کتاب کارآمدی نظام نشر مکث اندیشه

کارآمدی نظام جمهوری اسلامی ایران و اساساً حکومت دینی، از شایع‌ترین موضوعاتی است که پس از استقرار کامل نظام اسلامی در ایران، در کانون توجه اندیشمندان داخلی و خارجی قرار گرفته و گاهی مورد چالش جدی قرار می‌گیرد. بررسی چنین مسئله‌ای در مورد انقلاب اسلامی ایران، به‌ویژه با ماهیت ایدئولوژیکیِ آن، موضوعیت و ضرورت دارد و لازم است چارچوبی نظام‌مند در تبیین و تحلیل آن هرساله ارائه شود، زیرا هرچه بر کارآمدی حکومتی افزوده شود، بقا و پایداری آن نظام نیز تثبیت بیشتری یافته و حمایت ذهنی، ایستاری و حتی رفتاری شهروندان جامعه نیز با ارتقای این عنصر مهم، فزونی می‌یابد. به‌عبارت دیگر، هر سامانۀ مدیریتی و هر سازمان یا هر نهاد دولتی در کشور، علاوه بر مشروعیت اولیه (حقانیت)، نیازمند دستیابی به مشروعیت ثانویه است که بر مبنای سنجش اثربخشی و کارایی خود در حوزه عمل، آن را نشان می‌دهد و بدین ترتیب دوام حکومت خود را ضمانت می‌کند. مهم‌ترین ملاک داوری مردم در کارآمدی یا ناکارآمدی هر نظامی، چه دینی و چه غیردینی، منوط به عملکرد آن نظام و دستیابی به مقبولیت مردمی است و در واقع قضاوت مردم بیش از آن‌که براساس مبانی نظری باشد، وابسته به عملکرد است؛ ازاین‌رو هر نظامی که در عملکرد مطلوب‌تر باشد، کارآمدتر به نظر می‌رسد که این مطلوبیت در سایه عمل دقیق به قانون حاصل می‌شود. طبق این مبنا، دفاع از ساختار سیاسی نظام جمهوری اسلامی ایران که مبتنی بر یک اندیشه نظریِ دینی ارزشی است، در صورتی امکان می‌یابد که مسئولان نظام در مقام عمل، کارایی و اثربخشی خود را به اثبات رسانده باشند.