کتاب اصول و مبانی بانکداری و مالیه اسلامی نشر نور علم

بانکداری اسلامی، مالیه اسلامی، یا مالیه شریعتمدار، فعالیت بانکی و مالی است که منطبق بر شریعت و کاربرد عملی آن از طریق توسعه اقتصاد اسلامی است. بانک ها در بانکداری اسلامی به طور مجاز به مردم تسهیلات مالی اعطا می کنند و مردم به طور غیرمستقیم در سرمایه گذاری مشارکت دارند. قواعد بانکداری/مالیه اسلامی شامل موارد زیر می‌شود: قرض الحسنه: قراردادی است که در آن یکی از طرفین قرارداد مقدار معینی از مال خود را در زمان حال به دیگری واگذار می کند. در مقابل، قرض گیرنده، متعهد می‌شود که عین مال یا قیمت آن را در زمان معین بازپس دهد. یک طرف قرارداد می‌تواند بانک و طرف دیگر مشتری بانک باشد. مضاربه: قراردادی است که به موجب آن بانک سرمایه را تاُمین می کند و طرف دیگر با آن به تجارت می پردازد و در نهایت سود حاصل از سرمایه بین بانک و طرف دیگر تقسیم می‌شود. مشارکت مدنی: قراردادی بازرگانی است که به موجب آن دو یا چند شخص حقیقی یا حقوقی از جمله بانک، سرمایه یا جنسی به عنوان سرمایه خود را به شکل مشاع و به منظور ایجاد سود در هم می آمیزند. مشارکت حقوقی: قراردادی است که طی آن بانک قسمتی از سرمایه شرکت های سهامی جدید را تاُمین یا قسمتی از سهام شرکت های سهامی موجود را خریداری می کند و از این طریق در سود آن ها شریک می‌شود. فروش اقساطی: بانک ها بنا به تقاضای کتبی مشتریان خود، ماشین آلات و تاُسیساتی را که عمر مفید آن ها بیش از یک سال است، خریداری می کنند و به صورت قسطی به مشتریان می فروشند. معاملات سلف: بانک محصولات تولیدی آینده بنگاه ها را پیش خرید می کند. این قرارداد از ناحیه فروشنده پیش فروش یا قرارداد سَلَم نامیده می‌شود. اجاره به شرط تملیک: طبق این قرارداد، بانک مورد اجاره را تهیه کرده و در اختیار مشتری قرار می دهد و در صورتی که مستاُجر به تعهدات خود عمل کرده و اقساط را تاُدیه نماید، در پایان مدّت اجاره، مالک عین مال مورد اجاره می‌شود. جعاله: طبق قرارداد، کارفرما تعهد می کند که در قبال عمل مشخص کارگزار یا عامل، اجرت معینی به او بپردازد. مزارعه: در این قرارداد، بانک زمین مشخصی را برای مدت معین در اختیار طرف دیگر قرار می دهد تا در آن کشاورزی کند. در نهایت سود حاصل بین طرفین تقسیم می‌شود. مساقات: قراردادی است میان بانک و صاحب درختان و باغستان که در مقابل سرمایه دریافت شده متعهد می‌شود به درختان رسیدگی و آن ها را آبیاری کند و در نهایت ارزش محصول به دست آمده بین بانک و صاحب باغستان تقسیم می‌شود. خرید دین: طبق این قرارداد، بانک ها می توانند اسناد و اوراق تجاری متعلق به واحدهای تولیدی، بازرگانی و خدماتی را تنزیل کنند. شریعت، ربا، به معنی بهره پرداخت شده به همه وام ها را ممنوع کرده است. سرمایه گذاری در تمامی امور اقتصادی که کالاها و خدماتی را که با اصول اسلامی مغایرت دارند فراهم میکنند نیز حرام است.