کتاب واکسیناسیون روانی کودک اثر حسام فیروزی نشر انتشارات نگاه

کتاب «واکسیناسیون روانی کودک» اثری پربار و ارزشمند از «حسام فیروزی» است. او در این کتاب توانسته با ابداع روشی جدید در دنیای تربیت و پرورش کودکان، تاثیر زیادی روی کیفیت زندگی کودکان و والدین آن‌ها بگذارد. کتاب واکسیناسیون روانی کودک در سال 92 در انتشارات نگاه منتشر شده است.

مروری بر فصل‌های کتاب واکسیناسیون روانی کودک

فصل اول، اهمیت فراگیری علمِ «پدری و مادری» در تربیت کودک:

ارتباط آسیب‌های روانی با تربیت کودک
چرا رشد روانی کودک مورد توجه قرار نمی‌گیرد
آموزش پدری و مادر وقت زیادی از ما نخواهد گرفت
پدر و مادری صنعت‌گری نیست، باغبانی است
پدر و مادر ناآگاه چگونه فرزندی را به جامعه تحویل خواهند داد
چرا امروز در جامعه دچار مشکل هستیم

فصل دوم، قوانین مقدماتی:

سبک‌های فرزندپروری
شیب استقلال
مادرِ کافی و مادر کامل
دانستن مواردی که به والدین کمک می‌کند تا پدر و مادری کافی برای کودک خود باشند
60 قانون اولیه‌ی پدری و مادری به سبک مقتدرانه

فصل سوم، قوانین تکمیلی:

شکل‌گیری فیلترها
خودکنترلی یا خویشتن‌داری
تناسب در اقتدار و عاطفه
نقش احترام در تربیت کودک
چگونه به کودکمان احترام بگذاریم
اسطوره‌ها و باورهای ذهنی
عقاید مضر در فرزندپروری
لزوم ایجاد انگیزه در کودک
لزوم آشنایی کودک با قانون
تاثیر به کار گیری جملات منفی در فرمان دادن
تفاوت مهربانی با دلسوزی
وابستگی مادر و کودک
والدین کمال‌گرا
همزیستی و همبستگی
مراحل رشد اخلاقی
مراحل شکل گیری ساختمان بلوغ روانی انسان

فصل چهارم، تکنیک‌های مهم:

داد زدن کودک
خواب
توالت رفتن
تغذیه
موقعیت‌های خاص

فصل پنجم، نظم آموزی:

هدف از نظم آموزی
موارد مورد نیاز برای نظم آموزی
راهکارها
نقش ترس و تنبیه در نظم آموزی
کنترل خشم
در هر سنی چه انتظاری از کودکان داشته باشیم

درباره کتاب واکسیناسیون روانی کودک

این کتاب شامل مطالب سه کارگاه اول از دوره‌ی ده‌گانه‌ی «آموزش مهارت‌های پدری و مادری» است که توسط خود نویسنده جمع‌آوری و ابداع شده است. این متد آموزشی جدید شامل کارگاه‌های بیست ساعته‌ای است که در ده جلسه تنظیم شده‌اند و در شش سال گذشته بیش از 140 هزار نفر با این متد در سراسر کشور آموزش دیده‌اند. بخشی از مطالب این کارگاه‌ها، چکیده‌هایی است که نویسنده از مطالعه‌ی حدود 2500 کتاب روان‌شناسی به دست آورده است. در این متد سعی شده تا مهم‌ترین اطلاعاتی که هر پدر و مادری باید آن‌ها را بداند، به شیوه‌ای ساده و با استفاده از تمثیل و استعاره با ترتیبی خاص بیان شود. یکی از علت‌هایی که این متد کارایی بیشتری نسبت به متدهای دیگر داشته و والدین توجه بیشتری نسبت به آن نشان داده‌اند، استفاده از تمثیل‌هایی است که باعث شده مطالب به سادگی قابل درک باشند و در حافظه‌ی والدین ماندگار شوند. اگرچه تمام این تئوری‌ها پایه و اساس علمی و تئوریک دارند، اما تا جای ممکن سعی شده تا در این اثر به تئوری پرداخته نشود و بیشتر روی نکات کاربردی و قابل اجرا تمرکز شود.

از دیگر ویژگی‌های این روش این است که پیش از آن که تکنیکی آموزش داده شود، فلسفه‌ی آن تکنیک و این که استفاده یا عدم استفاده از آن چه تاثیری در رشد و آینده‌ی کودکان خواهد داشت هم بیان می‌شود. همچنین در این روش آموزشی سعی شده تا تا والدین هم پابه‌پای کودکان رشد کنند و با شناخت آسیب‌هایی که در دوره‌ی کودکی دیده‌اند، سعی کنند آن‌ها را برطرف کنند.

اهداف متد آموزشی کتاب واکسیناسیون روانی کودک

1- به وجود آوردن محیطی امن در خانه برای پرورش کودک؛
2- به حداقل رساندن صدمات روانی که ممکن است در روند ترتبیت، به کودک وارد شود؛
3- آموزش مدیریت رفتار به کودک و والدین به گونه‌ای سازنده و کم‌ضرر؛
4- بالا بردن مهارت‌های کودک؛
5- ایجاد احساس خوب بودن، مفید بودن و باارزش بودن در کودک و والدین؛
6- کاهش مشکلات رفتاری کودک و والدین؛
7- کاهش احساس گیجی، سردرگمی و تردید والدین در تربیت کودک؛
8- کاهش احساس گناه در کودک و والدین؛
9- ایجاد مسئولیت‌پذیری در کودک؛
10- بالا بردن اعتماد به نفس و عزت نفس در کودک؛
11- ایجاد خویشتن‌داری و خودکنترلی در کودک و والدین براساس واقعیت اینجا و اکنون؛
12- پرورش استعدادهای کودک؛
13- ایجاد حس احترام به خود و دیگران در کودک و والدین؛
14- افزایش‌ توان‌مندی‌ها و هوش کودک؛
15- صرف وقت و هزینه‌ی کمتر در فرزندپروری و ایجاد آرامش در خانواده؛
16- بالا بردن رشد روانی والدین در سیر تربیت کودک؛
17- بالا بردن خودآگاهی در کودک و والدین؛
18- هماهنگی بین والدین و بالا بردن کیفیت ارتباط زناشویی؛
19- سلامت روانی خانواده و جامعه؛
20- قانون‌مند کردن کودک و والدین؛
21- ایجاد جامعه‌ای رشد یافته و بالغ.

در بخشی از کتاب واکسیناسیون روانی کودک می‌خوانیم

ارتباط آسیب های روانی با تربیت کودک

کودکی نامناسب و روابط معیوب والدین و کودک خواستگاه بسیاری از آسیب‌های روانی است و برای جلوگیری از صدمات روانی نسل‌های بعد نیز آموزش والدین مثمر ثمر خواهد بود. به همین دلیل است که به اعتقاد بسیاری، زمان آن رسیده که پس از این همه انقلاب از سیاسی گرفته تا فرهنگی و صنعتی و اقتصادی و... آستین‌ها را برای یک انقلاب روانی در جهان بالا بزنیم.

آسیب‌های روانی همانند یک میراث شوم از نسل‌های متمادی به ما رسیده است. در این میان تضاد قابل لمسی وجود دارد و آن اهمیتی است که دنیای مدرن امروز به کودکان می‌دهد و بی‌توجهی که نسبت به آموزش والدین برای پرورش و رشد و سلامت روانی این موجودات اعمال می‌شود.

متاسفانه امروزه وقتی ما صاحب فرزندی می‌شویم، بدون این که کوچک‌ترین اطلاعی از کلیدهای تربیتی داشته باشیم به روش آزمون و خطا تربیت کودک را شروع می‌کنیم و در اصل کلیدهای رفتاری آن را آن قدر دستکاری می‌کنیم تا به آن تسلط یابیم. غافل از این که تسلط، آن هم به هر شیوه و روشی، تمام ساختار روانی کودک را در هم شکسته و از او هر چیزی خواهد ساخت جز انسانی با روان سالم.

چرا رشد روانی کودک مورد توجه قرار نمی‌گیرد

پدر و مادر به محض بروز تب یا قرمزی چشم فرزند و یا بیماری‌ای که برای‌شان قابل لمس و رویت باشد، فورا آن را به پزشک ارجاع داده و حتی حاضرند چندین شب تا صبح بر بالین کودک خود بیدار بمانند. این در حالی است که به دلیل عدم آگاهی و ملموس نبودن مشکلات روانی، اگر کودک‌شان دچار ترس، بی‌حوصلگی، جویدن انگشت، ناسازگاری و... شود با ذهنیت ناآگاه و غیرعلمی با این مسائل برخورد کرده و توجه چندانی نمی‌کنند. 

این حقیقتی است تلخ، که مادران و پدران ناآگاه به اصول پرورش کودک، نسبت به والدین آگاه در این زمینه برای فرزندان خود کمتر فداکاری نمی‌کنند، بلکه نیروی عظیمی صرف تردید، ندانم کاری، احساس گناه و درگیری و کنترل و احساس ناتوانی در رابطه با فرزندشان می‌شود. واقعیت این است که آموزش نه تنها باری به دوش آن‌ها اضافه نخواهد کرد، بلکه باعث جلوگیری از هرز رفتن نیروی آن‌ها خواهد شد.