کتاب فرهنگ اصطلاحات سینمایی نشر انتشارات کتاب همراه

کتاب «فرهنگ اصطلاحات سینمایی» اثری از «علی افصحی» است. او در این کتاب برخی از مهم‌ترین و کاربردی‌ترین اصطلاحات رایج در دنیای سینما و تولید فیلم را گردآوری کرده است. این کتاب برای کسانی که به نقد فیلم یا فیلم‌سازی علاقه‌مند هستند، اثری منحصربه‌فرد و کاملا کاربردی خواهد بود. کتاب فرهنگ اصطلاحات سینمایی در سال 83 در انتشارات موسسه کتاب همراه منتشر شده است.

درباره کتاب فرهنگ اصطلاحات سینمایی

سینما هم مانند هر رشته‌ی تخصصی و علمی دیگر، اصطلاحات و واژگان ویژه‌ی خود را دارد. این اصطلاحات را می‌توان در دو رده بررسی کرد: رده علمی یا بین‌المللی و رده مصطلح در بین عوامل و دست اندرکاران و مکتوبات سینمایی ایران. نویسنده در این بین، اصطلاحات دسته‌ی دوم را بررسی کرده است، یعنی واژگان سینمایی که بین اهالی سینمای ایران کاربرد دارد.

رویکرد نویسنده در تدوین مطالب و اصطلاحات این فرهنگ‌نامه‌ی سینمایی، کاربردی بودن آن است. هدف افصحی از نوشتن این کتاب این بوده که نه تنها کسانی که به دیدن فیلم، خواندن فیلم‌نامه و نقد فیلم علاقه دارند، بتوانند از اصطلاحات آن استفاده کنند، بلکه حتی افرادی که سر صحنه‌ی تولید یا فیلمبرداری از یک فیلم حضور دارند هم بتوانند با مراجعه به این فرهنگ به سادگی مطالب و اصطلاحات تخصصی آن را درک کنند.

بیشتر فرهنگ‌های سینمایی براساس معادل‌های مصطلح فارسی تهیه و تدوین شده‌اند، اما با توجه به این که خیلی از این اصطلاحات سینمایی با همان تلفظ اصلی که انگلیسی یا فرانسوی است، به کار می‌رود، اصطلاحات به همان شکل اصلی نوشته شده است؛ چون در غیر این صورت کتاب از فرم کاربردی خارج می‌شد و درک مطالب را برای مخاطب دشوار می‌کرد.

این فرهنگ‌نامه براساس ترتیب حروف الفبا تدوین شده و پیدا کردن هر کلمه و اصطلاح در آن خیلی ساده است. تعاریفی که در زیر هر مدخل آمده، بسیار روان و با زبانی ساده توضیح داده شده است. ضمن این که توضیحات اضافی در تعاریف وجود ندارد و خواننده با یک نگاه سریع و کوتاه می‌تواند معنای دقیق هر کلمه را به خوبی درک کند.

در بخشی از کتاب فرهنگ اصطلاحات سینمایی می‌خوانیم

آداپته

Adaptation

اقتباس از آثار دیگران و یا از عرصه‌های دیگر هنری در سینما را گویند. متاسفانه اقتباس و یا آداپته کردن در سینمای ایران به شکلی بسیار غیرحرفه‌ای صورت می‌گیرد. مانند فیلم «شوخی» که می‌شود گفت سرقت است تا اقتباس. این فیلم از روی فیلم «قهرمان » ساخته «استیون فریزر» با بازی درخشان «داستین هافمن» ساخته شده است.

اپرای صابونی

Soap Opera

در آغاز به سریال‌های کم‌ارزش تلویزیونی گفته می‌شد که به صورت مداوم پخش می‌شد و بعدها این اصطلاح به سینما نیز راه یافت. علت استفاده از این اصطلاح این بود که مخاطب‌های این نوع آثار، زنانی بودند که حین کار در آشپزخانه آن‌ها را می‌دیدند و تبلیغ کالاهای شوینده در این گونه فیلم‌ها رایج بود. سریال «دوستان» چندین سال است که در تلویزیون آمریکا پخش می‌شود، از این گونه فیلم‌هاست.

اپیزود

Episode

هر قسمت از یک فیلم کوتاه چند قسمتی کامل که با درونمایه معنایی یا مضمونی به دیگر قسمت‌ها متصل شود، هر چند هر قسمت داستان متفاوتی داشته باشد. مثل فیلم «یازده سپتامبر» که توسط یازده فیلمساز از جمله سمیرا مخملباف ساخته شد و یا فیلم اپیزودیک «کابوس» ساخته برادران «تاویانی». تازه‌ترین نمونه آن، فیلم «بلیت» است که کیارستمی به همراه دو کارگردان دیگر، سازنده یک قسمت آن هستند. 

اسکار

Oscar

مراسم جایزه اسکار یا جایزه آکادمی فیلم آمریکا، اولین و مهم‌ترین جشنواره سینمایی جهان است. اسکار از سال ۱۹۲۹ رسما آغاز به کار کرده است. در این مراسم که هر ساله در منطقه بورلی هیلز آمریکا برگزار می‌شود، توسط اعضای فراوان اسکار، در شاخه‌های بازیگری، کارگردانی، فیلمنامه نویسی، فیلمبرداری، تدوین، طراحی صحنه، موسیقی و... افرادی برگزیده می‌شوند و تندیس طلایی ۳۰ سانتی اسکار به آن‌ها اهدا می‌گردد. این مراسم منظم‌ترین جشنواره فیلم در جهان است و بعد از هر مراسم اسکار، الگوی تولید و پرکاران سال بعد مشخص می‌شود.

اسلپ استیک

Slap stick

اسلپ استیک به نوعی از فیلم‌های صامت کمدی گفته می‌شود که عنصر تحرک و بزن و بکوب در آن‌ها چشمگیر است. بنیانگذار این نوع کمدی، «مک سنت» آمریکایی است. این نوع در سال‌های ۱۹۱۰ تا ۱۹۲۰ رواج داشت، اما به تدریج افول کرد. فیلم‌های آن دوره «هارولد لوید» و «لورل و هاردی» از جمله این کمدی‌هاست. 

اکسپرسیونیسم

Experssionism

نهضتی ادبی-هنری است که در فاصله سال‌های ۱۹۰۳ تا ۱۹۳۳ در آلمان به وجود آمد. ویژگی‌های این نهضت نگریستن به جهان از دریچه عواطف و احساسات است. در آثار اکسپرسیونیستی، واقعیت به همان شکل که به نظر هنرمند می‌رسد، بیان می‌شود.