کتاب مقدمه ای بر درمان خیانت و تعارض زناشویی نشر پادینا

خانواده یکی از نهادهای بنیادی جامعه انسانی است که همواره به اشکال گوناگونی در طی تاریخ وجود داشته است. خانواده به رغم محدودیت اعضای آن به سبب نقش بسیار حساس و چند جانبه ای که در نظام اجتماعی بر عهده دارد، همواره با مسائل خاصی روبرو بوده است، مسائلی که با ازدواج شروع و تا تربیت فرزندان و همچنین روابط خویشاوندی و معضلات اجتماعی ادامه پیدا می‌کند. از آن جایی که خانواده و مسائل مربوط به آن در بعد فردی نیز از اهمیت خاصی برخوردار است، مطالعات زیادی در زمینه‌های مختلف مربوط به آن صورت گرفته که حاکی از توجه خاص پژوهشگران نسبت به مسائل خانواده و ماهیت پر اهمیت مسائل آن است.

تعارض به طور طبیعی درتمام زمینه‌های شغلی، تحصیلی، خانوادگی، ازدواج و در سطح فردی وجمعی روی می‌دهد. روابط خانوادگی فشرده‌ترین موقعیت برای تعارضات بین فردی است. روابط عاطفی وعاشقانه زمینه رابرای محک زدن جدی مهارت‌های آموخته شده برای زندگی مهیا می‌کنند. در ارتباط بین افراد تعارض وقتی بروز می‌کند که فرد بین اهداف، نیازها، یا امیال شخصی خودش و اهداف، نیازها و امیال شخصی طرف مقابلش ناهمسازی و ناهمخوانی می‌بیند بروز اختلاف و عدم تفاهم درخانواده امری شایع است و هیچ خانواده‌ای از این امر مستثنی نیست، اما گاهی این اتفاقات به تعارض‌های شدید منجر می‌شود. کافی است نگاهی به صفحات روزنامه یا گذری به دادگاه خانواده بزنید. امروزه خانواده‌ها درگیرانواع مختلفی ازتعارضات و اختلافات شدید هستند که این اختلافات باعث عدم کارکرد خوب و سالم خانواده به عنوان اولین و قدیمی‌ترین نهاد اجتماعی می‌شود. نهادی که وظیفه اصلی آن ایجاد روحیه و شخصیت سالم است خود به عاملی برای اختلالات عاطفی، رفتاری وشخصیتی تبدیل شده است. تعاریف متعدد برای واژه تعارض زناشویی ارائه شده است. درمانگران سیستمی تعارض زناشویی را تنازع برسر تصاحب پایگاه‌ها و منابع قدرت و حذف امتیازات دیگری می‌دانند.

وجود اختلافات عقیده و رفتار بین زن و مرد امری طبیعی است. ولی خانواده‌هایی وجود دارند که در آن زن و مرد زندگی مشترکشان تبدیل به یک میدان جنگ کرده‌اند. تعارض‌های زناشویی تاثیر عمیق منفی بر روابط آنها و پیرو آن بر بافت و روابط خانوادگی می‌گذارد. تعارضات در خانواده اغلب منجر به استرس می‌شود، می‌تواند پیش بینی کننده شروع افسردگی،اضطراب و بسیاری از بیماری‌های جسمی و روانی باشد. البته عدم توافق موجود بین زوج‌ها نه تنها غیر عادی نیست بلکه اگر ساختارمند حل شود باعث تحکیم رابطه می‌شود. غم، تنش و بروز خشم بین زوج‌ها گریز ناپذیر است. اگر بپذیریم که هیچ زندگی مشترکی بدون تعارضات قابل تصور نیست، آن گاه می توانیم خود را از فشار چرایی به وجود آمدن مشکل برهانیم و در عوض به حل آن فکر کنیم.

خیانت زناشویی یکی از مهمترین عوامل تهدید کننده عملکرد، ثبات و تداوم روابط زناشویی است. خیانت زناشویی: به هرگونه رابطه جنسی یا عاطفی فراتر از چارچوب رابطه بین دو همسر اطلاق می‌گردد. تحقیقات در این زمینه نشان می‌دهد که حدود یک سوم از مردان و یک چهارم از زنان احتمال دارد که حداقل یک بار در طول زندگی مشترک درگیر روابط فرازناشویی گردند. خیانت جنسی یا عاطفی مانند بسیاری از پدیده‌های اجتماعی دیگر یک رویداد چند وجهی، پیچیده و وسیعی است که عوامل بالقوۀ متعددی در بروز آن دخالت دارند. چرا که این امر در برگیرندۀ یک سری عناصر رفتاری چون نیازهای نامناسب هیجانی و جنسی، فرصت‌طلبی، بی‌مسئولیتی و فریبکاری عمدی است که پذیرش آن‌ها برای افرادی که به نوعی در این مسئله درگیر می‌شوند، چندان راحت نیست. همچنین خیانت زناشویی ابزاری است که به‌وسیلۀ آن بدون اینکه فرد به یک تخلف جنایی آشکار دست بزند، جنبۀ مشکل زا و تاریک شخصیت خود را نشان می‌دهد. براون (۲۰۰۱) اظهار می‌دارد افزایش روابط پنهانی خارج از چهارچوب زندگی زناشویی، حاصل تعامل چندین عوامل است. انتظارات بیش‌تر برای رضایت‌مندی عاطفی در ازدواج، فقدان مهارت‌های ارتباطی و روابط صمیمی، انقلاب جنسی و دگرگونی در ساختار زندگی روزمره از جمله این عوامل هستند.

عوامل دخیل در بروز خیانت زناشویی را می‌توان به دو دسته روانی و اجتماعی تقسیم کرد. ویژگی‌های گروهی (اجتماعی) مؤلّفه‌هایی نظیر اعتماد اجتماعی، فرهنگ شهروندی، مسئولیت‌پذیری، مشارکت جویی، رعایت قانون و ... را در بر می‌گیرد. اعتماد اجتماعی نوعی شرط دربارۀ کنش‌های احتمالی دیگران در آینده است و همۀ افراد در بعضی مواقع چنین شرط‌هایی را دربارۀ کنش‌های احتمالی دیگران در آینده به کار می‌گیرند.