفق دهند، که به سبب این امر احتمالا تحقیر می‌شوند، یا می‌توانند جدایی خود را از بقیه حفظ کنند که در این صورت هم به احتمال زیاد تحقیر می‌شوند.

بهودیت کانون و انجمنی نیست که افراد خارج از آن بتوانند به سادگی واردش شوند؛ و پس از وقایع قرن بیستم آرزوی دستیابی به آن حتی پسندیده هم نیست. گرچه من خود به عنوان فردی یهودی هرگز و به هیچ عنوان حس «برگزیده» بودن را در وجودم احساس نکرده‌ام. کم نبوده‌اند لحظاتی که از بخت و اقبال خوبم به سبب تعلق به نژاد یهود -و به خصوص یهودی آمریکایی- حس خاص برتری، يا حتی تفوق همراه با غرور بر من مستولی شده باشد.