کتاب ماه دل‌انگیز مه نشر انتشارات کتاب‌سرای نیک

انقلاب دانشجویی ماه مه ۱۹۶۸ فرانسه، اگرچه برخلاف سایر انقلاب‌ها اثر عمیقی در کشورهای مجاورش نداشت، در خود فرانسه منشأ تغییر و تحول‌های بسیاری شد. در زمانی که این واقعه رخ داد، همه‌گونه نامی به آن دادند: شورش، بلوا، طغیان و غیره، اما این واقعه نه یک حادثه‌ی زودگذر بود، نه رویدادی سطحی و بی‌اثر. اگر در آغاز، انقلاب با شکست مواجه شد و از جنبشی که سراسر فرانسه را در خود گرفت و کشور بزرگی را طی هفته‌ها به کلی فلج کرد، نتیجه‌ای به دست نیامد، اما پیامدهای آنکه منجر به سقوط رژیم خودکامه‌ی دوگل و شکست بورژوازی و سرمایه‌داری شد، مسئله‌ای نیست که بشود به سادگی از کنار آن گذشت. سرمایه‌داری فرانسه و حکومت هزار فامیل پیش از این انقلاب در همه‌جا و همه‌کار حرف اول را می‌زد، حقوق اجتماعی‌ای که فرانسویان اکنون این همه به آن می‌بالند پیش از آن وجود نداشت و به‌طور خلاصه جناح راست هرگز اجازه‌ی شرکت در سرنوشت کشور و اداره‌ی امور آن را به جناح چپ نمی‌داد. اما در پی سقوط شگفت‌آور دوگل پس از یک همه‌پرسی حساب نشده، درست یک‌سال پس از این انقلاب، اگرچه نخست وزیرش پمپیدو و پس از او هم ژیسکاردستن راه او را ادامه دادند، اما تفاوت قدرت میان چپ و راست چنان ناچیز شد که سرانجام با حکومت ۱۴ ساله‌ی میتران، به دوران حکم‌روایی مطلق سرمایه‌داری و بورژوازی فرانسه خاتمه داده شد و حالت تعادلی را میان دو نیروی متفاوت جامعه به وجود آورد که هر ملتی برای داشتن توازن به آن نیاز دارد.

جیمز جونز در حوادث ماه مه، در پاریس و در همان جزیره‌ی سَن‌لوی که بخشی از حوادث داستان در آن می‌گذرد سکونت داشت و کم و بیش ناظر همه‌ی مراحل این رویداد بزرگ تاریخی‌ و اثرات آن در زندگی مردم فرانسه بود. بنابراین توضیحاتش در این قسمت از داستان جنبه‌ی مستند دارد. ماجرای اصلی کتاب بر دو پایه استوار است: حوادث ماه مه، و جریان زندگی یک خانواده‌ی امریکایی مقیم پاریس. جونز در این کتاب همچون دیگر نوشته‌‌هایش، هم نمی‌تواند قصه‌ی تلخ و مرارت‌بار فساد ریشه‌دار در جامعه‌ی امریکا را نادیده بگیرد و نوک تیز قلم انتقادآمیزش را متوجه آن نکند. از آن‌جا که این فساد و تباهی خود توسط یک امریکایی بیان می‌شود، بنابراین در صحت آن جای تردیدی باقی نمی‌ماند. البته این فساد در زیربنای جامعه‌ی امریکا یعنی در خانواده، منحصر به آن کشور نیست، همه‌ی کشورهای غربی که موازین اخلاقی و معنوی را زیرپا گذاشته‌اند، دچار چنین انحطاطی شده‌اند، اما از آن‌جا که پیشرفت دانش و تکنولوژی متأسفانه مترادف شده است با گسستن از پیوندهای اخلاقی، در امریکا که این پیشرفت و گسترش عظیم‌تر است، فساد اخلاقی و اجتماعی نیز ژرف‌تر و وقیحانه‌تر است.

از جیمز جونز تا آن‌جا که اطلاع دارم جز خلاصه‌ی دست و پا شکسته‌ای از داستان « ‌از این‌جا تا ابدیت‌ » آن هم سال‌ها پیش، اثر دیگری به فارسی برگردانده نشده است. آشنایی با این نویسنده‌ی تیزبین و افشاگر و پی بردن به حقایق و نکات حادثه‌ی تاریخی بزرگی در زندگی ملت فرانسه، که رژیم وقت در ایران بر آن سرپوش می‌گذاشت، نمی‌تواند برای خواننده‌ی فارسی‌زبان بی‌فایده باشد.